Ustawa z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych

art. 1. więcej Art. 1. 1. Wspólnotami gruntowymi podlegającymi zagospodarowaniu w trybie
i na zasadach określonych w ustawie są nieruchomości rolne, leśne oraz obszary wodne:
1) nadane w wyniku uwłaszczenia włościan i mieszczan - rolników na wspólną
własność, we wspólne posiadanie lub do wspólnego użytkowania ogółowi,
pewnej grupie lub niektórym mieszkańcom jednej albo kilku wsi,
2) wydzielone tytułem wynagrodzenia za zniesione służebności, wynikające z
urządzenia ziemskiego włościan i mieszczan-rolników, na wspólną własność,
we wspólne posiadanie lub do wspólnego użytkowania gminie, miejscowości
albo ogółowi uprawnionych do wykonywania służebności,
3) powstałe w wyniku podziału pomiędzy zespoły mieszkańców poszczególnych
wsi gruntów, które nadane zostały przy uwłaszczeniu włościan i mieszczan-rolników mieszkańcom kilku wsi na wspólną własność, we wspólne posiadanie
lub do wspólnego użytkowania,
4) użytkowane wspólnie przez mieszkańców dawnych okolic i zaścianków oraz
należące do wspólnot urbarialnych i spółek szałaśniczych,
5) otrzymane przez grupę mieszkańców jednej lub kilku wsi na wspólną własność
i do wspólnego użytkowania w drodze przywilejów i darowizn bądź nabyte w
takim celu,
6) zapisane w księgach wieczystych (gruntowych) jako własność gminy
(gromady), jeżeli w księgach tych istnieje wpis o uprawnieniu określonych grup
mieszkańców gminy (gromady) do wieczystego użytkowania i pobierania
pożytków z tych nieruchomości,
7) stanowiące dobro gromadzkie (gminne) będące we wspólnym użytkowaniu na
terenach województw rzeszowskiego, krakowskiego oraz powiatu
cieszyńskiego województwa katowickiego.
2. Oprócz wspólnot gruntowych (ust. 1) podlegają zagospodarowaniu w trybie i
na zasadach określonych w niniejszej ustawie także nieruchomości rolne, leśne i
obszary wodnej, stanowiące mienie gromadzkie w rozumieniu przepisów o zarządzie
takim mieniem, jeżeli przed dniem wejścia w życie tej ustawy były faktycznie
użytkowane wspólnie przez mieszkańców wsi.
3. Przepis ust. 2 nie dotyczy mienia gromadzkiego położonego na terenach
miast i osiedli.

art. 2. więcej Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o wsi, odnosi się to odpowiednio do
osiedla lub miasta.

Art. 2a. Przepisów ustawy nie stosuje się do gruntów pokrytych wodami
publicznymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne
(Dz. U. z 2015 r. poz. 469).

art. 3. więcej Art. 3. Nie zalicza się do wspólnot gruntowych nieruchomości lub ich części
określonych w art. 1 ust. 1, jeżeli:
1) do dnia 31 grudnia 1962 r., a w przypadku lasów i gruntów leśnych do dnia
30 września 1960 r. zostały podzielone na działki indywidualne pomiędzy
współuprawnionych albo uległy zasiedzeniu,
2) przed dniem 1 stycznia 2011 r. zostały prawnie lub faktycznie przekazane na
cele publiczne lub społeczne.

art. 4. więcej Art. 4. Jeżeli na części obszaru stanowiącego wspólnotę gruntową wzniesione
zostały przed dniem wejścia w życie ustawy budynki pozostające w indywidualnym
władaniu, właścicielowi budynku przysługuje prawo nabycia gruntów znajdujących
się pod budynkiem mieszkalnym i zabudowaniami gospodarczymi wraz z
podwórzem.

art. 5. więcej Art. 5. 1. Wspólnoty gruntowe nie mogą być dzielone pomiędzy uprawnionych
do udziału w tych wspólnotach.
2. Podział wspólnoty gruntowej następuje wyłącznie w razie objęcia jej
gruntów scaleniem, za zgodą bezwzględnej większości osób uprawnionych do
udziału w tej wspólnocie.

art. 6. więcej Art. 6. 1. Uprawnionymi do udziału we wspólnocie gruntowej są osoby
fizyczne lub prawne posiadające gospodarstwa rolne, jeżeli w ciągu ostatniego roku
przed dniem wejścia w życie ustawy faktycznie korzystały z tej wspólnoty.
2. Jeżeli wspólnotą gruntową są lasy, grunty leśne albo nieużytki przeznaczone
do zalesienia, uprawnionymi do udziału w takiej wspólnocie są osoby fizyczne
mające miejsce zamieszkania lub osoby prawne mające siedzibę na terenie
miejscowości, w której znajdują się grunty stanowiące wspólnotę, lub osoby mające
miejsce zamieszkania na terenie innej miejscowości, a prowadzące gospodarstwo
rolne, chyba że w okresie 5 lat przed dniem wejścia w życie ustawy osoby te
faktycznie ze wspólnoty nie korzystały.
3. Niekorzystanie ze wspólnoty gruntowej w okresie wymienionym w ust. 1
bądź w ust. 2 nie powoduje utraty uprawnień, jeżeli spowodowane bo było klęską
żywiołową, wypadkami losowymi lub innymi szczególnymi względami.

Art. 6a. 1. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie uprawnionych do udziału we
wspólnocie gruntowej, o których mowa w art. 6 ust. 1 lub 2, uprawnionymi do
udziału w tej wspólnocie są:
1) osoby fizyczne lub prawne, które posiadają gospodarstwa rolne i nieprzerwanie
przez okres od dnia 1 stycznia 2006 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. faktycznie
korzystały ze wspólnoty gruntowej albo
2) osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszkania na terenie miejscowości,
w której znajdują się grunty stanowiące wspólnotę lub prowadzą w tej
miejscowości gospodarstwo rolne – jeżeli wspólnotą gruntową są lasy, grunty
leśne albo nieużytki przeznaczone do zalesienia, chyba że przez okres od dnia
1 stycznia 2006 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. osoby te faktycznie nie korzystały
ze wspólnoty.
2. Niekorzystanie ze wspólnoty gruntowej w okresie wymienionym w ust. 1
pkt 1 nie powoduje utraty uprawnień, jeżeli spowodowane było klęską żywiołową,
wypadkami losowymi lub innymi szczególnymi względami.

art. 7. więcej Art. 7. Ograniczenia określone w art. 5 i 6 nie mają zastosowania do Państwa.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Starosta wydaje decyzję o ustaleniu, które spośród nieruchomości,
o których mowa w art. 1 ust. 2 i 3, stanowią mienie gromadzkie.
2. (uchylony).
3. (uchylony).
4. (uchylony).
5. (uchylony).
6. Decyzję o ustaleniu, które nieruchomości stanowią mienie gromadzkie,
podaje się do wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości oraz
ogłasza wywieszając w urzędzie gminy oraz w starostwie powiatowym na okres
14 dni, a także zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej gminy i powiatu
oraz w prasie lokalnej.
7. (uchylony).

Art. 8a. 1. Ustalenie, które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową,
ustalenie wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykazu
obszarów gospodarstw rolnych przez nich posiadanych i wielkości przysługujących
im udziałów we wspólnocie następuje na wniosek złożony nie później niż do dnia
31 grudnia 2016 r. przez uprawnionego do udziału we wspólnocie gruntowej,
o którym mowa w art. 6 ust. 1 lub 2, albo przez jego następcę prawnego.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
1) określenie nieruchomości, która stanowi wspólnotę gruntową,
2) imię i nazwisko osoby fizycznej albo firmę osoby prawnej uprawnionych do
udziału we wspólnocie gruntowej, o których mowa w art. 6 ust. 1 lub 2,
3) nazwę miejscowości, w której położone jest gospodarstwo rolne uprawnionego
do udziału we wspólnocie gruntowej, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lub 2,
4) wskazanie adresu do doręczeń.
3. We wniosku, o którym mowa w ust. 1, wskazuje się dowody, które świadczą:
1) że nieruchomość stanowi wspólnotę gruntową,
2) o spełnieniu warunków do nabycia uprawnień do udziału we wspólnocie
gruntowej.
4. Starosta wydaje decyzję, o ustaleniu, które nieruchomości spośród
nieruchomości, o których mowa w art. 1 ust. 1, stanowią wspólnotę gruntową.
5. Starosta wydaje decyzję o ustaleniu wykazu uprawnionych do udziału we
wspólnocie gruntowej oraz wykazu obszarów gospodarstw rolnych przez nich
posiadanych i wielkości przysługujących im udziałów we wspólnocie.
6. Obszary gospodarstw rolnych osób uprawnionych do udziału we wspólnocie
gruntowej określa się według danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków.
7. W przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie uprawnionych do udziału we
wspólnocie gruntowej, o których mowa w art. 6 ust. 1 lub 2, starosta wydaje decyzję
o nieustaleniu wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie na podstawie art. 6
ust. 1 lub 2.

Art. 8b. Decyzje, postanowienia oraz inne pisma w sprawach, o których mowa
w art. 8a ust. 4, 5 i 7, doręcza się poprzez ogłoszenie w sposób zwyczajowo przyjęty
w danej miejscowości, wywieszenie w urzędzie gminy oraz starostwa na okres
14 dni. Po upływie tego okresu pismo uważa się za doręczone.

Art. 8c. 1. W przypadku gdy decyzja, o której mowa w art. 8a ust. 7, stała się
ostateczna, ustalenie, które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową oraz
ustalenie wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykazu
obszarów gospodarstw rolnych przez nich posiadanych i wielkości przysługujących
im udziałów we wspólnocie gruntowej następuje na wniosek uprawnionego do
udziału we wspólnocie gruntowej, o którym mowa w art. 6a.
2. Starosta w terminie 7 dni od dnia, w którym decyzja, o której mowa w art. 8a
ust. 7, stała się ostateczna, podaje do publicznej wiadomości informację o terminie
składania wniosków przez osoby uprawnione do udziału we wspólnocie gruntowej,
o których mowa w art. 6a.
3. Informację, o której mowa w ust. 2, wywiesza się na okres 14 dni
w starostwie powiatowym oraz urzędach gmin właściwych ze względu na położenie
nieruchomości stanowiących wspólnotę gruntową, a ponadto podaje się ją do
wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, a także
zamieszcza się ją na stronach internetowych gminy i starostwa powiatowego oraz
w prasie lokalnej.
4. Termin wyznaczony do składania wniosków nie może być krótszy niż
12 miesięcy od dnia podania do publicznej wiadomości informacji, o której mowa
w ust. 2, przy czym termin ten liczy się od dnia wywieszenia tej informacji
w starostwie powiatowym.
5. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
1) określenie nieruchomości, która stanowi wspólnotę gruntową,
2) imię i nazwisko osoby fizycznej albo firmę osoby prawnej uprawnionych do
udziału we wspólnocie gruntowej, o których mowa w art. 6a,
3) nazwę miejscowości, w której położone jest gospodarstwo rolne uprawnionego
do udziału we wspólnocie gruntowej, o którym mowa w art. 6a,
4) wskazanie adresu do doręczeń.
6. We wniosku, o którym mowa w ust. 1, wskazuje się dowody, które świadczą:
1) że nieruchomość stanowi wspólnotę gruntową,
2) o spełnieniu warunków do nabycia uprawnień do udziału we wspólnocie
gruntowej.

Art. 8d. Starosta wydaje decyzję o ustaleniu wykazu uprawnionych do udziału
we wspólnocie gruntowej, o których mowa w art. 6a, oraz wykazu obszarów
gospodarstw rolnych przez nich posiadanych i wielkości przysługujących im
udziałów we wspólnocie.

Art. 8e. W przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie uprawnionych do udziału
we wspólnocie gruntowej, o których mowa w art. 6a, starosta wydaje decyzję
o nieustaleniu wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie.

Art. 8f. Decyzje, postanowienia oraz inne pisma w sprawach, o których mowa
w art. 6a oraz art. 8e, doręcza się poprzez ogłoszenie w sposób zwyczajowo przyjęty
w danej miejscowości, wywieszenie w urzędzie gminy oraz starostwa na okres
14 dni. Po upływie tego okresu pismo uważa się za doręczone.

Art. 8g. 1. W przypadku wydania decyzji o nieustaleniu wykazu uprawnionych
do udziału we wspólnocie gruntowej, o której mowa w art. 8e, gmina może
nieodpłatnie nabyć na własność nieruchomości oznaczone w ewidencji gruntów
i budynków jako wspólnota gruntowa na cele, o których mowa w art. 24
ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U.
z 2015 r. poz. 782, z późn. zm.), związane z realizacją zadań własnych gminy.
2. Nabycie nieruchomości, o których mowa w ust. 1, następuje na wniosek gminy.

Art. 8h. 1. Starosta w terminie 7 dni od dnia, w którym decyzja, o której mowa
w art. 8e, stała się ostateczna, informuje gminę o możliwości nieodpłatnego nabycia
nieruchomości, o których mowa w art. 8g ust. 1.
2. W informacji o możliwości nieodpłatnego nabycia przez gminę
nieruchomości podaje się dane dotyczące nieruchomości, o których mowa w art. 8g
ust. 1, oraz określa się termin do złożenia przez gminę wniosku o nabycie tych
nieruchomości.
3. Termin wyznaczony do złożenia wniosku nie może być krótszy niż
6 miesięcy od dnia doręczenia gminie informacji, o której mowa w ust. 1.

Art. 8i. 1. Wojewoda wydaje decyzję w sprawie nieodpłatnego nabycia przez
gminę własności nieruchomości, o których mowa w art. 8g ust. 1, w przypadku
złożenia przez gminę wniosku, o którym mowa w art. 8g ust. 2. Nabycie prawa
własności następuje z dniem, w którym decyzja stała się ostateczna.
2. Wojewoda wydaje decyzję o odmowie nabycia przez gminę własności
nieruchomości, o których mowa w ust. 1, jeżeli we wniosku o nabycie nie określono
jednego z celów, o których mowa w art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o gospodarce nieruchomościami, związanych z realizacją zadań własnych gminy.
3. Odwołania od decyzji wojewody rozpatruje minister właściwy do spraw
rozwoju wsi.

Art. 8j. Ostateczna decyzja o nieodpłatnym nabyciu przez gminę własności
nieruchomości, o których mowa w art. 8g ust. 1, stanowi podstawę do dokonania
wpisu w księdze wieczystej.

Art. 8k. Wojewoda wydaje decyzję o nieodpłatnym nabyciu przez Skarb
Państwa nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów i budynków jako
wspólnota gruntowa w przypadku, gdy:
1) w terminie, o którym mowa w art. 8h ust. 2, gmina nie złożyła wniosku albo
2) decyzja, o której mowa w art. 8i ust. 2, stała się ostateczna.

Art. 8l. Ostateczna decyzja o nieodpłatnym nabyciu przez Skarb Państwa
własności nieruchomości, o której mowa w art. 8k, stanowi podstawę do dokonania
wpisu w księdze wieczystej.

Art. 8m. W postępowaniu administracyjnym organem wyższego stopnia
w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267, z późn. zm.) w stosunku do starosty
jest wojewoda.

Art. 8n. W postępowaniach administracyjnych uregulowanych w niniejszym
rozdziale nie stosuje się art. 97 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. –
Kodeks postępowania administracyjnego.

Art. 8o. Do postępowań dotyczących wzruszenia decyzji ostatecznych
wydanych na podstawie niniejszej ustawy nie stosuje się art. 145–145b oraz art. 154–
156 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego,
jeżeli upłynęło 5 lat od dnia, w którym stała się ostateczna, decyzja o ustaleniu, które
nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową, ustaleniu wykazu uprawnionych do
udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykazu obszarów gospodarstw rolnych przez
nich posiadanych i wielkości przysługujących im udziałów we wspólnocie.

art. 9. więcej Art. 9. 1. Udziały poszczególnych uprawionych we wspólnocie gruntowej
określa się w idealnych (ułamkowych) częściach.
2. Wielkość udziałów uprawnionych do korzystania ze wspólnoty gruntowej
ustala się w ten sposób, że połowę wspólnoty dzieli się pomiędzy uprawnionych,
o których mowa w art. 6 ust. 1 oraz art. 6a pkt 1, w równych częściach, drugą zaś
połowę – proporcjonalnie do obszarów gruntów posiadanych przez każdego
z uprawnionych, a położonych na obszarze tej samej lub graniczącej z nią gminy.
3. Wielkość udziałów we wspólnocie gruntowej, o której mowa w art. 6 ust. 2
oraz art. 6a pkt 2, ustala się na podstawie dokumentów, a w razie ich braku – według
stanu faktycznego; udziały osób, które stosownie do przepisów art. 6 ust. 2 utraciły
uprawnienia do korzystania ze wspólnoty, dzieli się pomiędzy uprawnionych
w równych częściach.
4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do udziału w korzyściach
wynikających z zagospodarowania nieruchomości określonych w art. 1 ust. 2.

art. 10. więcej Art. 10. W razie potrzeby wydzielenia ze wspólnoty gruntowej udziału Państwa
udział ten wydziela się przy uwzględnieniu wartości wspólnoty gruntowej; wartość
tę określa się na zasadach i w sposób przewidziany w przepisach o sprzedaży
państwowych nieruchomości rolnych.

art. 11. więcej Art. 11. (uchylony).

art. 12. więcej Art. 12. Przepisów art. 6 ust. 1 i 2 oraz art. 9 ust. 2 i 3 nie stosuje się do
przypadków, w których do dnia wejścia w życie ustawy zostały już ustalone prawa
współwłasności na podstawie przepisów dotychczasowych.

art. 13. więcej Art. 13. 1. Zagospodarowanie wspólnot gruntowych użytkowanych rolniczo
oraz nadających się do zagospodarowania rolniczego przeprowadza się w sposób
przewidziany w niniejszej ustawie.
2. Zagospodarowanie wspólnot gruntowych stanowiących grunty inne niż
określone w ust. 1 (lasy, grunty leśne i nieużytki przeznaczone do zalesienia oraz
obszary wodne i grunty kopalne, jak żwiry, piaski, gliny, torfy) przeprowadza się
stosownie do obowiązujących w tym zakresie przepisów, a w braku takich przepisów
- zgodnie z charakterem użytku.

art. 14. więcej Art. 14. 1. Osoby uprawnione do udziału w wspólnocie gruntowej powinny
utworzyć spółkę do sprawowania zarządu nad wspólnotę i do właściwego
zagospodarowania gruntów wchodzących w skład tej wspólnoty.
2. Utworzenie spółki następuje w drodze uchwały powziętej większością
głosów uprawnionych do udziału we wspólnocie przy obecności przynajmniej ich
połowy.
3. Jeżeli w skład wspólnoty wchodzą również lasy, grunty leśne lub nieużytki
przeznaczone do zalesienia (art. 6 ust. 2), do zagospodarowania takich gruntów może
być utworzona odrębna spółka.

art. 15. więcej Art. 15. 1. Spółka jest osobą prawną i działa na podstawie statutu.
2. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia,
wzór statutu spółki, biorąc pod uwagę wymagania, o których mowa w art. 17.

art. 16. więcej Art. 16. 1. Członkami spółki są osoby uprawnione do udziału we wspólnocie
gruntowej.
2. Członkami spółki mogą być również posiadacze gruntów przyległych do
wspólnoty gruntowej na warunkach określonych w statucie.

art. 17. więcej Art. 17. Statut spółki powinien określać:
1) nazwę i siedzibę spółki oraz przedmiot jej działalności,
2) prawa i obowiązki członków spółki,
3) organy spółki, sposób ich powoływania i zakres działania,
3a) rodzaje czynności prawnych dokonywanych przez spółkę, których podjęcie
wymaga uchwały zebrania członków,
3b) warunki reprezentowania spółki oraz zaciągania zobowiązań majątkowych,
4) warunki dopuszczenia do spółki posiadaczy gruntów przyległych do wspólnoty
gruntowej,
5) warunki dopuszczenia do użytkowania gruntów i urządzeń spółki osób nie
będących członkami spółki,
6) podział dochodów i strat,
7) sposób rozwiązywania i likwidacji spółki.

art. 18. więcej Art. 18. 1. Statut spółki, jego zmiany, zatwierdza starosta w drodze decyzji.
Z dniem, w którym decyzja o zatwierdzeniu statutu spółki stała się ostateczna, spółka
nabywa osobowość prawną.
2. Nazwa spółki i skład zarządu spółki oraz obszar wspólnoty gruntowej i
wykazy uprawnionych do korzystania z tej wspólnoty podlegają z urzędu wpisowi do
ewidencji gruntów. Wszelkie późniejsze zmiany w obszarze wspólnoty gruntowej i
w wykazie osób uprawnionych, jak również zmiana statutu i zmiany w składzie
osobowym zarządu, zgłasza do ewidencji zarząd spółki.

art. 19. więcej Art. 19. Przy podejmowaniu uchwały na zebraniach członków spółki każdy
członek ma prawo tylko do jednego głosu bez względu na wielkość jego udziału w
tej wspólnocie (art. 9).

Art. 19a. 1. Powództwo o uchylenie uchwały spółki może być wniesione do
sądu w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji o uchwale, jednak nie później
niż w terminie 6 miesięcy od dnia jej podjęcia, jeżeli uchwała:
1) została podjęta z naruszeniem prawa lub statutu spółki,
2) narusza zasady prawidłowego gospodarowania gruntami wchodzącymi w skład
wspólnoty gruntowej,
3) narusza interesy poszczególnych członków spółki.
2. Prawo do wytoczenia powództwa przysługuje:
1) zarządowi, komisji rewizyjnej oraz poszczególnym ich członkom,
2) członkowi spółki, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu
zażądał zaprotokołowania sprzeciwu,
3) członkowi spółki bezzasadnie niedopuszczonemu do udziału w ogólnym
zebraniu członków,
4) członkowi spółki, który nie był obecny na ogólnym zebraniu członków, jedynie
w przypadku wadliwego zwołania ogólnego zebrania członków lub też podjęcia
uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad.
3. Prawo do wytoczenia powództwa przysługuje także właściwemu wójtowi
(burmistrzowi, prezydentowi miasta) z zastrzeżeniem przypadku, o którym mowa
w ust. 1 pkt 3.

art. 20. więcej Art. 20. 1. Za zobowiązania spółki odpowiada spółka całym swoim majątkiem.
2. Członkowie spółki odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości
wartości ich udziałów w tej wspólnocie, jeżeli chodzi jednak o zobowiązania spółki
utworzonej do zagospodarowania gruntów określonych w art. 1 ust. 2 - odpowiednio
do wysokości udziału w korzyściach osiąganych z tych gruntów.

art. 21. więcej Art. 21. 1. Należności spółek z tytułu nie uiszczonych w terminie opłat
statutowych oraz z tytułu kosztów zastępczego wykonania świadczeń
przewidzianych w statucie podlegają wraz z odsetkami za zwłokę i kosztami
egzekucyjnymi przymusowemu ściągnięciu w trybie i na zasadach określonych w
przepisach o egzekucji administracyjnej świadczeń pieniężnych.
2. Przed wszczęciem egzekucji spółka kieruje do dłużnika upomnienie o zapłatę
należności w terminie 7 dni od dnia doręczenia upomnienia.
3. Dłużnik może w ciągu 14 dni od upływu terminu określonego w upomnieniu
(ust. 2) wnieść do sądu pozew o ustalenie, że należność w całości lub w części nie
istnieje. Ciężar udowodnienia istnienia należności spoczywa w sporze na spółce.
4. O prawie wniesienia pozwu do sądu należy pouczyć dłużnika w upomnieniu.
5. Wszczęcie egzekucji następuje na wniosek spółki w razie niewniesienia
pozwu w przepisanym terminie lub cofnięcia wniesionego pozwu albo w razie
oddalenia pozwu.
6. Tytuły wykonawcze dotyczące poszczególnych dłużników wystawia spółka
na podstawie wykazu zaległości zatwierdzonego przez właściwego wójta
(burmistrza, prezydenta miasta).

