Wyrok SO w Zielonej Górze z 24 lutego 2014 r. w sprawie o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury.

Sygn. akt IVU 59/14

WYROK

Dnia 24 lutego 2014r.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Robert Macholak

Protokolant: st. sek. sądowy G. K.

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2014r. w Zielonej Górze

odwołania A. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 21 listopada 2013r. znak (...)

w sprawie A. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury

I. zmienia zaskarżona decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 21 listopada 2013r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje A. N. prawo do emerytury poczynając od dnia 22 października 2013 roku;

II. w pozostałym zakresie oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca A. N. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 21.11.2013r. znak: (...), którą odmówiono mu prawa do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na niewykazanie przez wnioskodawcę 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania prawa do emerytury poprzez uznanie jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) Fabryce (...) w N. od dnia 16.06.1977r. do dnia 30.06.1995r. w pełnym wymiarze czasu pracy na wydziale N. Syntetyków. Wskazał, iż jego praca polegała na utrzymywaniu produkcji w ruchu ciągłym, trzyzmianowym tj.: na usuwaniu awarii, regulacji metrażu nawojów nici, regulacji ściegu na nawojach (szpulkach), konserwacji i utrzymywaniu sprawności sprężarek powietrza oraz na remontach nawijarek i przewijarek i była pracą w warunkach szczególnych.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. w odpowiedzi na odwołanie oraz w toku postępowania domagał się oddalenia odwołania. Wskazał, iż zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 24.09.2001r. oraz świadectwem pracy w warunkach szczególnych z dnia 03.07.1995r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresach: od dnia 17.06.1977r. do dnia 15.09.1989r., od dnia 24.12.1989r. do dnia 25.02.1990r. oraz od dnia 03.03.1990r. do dnia 30.06.1995r.

Na stanowisku ślusarz na wydziale produkcyjnym nici syntetycznych wymienionym w wykazie A dział XIV poz. 25 Zarządzenia Ministra P. Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 07.07.1987r. wydanego na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wyżej wymieniona pozycja wskazuje dział XIV prace różne poz. 25 Bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prac budowlano- montażowych na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie pkt 1: stanowiska pracy na których prace wykonywane są stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie. Organ rentowy nie uznał wyżej wymienionych okresów za okresy pracy w warunkach szczególnych gdyż wskazane na świadectwie pracy stanowisko nie jest wymienione w dziale VII ( w przemyśle lekkim) w/w zarządzenia.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. N., urodzony (...), we wniosku złożonym w organie rentowym w dniu 30.09.2013r., domagał się ustalenia prawa do emerytury przewidzianej przepisem art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227).

W przedmiotowej sprawie na dzień 01.01.1999r. organ rentowy uznał za udowodniony okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 27 lat, 10 miesięcy i 15 dni, w tym żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych.

dowód: akta emerytalne wnioskodawcy

Wnioskodawca ukończył zasadniczą szkolę przyzakładową w K. w zawodzie ślusarz.

W okresie od 17.06.1977r. do 30.06.1995r. był zatrudniony w (...) Fabryce (...) w N. na stanowisku ślusarz na wydziale produkcyjnym. Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 24.09.2001r. oraz świadectwem pracy w warunkach szczególnych z dnia 03.07.1995r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresach: od 17.06.1977r. do 15.09.1989r., od 24.12.1989r. do 25.02.1990r. oraz od 03.03.1990r. do 30.06.1995r.

Był to duży zakład pracy. Zatrudniał około 4.000 osób. Zajmował się produkcją nici bawełnianych, syntetycznych, lnianych. Wszystkie wydziały produkcyjne podlegały pod dział głównego mechanika np.: len, bawełna, syntetyki. Wnioskodawca od początku pracował na dziale syntetyków. Pracował na 3 zmiany. Jego praca polegała na konserwacji i bieżącej naprawie maszyn i urządzeń tj. nawijarki do produkcji nici, skręcarki, łączniarki. Na nawijarni takich maszyn było około 100. Na pozostałych halach maszyny były większe i było ich do 30 w każdej. Maszyny były uruchamiane w ruchu ciągłym tj. w poniedziałek od 6.00 rano i pracowały do godziny 13.00 w sobotę, a w późniejszym okresie do piątku do 22.00. Pracownice na wydziale pracowały na akordzie, stąd gdy któraś z maszyn się popsuła od razu wołały do naprawy. Wnioskodawca wykonywał naprawy i konserwacje, regulację urządzeń, agregatów. Zajmował się też regulacją i nastawianiem tych maszyn. Oprócz nawijarek, skręcarek, przewijarek, motaków były też agregaty ze sprężonym powietrzem. Na dziale występował duży hałas ponad 100 decybeli, zapylenie, gryzące środki chemiczne. Wnioskodawca miał również kontakt ze smarami, olejami, benzyną ekstrakcyjną.

Miał okresowe szkolenia na sprężarki, urządzenia cieplne, parowe, instalacje sprężonego powietrza. Uprawnienia te były ważne na 5 lat.

W zakładzie był osobny warsztat ślusarski, gdzie byli zatrudnieni inni pracownicy - ślusarze. Wnioskodawca nie był ślusarzem na warsztacie ślusarskim. Tam była osobna brygada. Cały czas pracował na wydziale produkcyjnym.

W okresie od 26.02.1990r. do 02.03.1990r. wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnym na budowie eksportowej w Niemczech. Później wrócił do zakładu i dalej byłem ślusarzem.

Od dnia 01.08.1992r. uzyskał uprawnienia w zakresie eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych.

dowód: - zeznania świadka T. W. k. 16v akt sąd.,

- zeznania świadka K. S. k. 17 akt sąd.,

- zeznania wnioskodawcy A. N. k. 17-17v akt sąd.,

- angaż, zaświadczenie kwalifikacyjne, zdjęcia k. 4 akt sąd.,

- akta emerytalne wnioskodawcy, w szczególności świadectwo pracy, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze zważył, co następuje:

Odwołanie jest uzasadnione.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność czy wnioskodawca A. N. posiada wymagany staż 15 lat pracy świadczonej w warunkach szczególnych, od którego uzależnione jest prawo do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym, w szczególności, czy nieuwzględniony przez organ rentowy okres zatrudnienia wnioskodawcy był okresem, w którym wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Zgodnie z dyspozycją art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 1440 z późn. zm.; dalej jako: ustawa o emeryturach i rentach z FUS albo ustawa emerytalna) - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46 , 47, 50, 50a i 50e i 184.

Przepis art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 , 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn, tj. 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43);

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 , tj. co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27 a.

Emerytura, o której mowa wyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej).

Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom tym przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43).

W myśl § 2 ust. 1 powołanego wyżej rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Reasumując, mężczyzna, będący pracownikiem zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, może przejść na emeryturę w wieku 60 lat, pod warunkiem, że udowodnił wymagany okres składkowy i nieskładkowy - co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 15-letni okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W niniejszej sprawie ostatecznie bezspornym było, iż A. N. osiągnął wiek 60 lat i posiada ponad 27-letni okres ubezpieczenia.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, tymczasem za wiarygodne, zdaniem tut. Sądu, uznać należało także twierdzenie wnioskodawcy, iż w spornych okresach wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności zaliczane do prac w warunkach szczególnych, na którą to okoliczność przedłożył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, jakkolwiek nie zostało ono uwzględnione przez organ rentowy.

Przeprowadzone jednak w sprawie postępowanie dowodowe pozwala, zdaniem tut. Sądu, na zaliczenie kwestionowanych okresów zatrudnienia w (...) Fabryce (...) w N. od 17.06.1977r. do 15.09.1989r., od 24.12.1989r. do 25.02.1990r. oraz od 03.03.1990r. do 30.06.1995r. – do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

W tym miejscu należy przy tym zauważyć, iż ubezpieczony jako strona faktycznie słabsza korzysta ze wzmożonej ochrony procesowej, którą gwarantują szczególne przepisy proceduralne dotyczące postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zawarte w dziale III rozdziały 1 i 3 kpc.

Według art. 473 kpc w postępowaniu przed sądem nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych. Ten wyjątek od ogólnych zasad wynikających z art. 247 kpc sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi.

W związku z powyższym, w przypadku braku świadectwa, o którym mowa w § 2 ust. 2 powołanego wyżej rozporządzenia czy też przy braku pełnych informacji w nim zawartych, okoliczność pracy w szczególnych warunkach, ubezpieczony może dowodzić wszelkimi innymi środkami dowodowymi zwłaszcza, gdy zakład pracy już nie istnieje i nie może potwierdzić bądź zaprzeczyć pracy w takich warunkach.

Sąd podzielił w tym względzie stanowisko Sądu Najwyższego, a wyrażone chociażby w uzasadnieniu wyroku z dnia 08.04.1999r. (II UKN 619/98, OSNP 2000/11/439, PiZS 1999/9/35, M.Prawn. 1999/12/9, OSNP-wkł. 1999/19/1, OSP 2002/2/26) czy w uchwale z 27.05.1985r. (III UZP 5/85, LEX nr 14635), w której SN przyjął wprost, iż „W postępowaniu odwoławczym przed radami nadzorczymi oddziałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i okręgowymi sądami pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu likwidacji zakładu pracy lub zniszczenia dokumentów dotyczących takiego zatrudnienia. Przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków nie jest dopuszczalne w postępowaniu przed organem rentowym.”

W świetle powyższego, Sąd ustalenia w zakresie pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych w (...) Fabryce (...) w N. od 17.06.1977r. do 15.09.1989r., od 24.12.1989r. do 25.02.1990r. oraz od 03.03.1990r. do 30.06.1995r. poczynił w oparciu o zeznania świadków, świadectwo pracy, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, akta emerytalne wnioskodawcy i korespondujące z nimi zeznania samego ubezpieczonego.

W przypadku świadka T. W., był on zatrudniony w (...) Fabryce (...) w N. od 1973r. do 2000r. jako ślusarz i pracował na Oddziale Syntetyki - wydział nawijania. Świadek pracował na tym samym wydziale co wnioskodawca i obsługiwał nawijalnię, skręcalnię tj. hale na oddziale - wydziale syntetyków. Z kolei świadek K. S. był zatrudniony w zakładzie od 1972r. do 1999r. i zajmował różne stanowiska pracy, w tym przez 28 lat był na wydziale syntetyków, stąd doskonale zna specyfikę pracy wydziału syntetyków. Świadek ślusarzem został od roku 1980 lub 1981 i wówczas pracował na zmianach z wnioskodawcą. Obaj świadkowie wskazali, że jako ślusarze wraz z wnioskodawcą zajmowali się naprawą, przeglądem i konserwacją maszyn i urządzeń, w tym uzupełniałem części, olejów, smarów. Świadkowie potwierdzili, że w zakładzie był osobny dział ślusarski, lecz oni – wraz z wnioskodawcą – pod niego nie podlegali. Podlegali za to pod dział głównego mechanika, ale pracę wykonywali w dziale syntetyków. Ich obowiązkiem było przebywać na wydziale przy maszynach. Kobiety zatrudnione na wydziale pracowały na akordzie, stąd kiedy coś się popsuło, od razu wołały do naprawy. Świadkowie byli zgodni, że praca wnioskodawcy odbywała się w bardzo ciężkich warunkach, towarzyszył jej hałas pochodzący od maszyn, zapylenie od syntetyków, odbywała się w kontakcie ze smarami i olejami.

Zeznania ww. świadków były, w ocenie Sądu, w pełni wiarygodne. Świadkowie zeznawali w sposób logiczny, jednoznaczny, a ich zeznania znalazły pełne potwierdzenie w dokumentacji pracowniczej wnioskodawcy, aktach emerytalnych oraz przedłożonych przez niego dokumentach (k. 4). Pochodzą od osób bezstronnych, tj. od bezpośrednich współpracowników, którzy wykonywali takie same czynności jak wnioskodawca, a więc od osób dobrze znających pracę odwołującego się.

Zeznania te były zbieżne w swej treści ze stanowiskiem wnioskodawcy wyrażonym w odwołaniu oraz jego zeznaniami w charakterze strony. W świetle powyższego oraz wobec faktu, iż pozwany nie przedstawił żadnego dowodu przeciwnego (wbrew zasadzie dowodowej wyrażonej w art. 6 kc i 232 kpc), Sąd dał wiarę w całości zeznaniom wnioskodawcy i przesłuchanych świadków, albowiem są logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniają.

Podkreślić także należy, że fakt zatrudnienia wnioskodawcy w szczególnych warunkach w ww. okresach potwierdził pracodawca w wydanym świadectwie pracy z dnia 24.09.2001r. oraz w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze z dnia 03.07.1995r.

Mając powyższe na względzie - zdaniem Sądu orzekającego - ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że praca wykonywana przez odwołującego w okresie zatrudnienia w (...) Fabryce (...) w N. od 17.06.1977r. do 15.09.1989r., od 24.12.1989r. do 25.02.1990r. oraz od 03.03.1990r. do 30.06.1995r. na stanowisku ślusarz na wydziale produkcyjnym była pracą w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. kwalifikowaną do wykazu A dział XIV poz. 25 stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) oraz powtórzoną w dziale XIV poz. 25 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 07.07.1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

Sąd pragnie również podkreślić, że dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 01.06.2010r., II UK 21/10, LEX nr 619638).

W świetle powyższego uznać należało, że A. N. legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach i z tego tytułu, w świetle powołanych wyżej przepisów oraz § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), spełnił wszystkie przesłanki do uzyskania emerytury z chwilą ukończenia 60-go roku życia.

Wobec powyższego na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w pkt I wyroku – przyznając świadczenie od dnia (...). tj. od dnia ukończenia 60-roku życia, oddalając odwołanie w pozostałym zakresie.