Wyrok SA we Wrocławiu z 9 października 2020 r. w sprawie o skargę na przewlekłość.

UZASADNIENIE

W Sądzie Okręgowym we Wrocławiu rozpoznawana była sprawa (sygn. akt IV S 8/19) ze skargi Z. Z. na przewlekłość postępowania przygotowawczego, prowadzonego w Prokuraturze Rejonowej (...), sygn. akt PR I Ds. 3494/2017.

W dniu 29 marca 2019 r. do Sądu Okręgowego we Wrocławiu w formie elektronicznej wpłynęła skarga na przewlekłość postępowania przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu, sygn. akt IV S 8/19, z graficznym symbolem umieszczonym elektronicznie, który miał symbolizować podpis Z. Z.. Skarga ta wpłynęła wraz z aktami do Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w dniu 26 kwietnia 2019 r.

Skarżący wskazał, że Sąd Okręgowy przekroczył terminy ustawowe na rozpoznanie sprawy, czym doprowadził do przewlekłości. Skarżący wniósł o (cytat ze skargi):

1.  stwierdzenie przewlekłości w niniejszej sprawie,

2.  zobowiązanie Sądu Okręgowego do stosowania zapisów ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 roku Dz.U. 1997.78.483 oraz innych ustaw obowiązujących w Państwie Prawym,

3.  przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz skarżącego kwoty 20.000 zł,

4.  zasądzenie od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego kosztów postępowania,

5.  zwolnienie od opłaty sądowej, „jako że działania przedstawicieli tego (...) pozbawia go w ogóle środków do życia”

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Skarga jest niedopuszczalna i to z dwóch niezależnych od siebie powodów.

Po pierwsze, niedopuszczalne jest stwierdzenie przewlekłości w postępowaniu w przedmiocie stwierdzenia przewlekłości. Postępowanie o stwierdzenie przewlekłości nie jest bowiem postępowaniem karnym co do istoty, jest natomiast kwestią wpadkową rozpoznawaną w trakcie toczenia się „głównego nurtu” sprawy. W badanej sprawie postępowaniem co do istoty było postępowanie prowadzone przez Prokuraturę Rejonową (...)sygn. akt PR I Ds. 3494/2017. Natomiast postępowanie w przedmiocie stwierdzenia przewlekłości przez Sad Okręgowy we Wrocławiu, sygn. akt IV S 8/19, nie może być badane w tym niejako „piętrowym” trybie.

Podobny pogląd konsekwentnie wyraża Sąd Najwyższy. W postanowieniu z dnia z dnia 16 czerwca 2005 r., sygn. akt KSP 5/05 Sąd Najwyższy wskazał, że „ w postępowaniu o naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki nie przysługuje skarga na przewlekłość postępowania” (OSNKW 2005 nr 9, poz. 88, str. 61). Z kolei w postanowieniu z dnia 5 stycznia 2011 r., sygn. akt III SPP 29/10, Sąd Najwyższy uznał, że „ skoro skarga nie wszczyna odrębnego postępowania, a postępowanie wywołane jej wniesieniem nie zostało wymienione w art. 3 ustawy wśród taksatywnie wyszczególnionych rodzajów postępowań, w których dopuszczalne jest złożenie tegoż środka prawnego, to należy uznać, że w postępowaniu o naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki nie przysługuje skarga na przewlekłość postępowania”. (Legalis nr 417517).

Niezależnie od powyższego wskazać należy na drugą przesłankę niedopuszczalności skargi na przewlekłość postępowania przed Sądem Okręgowym. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o skardze skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 stycznia 2015 r., sygn. akt III SPP 4/15 (Legalis nr 1172166): „ Złożenie przez stronę skargi na przewlekłość postępowania już po zakończeniu postępowania jest bezprzedmiotowe.”

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, wskazać należy, że zarządzeniem z dnia 12 marca 2019 r. „pierwotna” skarga na przewlekłość postępowania przygotowawczego została w trybie art. 120 § 2 k.p.k. uznana za bezskuteczną, które to zarządzenie jest niezaskarżalne ( a contrario art. 459 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 466 § 1 k.p.k.), sprawa więc przed Sądem Okręgowym została zakończona. Tymczasem jak wynika z daty sporządzenia pisma w formie elektronicznej, zostało ono wniesione w dniu 29 marca 2019 r., co jasno wskazuje na niedopuszczalność skargi.

Stwierdzenie niedopuszczalności skargi obligowało Sąd Apelacyjny, jako sąd właściwy do rozpoznania skargi, do pozostawienia jej bez rozpoznania (art.430 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy o skardze). Na zasadność rozstrzygnięcia w takiej formie wskazuje również Sąd Najwyższy (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 29 listopada 2018 r., sygn. akt I NSP 14/18, Legalis nr 1855617; a także postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 10 kwietnia 2014 r., sygn. akt KSP 5/14, KZS 2014 nr 7-8, poz. 62).

Dostrzeżenie okoliczności implikujących konieczność pozostawienia skargi bez rozpoznania powoduje brak konieczności rozstrzygania wniosku o zwolnienie z obowiązku uiszczenia opłaty sądowej w sposób merytoryczny. Sąd Apelacyjny stoi bowiem na stanowisku, że w takiej sytuacji niezależnie, wobec braku możliwości merytorycznego rozpoznania skargi, uzasadnione jest nie obciążanie skarżącego opłatą, analogicznie jak w przypadku kiedy skarżący taką opłatę w toku postępowania już uiścił (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 9 października 2013r. (...) 8/13 LEX nr 1375236 „ brak możliwości merytorycznego rozpoznania skargi, które uzasadniają brak obciążania ciężarami fiskalnymi skarżącego w razie odrzucenia skargi, przemawiają za tym, aby również w przypadku pozostawienia skargi bez rozpoznania ze względu na jej niedopuszczalność z mocy ustawy, sąd zwracał z urzędu wniesioną opłatę od skargi”).

Podobnie podejść należy do kwestii braku formalnego, tj. braku podpisu na złożonym piśmie. Zgodnie z art. 119 § 1 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 k.p.k. pismo procesowe powinno być podpisane. Tymczasem pismo przesłane w formie elektronicznej z symbolem podpisu, będącym w istocie jego elektroniczną kopią nie spełnia tych wymogów. Niecelowym byłoby jednak wzywanie skarżącego do uzupełnienia braków formalnych w postaci złożenia podpisu pod pismem skoro skarga jest niedopuszczalna.

SSA Stanisław Rączkowski SSA Barbara Krameris SSO del. do SA Andrzej Tekieli

Pouczenie:

Na postanowienie przysługuje zażalenie do innego równorzędnego składu Sądu Apelacyjnego w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia.