Postanowienie SA we Wrocławiu z 31 grudnia 2013 r. w sprawie o zapłatę.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4.10.2013r. (zapadłym na skutek uchylenia przezSąd Apelacyjny do ponownego rozpoznania poprzednio zapadłego w sprawie postanowienia w przedmiocie wniosku powodów) Sąd Okręgowy uwzględnił wniosek powodów i udzielił zabezpieczenia roszczenia powodów o zapłatę kary umownejdo wysokości 600.000 zł wynikającego z art. 3 pkt 1 w zw. art. 1 pkt. 7 porozumienia zawartego w dniu 27 lipca 2011r. we W. pomiędzy (...) Sp. z o. o. z/s w S. i małżonkami M. J. i H. J.poprzez:

a) obciążenie hipoteką przymusową do kwoty 200 000 zł nieruchomości obowiązanej (...) Sp. z o.o. z/s w S., dla której Sąd Rejonowy (...) Wydział IV Ksiąg Wieczystych we W. prowadzi księgę wieczystąnr (...);

b) obciążenie hipoteką przymusową łączną do kwoty 200.000 zł nieruchomości obowiązanej (...) Sp. z o.o. z/s w S., dla których Sąd Rejonowy (...)Wydział IV Ksiąg Wieczystych we W. prowadzi księgi wieczyste nr (...);

c) zajęcie do kwoty 200.000 zł wierzytelności przysługującej (...) Sp. z o.o. z/s w S. w stosunku do (...) Sp. z o.o. z/s we W. wynikającej z umowy pożyczki z dnia 16 czerwca2010 r., zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem M. G. we W. Rep. A nr (...), zmienionej umową z dnia 30.09.2010 r. zawartą w formie aktu notarialnego Rep. A. nr (...) przed notariuszemMarią G. we W. pomiędzy (...) Sp. z o.o. z/sw S. oraz(...) Sp. z o.o.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że kwestie uprawdopodobnienia roszczenia przesądził Sąd Apelacyjny w postanowieniu z dnia 16.09.2013r., którym to poglądem Sąd I instancji był związany. W zakresie zaś uprawdopodobnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia Sąd Okręgowy wskazał,iż powodowie podołali także wykazaniu tej przesłanki. Zdaniem Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy i twierdzenia podawane przez powodóww szczególności dotyczące powiązań osobowe spółki z parabankiem, faktu długotrwałego zaniedbania przez spółkę obowiązków sprawozdawczych, zadłużenia spółki z tytułu pożyczki oraz treść umowy dołączonej do pisma powodów z dnia27 sierpnia 2013r., nakazywały stwierdzić, że powodowie uprawdopodobnili interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, wyrażający się w konieczności zabezpieczenia możliwości wykonania orzeczenia w sprawie o zapłatę wobec sytuacji majątkowej pozwanego.

Postanowieniem z dnia 28.10.2013r. Sąd Okręgowy zmienił postanowieniez 4.10.2013r. w zakresie sposobu zabezpieczenia okręconego w pkt. b tegoż postanowienia w ten sposób, że w miejsce hipoteki przymusowej łącznej do kwoty 200.000 zł na wskazanych w pkt. b nieruchomościach obowiązanego, obciążył hipoteką przymusową do kwoty 100.000 zł nieruchomość (...) Sp. z o.o. z/s w S., dla których Sąd Rejonowy (...)Wydział IV Ksiąg Wieczystych we W. prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz obciążył hipoteką przymusowądo kwoty 100.000 zł nieruchomość obowiązanej (...) Sp. z o.o. z/sw S., dla których Sąd Rejonowy dla (...)Wydział IV Ksiąg Wieczystych we W. prowadzi księgę wieczystą nr (...). W uzasadnieniu wskazał, że nastąpiła zmiana okoliczności skutkująca zmianą sposobu zabezpieczenia, w postaci wykreślenia dotychczasowej hipoteki łącznejna nieruchomościach obowiązanego, co skutkowało przyjęciem niedopuszczalności stosowania zabezpieczenia w postaci hipoteki przymusowej.

Z postanowieniami tymi nie zgodziła się strona pozwana, zaskarżającje w całości i domagając się ich uchylenia i oddalenia wniosku powodów o udzielenie zabezpieczenia. Skarżonym postanowieniom skarżąca zarzuciła:

1) naruszenie art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie,że Powodowie Solidarni/Uprawnieni uprawdopodobnili swoje roszczenie oraz wykazali interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia poprzez wykazanie złej kondycji finansowej Strony Pozwanej/Obowiązanej oraz nieprzejrzystego jej sposobu działania, co miałoby im uniemożliwić lub poważnie utrudnić wykonanie zapadłegow sprawie orzeczenia, w sytuacji gdy faktyczna kondycja finansowa Strony Pozwanej/Obowiązanej jest dobra, nie toczy się przeciwko niej żadnepostępowanie egzekucyjne, jak również nie zachodzą przesłanki złożenia wnioskuo ogłoszenie upadłości spółki w związku z powyższym Powodowie solidarni/Uprawnieni nie mają interesu prawnego w dokonaniu zabezpieczenia;

2) naruszenie art. 730 ¹ § 3 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w objęciu przez Sąd Okręgowy ochroną wyłącznie interesów Powodów Solidarnych/Uprawnionych oraz stworzenie nadmiernej (ponad potrzebę) w stosunku do roszczenia uciążliwości dla Strony Pozwanej/Obowiązanej, mogące spowodować nieodwracalne skutki dla Strony Pozwanej/Obowiązanej względem osób trzecich,w sytuacji gdy udzielając zabezpieczenia roszczenia Sąd winien kierować się zasadą ochrony interesów obu stron.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała, przedkładając kopie dokumentów,iż nie znajduje się w trudnej sytuacji finansowej (wykazała zysk za 2012 r. oraz kapitał zakładowy przekraczający 2,5 mln zł), nie zalega z płatnościami, prowadzi działalność i posiada zdolność kredytową, czego dowodem jest udzielonykredyt gospodarczy. Skarżąca wskazała również na niezasadność twierdzeńo powiązaniach z instytucjami parabankowymi.

W odpowiedzi na zażalenie powodowie wnieśli o odrzucenie zażalenia względnie zaś o jego oddalenie w całości. Nadto wnieśli o zasądzenie od uprawnionego kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie podlegało oddaleniu, jako nieuzasadnione.

Sąd I instancji prawidłowo ocenił, że powodowie uprawdopodobnili zarówno roszczenie, jak i interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Przedstawiona przez skarżącą argumentacja, nie okazała się wystarczająca dla uznania, że zaskarżone postanowienie, jako nietrafne winno ulec zmianie.

Przypomnieć przy tym należy, że zgodnie z przepisem art. 730 ¹ § 1 k.p.c., udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Przepis ten określa tzw. podstawy zabezpieczenia, zwane też warunkami zabezpieczenia, które mają merytoryczny charakter. Podstawami zabezpieczenia są: 1) istnienie roszczenia podlegającego zabezpieczeniu;

2) interes prawny w udzieleniu (ściślej: w uzyskaniu) zabezpieczenia. Okolicznościte wymagają uprawdopodobnienia, które to jest obarczone mniejszym rygoryzmem niż udowodnienie.