art. 22. więcej Art. 22. Spółka jest uprawniona do wznoszenia i utrzymywania na wspólnocie
gruntowej urządzeń potrzebnych dla osiągnięcia celów spółki.

art. 23. więcej Art. 23. Nadzór nad działalnością spółki sprawuje właściwy wójt (burmistrz,
prezydent miasta).

art. 24. więcej Art. 24. 1. W terminie oznaczonym w statucie spółki organy spółki są
obowiązane przedstawić właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta)
do zatwierdzenia plan zagospodarowania i regulamin użytkowania gruntów i
urządzeń spółki. Jeżeli zagospodarowanie dotyczy gruntów określonych w art. 6 ust.
2 - organy spółki przedstawiają staroście do zatwierdzenia uproszczony plan
zagospodarowania takich gruntów, po wcześniejszym uzyskaniu opinii właściwego
terytorialnie nadleśniczego.
2. Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) oraz starostowie są uprawnieni
do wprowadzenia w przedstawionych planach oraz w regulaminie zmian i
uzupełnień uzasadnionych względami gospodarczymi.

art. 25. więcej Art. 25. 1. Jeżeli uprawnieni do udziału we wspólnocie gruntowej w terminie
trzech miesięcy od dnia ustalenia wykazu uprawnionych nie przedstawią do
zatwierdzenia właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) statutu
spółki, organ ten utworzy spółkę przymusową, nada jej statut oraz wyznaczy organy
spółki spośród osób uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej.
2. Jeżeli osoby wybrane lub wyznaczone do organów spółki odmówią
uczestniczenia w tych organach lub jeżeli działalność tych organów nie będzie
osiągała celu, w którym spółka została utworzona, a w szczególności w razie
nienależytego zagospodarowania gruntów wchodzących w skład wspólnoty,
właściwy wójt (burmistrz, prezydent miasta) może powołać organy spółki spośród
osób nie będących członkami spółki.
3. Osobom nie będącym członkami spółki wyznaczonym do organów spółki
właściwy wójt (burmistrz, prezydent miasta) ustali odpowiednie wynagrodzenie,
które obciąża spółkę.

art. 26. więcej Art. 26. 1. (uchylony).
2. W razie sprzedaży nieruchomości stanowiącej wspólnotę gruntową, gminie
przysługuje prawo pierwokupu.
3. (uchylony).
4. (uchylony).
5. Jeżeli interes gospodarczy Państwa uzasadnia zmianę sposobu użytkowania
gruntów określonych w art. 1 ust. 2, wywłaszczenie ograniczonych praw rzeczowych
osób uprawnionych następuje na zasadach i w trybie przepisów o wywłaszczeniu
nieruchomości.

art. 27. więcej Art. 27. 1. Udział we wspólnocie gruntowej może być zbywany wyłącznie w
całości i tylko na rzecz osoby posiadającej już udział w tej wspólnocie oraz na rzecz
osób posiadających gospodarstwa rolne w tej samej wsi lub we wsiach
przylegających do wspólnoty.
2. Zbycie udziału we wspólnocie gruntowej wymaga formy aktu notarialnego.

art. 28. więcej Art. 28. 1. W razie zbycia wszystkich gruntów gospodarstwa rolnego przez
uprawnionego do udziału we wspólnocie gruntowej udział w tej wspólnocie
przechodzi na nabywcę tego gospodarstwa.
2. W razie zbycia części gruntów określonych w ust. 1, udział we wspólnocie
gruntowej zachowuje dotychczasowy właściciel, chyba że na podstawie umowy
odstąpi swe uprawnienia nabywcy. Jeżeli jednak zbywca pozostawia sobie obszar
użytków rolnych nie większy niż 0,1 ha, udział we wspólnocie gruntowej przechodzi
na nabywcę.

art. 29. więcej Art. 29. Jeżeli gospodarstwo rolne, z którego posiadaniem był związany udział
we wspólnocie gruntowej, zostało podzielone na części w drodze działu spadku lub
wyjścia ze współwłasności, udział we wspólnocie ulega podziałowi proporcjonalnie
do obszaru tych części.

art. 30. więcej Art. 30. Uprawnieni do udziału we wspólnocie gruntowej stanowiącej w
całości lub w części lasy, grunty leśne lub nieużytki przeznaczone do zalesienia
mogą się zrzec na rzecz Państwa uprawnień do udziału we wspólnocie w zakresie
obejmującym te lasy, grunty leśne i nieużytki. Zrzeczenie się udziału następuje w
trybie przepisu art. 27 ust. 2.

Art. 30a. 1. Uprawnieni do udziału we wspólnocie gruntowej mogą podjąć
uchwałę o przekształceniu wspólnoty gruntowej we współwłasność w częściach
ułamkowych.
2. Uchwała, o której mowa w ust. 1, jest podejmowana jednogłośnie przez
wszystkich uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej. W przypadku braku
jednomyślności stosuje się odpowiednio art. 199 zdanie drugie ustawy z dnia
23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).
3. Uchwała, o której mowa w ust. 1, określa współwłaścicieli nieruchomości
i wielkość przypadających im udziałów we współwłasności. Wielkość udziału jaki
przysługuje współwłaścicielowi odpowiada wielkości udziału jaki przypadał mu we
wspólnocie gruntowej.
4. Uchwała, o której mowa w ust. 1, wymaga formy aktu notarialnego.

Art. 30b. Z dniem podjęcia uchwały, o której mowa w art. 30a ust. 1, następuje
otwarcie likwidacji spółki, o której mowa w art. 14.

Art. 30c. Uchwała, o której mowa w art. 30a ust. 1, albo prawomocne
orzeczenie sądu w przypadku, o którym mowa w art. 30a ust. 2, stanowi podstawę do
dokonania wpisu w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków.

art. 31. więcej Art. 31. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o właściwym do spraw rolnych i
leśnych organie prezydium powiatowej rady narodowej, odnosi się to odpowiednio
do właściwego do spraw rolnych i leśnych organu prezydium miejskiej rady
narodowej miasta stanowiącego powiat bądź dzielnicowej rady narodowej w mieście
wyłączonym z województwa.
2. Jeżeli wspólnota gruntowa położona jest na obszarze objętym ustawą z dnia
14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 32, poz.
159), decyzje w sprawach wynikających z niniejszej ustawy wydawane będą w porozumieniu z właściwym do spraw gospodarki komunalnej i mieszkaniowej
organem prezydium powiatowej (miejskiej miasta stanowiącego powiat bądź miasta
wyłączonego z województwa) rady narodowej.

art. 32. więcej Art. 32. Z dniem wejścia w życie ustawy dotychczasowe spółki do
zagospodarowania wspólnot gruntowych podlegają likwidacji na zasadach
przewidzianych w ich statutach, a zadania związane z zagospodarowaniem wspólnot
mogą wykonywać nie dłużej niż do czasu utworzenia nowej spółki stosownie do
przepisów art. 14 i 25 niniejszej ustawy.

art. 33. więcej Art. 33. Postępowanie w zakresie uporządkowania wspólnot gruntowych
wszczęte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy powinno być zakończone w
trybie przepisów dotychczasowych.

art. 34. więcej Art. 34. Traci moc:
1) art. 7 ust. 1 lit. b) oraz art. 22 ust. 2 lit. a) i art. 24 ustawy z dnia 31 lipca 1923 r.
o scalaniu gruntów (Dz. U. z 1927 r. Nr 92, poz. 833 z późniejszymi zmianami),
2) ustawa z dnia 4 maja 1938 r. o uporządkowaniu wspólnot gruntowych (Dz. U.
Nr 33, poz. 290).

art. 35. więcej Art. 35. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.