Odnosząc się do zarzutów zażalenia, w pierwszej kolejności wskazać należało, że nie mogły odnieść oczekiwanego skutku wywody skarżącej w zakresie braku uprawdopodobnienia roszczenia przez powodów. Słusznie wskazywał bowiem Sąd Okręgowy, odwołując się do treści art. 386 §6 k.p.c. (mającego odpowiednie zastosowanie w postępowaniu zażaleniowym), że kwestia uprawdopodobnienia istnienia roszczenia przez powodów została już przesądzona postanowieniemtut. Sądu Apelacyjnego z 16.09.2013 r. sygn. akt I ACz 1698/13. Stanowiskiemtym był związany tak Sąd I instancji ponownie rozstrzygający w zakresie wniosku powodów, a także obecnie orzekający Sąd Apelacyjny, w szczególności, iż nie sposób uznać, aby w zakresie uprawdopodobnienia istnienia roszczenia nastąpiła zmiana okoliczności.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, brak było też podstaw do zakwestionowania dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny uprawdopodobnienia interesu prawnegow udzieleniu zabezpieczenia. Sąd Okręgowy wskazując zaistnienie przesłanki uprawdopodobnienia interesu prawnego przyjął, że powodowie wykazali szereg okoliczności, które skonfrontowane ze zgromadzonym dotychczas materiałem dowodowym (powiązania osobowe z instytucją parabankową, zaciąganie znaczących pożyczek u podmiotów innych niż instytucje kredytowe) nakazywały przyjąć, iż obawa o zaspokojenie dochodzonego roszczenia ma charakter realnyi uzasadniony, a tym samym czyni uzasadnionym twierdzenia o posiadaniu interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. W ocenie Sądu Apelacyjnego, byłyto okoliczności wystarczające do uprawdopodobnienia interesu prawnegow rozumieniu przepisu art. 730 ¹ § 2 k.p.c. Oceny tej nie zmieniła argumentacjai dowody na jej poparcie przytoczone w zażaleniu. Jakkolwiek z przedkładanych dokumentów nie wynika, aby obecnie strona pozwana znajdowała się w bardzo trudnej sytuacji finansowej, to jednak fakt ten sam sobie, mając na uwadze inne istotne okoliczności, uzasadniające obawę, co do uzyskania zaspokojenia, których strona pozwana skutecznie nie próbowała nawet podważyć, nie prowadziłydo wniosku o braku interesu prawnego po stronie powodów w udzieleniu zabezpieczenia. Myli się bowiem skarżąca, twierdząc, że bez znaczenia pozostaje fakt, iż jedynie osobowo (w zakresie osób pełniących funkcje zarządcze i będących wspólnikami), a nie kapitałowo powiązana jest z instytucją parabankową, zagrożoną upadłością likwidacyjną, w zakresie działalności której toczą się postępowania przygotowawcze. Przeciwnie okoliczność ta, jak pokazuje doświadczenie życiowe, ma istotne znaczenie przy ocenie realności obaw co do możliwości uzyskania zaspokojenia przez powodów, szczególności w sytuacji formalnej poprawności finansowego funkcjonowania podmiotu gospodarczego. Jakkolwiek strona pozwana wskazała również, że otrzymała kredyt bankowy (co miało świadczyć o jej wiarygodności), to zauważyć należy, że jego wartość jest nieznaczna w stosunkutak do zakresu działalności strony pozwanej a zwłaszcza, co najbardziej istotne,do zakresu korzystania z pożyczek od instytucji, które nie trudnią się profesjonalnie działalnością kredytową. Na uwagę zasługuje również fakt, co dodatkowo wskazuje, na słuszność tezy o nieprzejrzystości działań strony pozwanej, iż sama strona pozwana jako znaczącą pozycję w swoich należnościach wskazuje udzielone przez siebie pożyczki, co nie koresponduje przecież ze wskazanym profilem działalności. Trafnie argumentowali również powodowie, że o nieprzejrzystości działalności strony pozwanej świadczą obok kwestii finansowych także, działania podejmowanew stosunku czy to do udziałów w nieruchomości stanowiącej współwłasność powodów, a także fakt znacznego opóźniania się przez stronę pozwanąw wywiązywaniu ze zobowiązań na rzecz innych nabywców nieruchomości oferowanych przez stronę pozwaną. Nadto zauważyć należy, iż twierdzeniao posiadanym przez spółkę majątku nie uwzględniają faktu, iż w znacznej częścijest one przedmiotem znacznych zabezpieczeń (np. udzielonych spółce kredytów),a nadto nie można pomijać faktu, iż w części może on stanowić źródło roszczeń (choćby o przeniesienie własności) ze strony osób, które zawarły z powodem umowy na budowę mieszkań czy domów. Zaznaczenia wymagało również, że powoływany przez stronę pozwaną kapitał zakładowy, na który wskazała skarżąca, nie stanowi majątku spółki, z którego wierzyciel może się zaspokoić, w związku, z czym podważanie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia przez odwołaniesię do wysokości kapitału zakładowego było bezcelowe.

Konkludując zatem, uznać należało, że wskazane przez powodów okoliczności, wbrew wywodom zażalenia, są wystarczające do uznania, że interes prawny powodów w udzieleniu zabezpieczenia został uprawdopodobniony, zaś oceny tej nie zmieniają przywołane przez skarżącego argumenty.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego brak także podstaw do podzielenia zarzutów dotyczących nadmierności zabezpieczenia i braku uwzględnienia interesu strony pozwanej. Podkreślić należy, iż nie sposób mówić o nadmiernym obciążeniustrony pozwanej nieuwzględniającym jej interesów i charakteru działalności,w sytuacji, kiedy te same nieruchomości obciążają już zabezpieczenia o znaczne większym zakresie, a co bardziej istotne sama strona pozwana w dalszym ciągu część z nich w podobny sposób obciąża (co wynika choćby z przedstawionej umowy kredytowej). To ostatnie zresztą jak słusznie wskazywali powodowie nasuwa uzasadnione wątpliwości co to twierdzeń strony pozwanej o konieczności niezwłocznego przenoszenia na nabywców mieszkań udziałów w nieruchomości obciążonej hipotecznie.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny oddalił zażalenie jako bezzasadne (art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c.). O kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnie Sąd pierwszej instancji w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie (art. 108 § 1 k.p.c.).

KP