Ustawa z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli

art. 1. więcej Art. 1. Ustawa reguluje tryb postępowania w sprawie wykonywania
inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, o której mowa w art. 118 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 2. więcej Art. 2. Grupa obywateli polskich, licząca co najmniej 100 000 osób, mających
prawo wybierania do Sejmu, może wystąpić z inicjatywą ustawodawczą przez
złożenie podpisów pod projektem ustawy.

art. 3. więcej Art. 3. Projekt ustawy nie może dotyczyć spraw, dla których Konstytucja
Rzeczypospolitej Polskiej zastrzega wyłączną właściwość innych podmiotów,
którym przysługuje inicjatywa ustawodawcza.

art. 4. więcej Art. 4. 1. Projekt ustawy wniesiony do Marszałka Sejmu powinien
odpowiadać wymogom zawartym w Konstytucji i Regulaminie Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej oraz w niniejszej ustawie.
2. Wniesienie projektu ustawy nie stanowi przeszkody do wniesienia innego
projektu, w tym także przez grupę obywateli, w tej samej sprawie.
3. Projekt ustawy, w stosunku do którego postępowanie ustawodawcze nie
zostało zakończone w trakcie kadencji Sejmu, w której został wniesiony, jest
rozpatrywany przez Sejm następnej kadencji bez potrzeby ponownego wniesienia
projektu ustawy. W takim wypadku Marszałek Sejmu zarządza ponowne
drukowanie projektu ustawy oraz jego doręczenie posłom.

art. 5. więcej Art. 5. 1. Czynności związane z przygotowaniem projektu ustawy, jego
rozpowszechnianiem, kampanią promocyjną, a także organizacją zbierania
podpisów obywateli popierających projekt, wykonuje komitet inicjatywy ustawodawczej, zwany dalej „komitetem”. Komitet występuje pod nazwą uzupełnioną o tytuł projektu ustawy.
2. Komitet może utworzyć grupa co najmniej 15 obywateli polskich, którzy
mają prawo wybierania do Sejmu i złożyli pisemne oświadczenie o przystąpieniu
do komitetu, ze wskazaniem imienia (imion) i nazwiska, adresu zamieszkania oraz
numeru ewidencyjnego PESEL.
3. W imieniu i na rzecz komitetu występuje pełnomocnik komitetu lub jego
zastępca, wskazani w pisemnym oświadczeniu pierwszych 15 osób tworzących komitet.
4. Komitet posiada osobowość prawną, którą nabywa z chwilą przyjęcia przez
Marszałka Sejmu zawiadomienia, o którym mowa w art. 6 ust. 2.

art. 6. więcej Art. 6. 1. Po zebraniu, zgodnie z wymogami zawartymi w art. 9 ust. 2, 1000
podpisów obywateli popierających projekt, pełnomocnik komitetu zawiadamia
Marszałka Sejmu o utworzeniu komitetu. Podpisy, o których mowa w zdaniu
pierwszym, stanowią część wymaganej liczby 100 000 podpisów osób
popierających projekt.
2. W zawiadomieniu podaje się:
1) pełną nazwę komitetu oraz dokładny adres jego siedziby;
2) dane, o których mowa w art. 5 ust. 2;
3) dane: imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny
PESEL pełnomocnika komitetu oraz jego zastępcy.
3. Do zawiadomienia załącza się projekt ustawy, spełniający warunki, o
których mowa w art. 4 ust. 1, wraz z załączonym wykazem 1000 podpisów
obywateli popierających projekt.
4. Jeżeli zawiadomienie odpowiada warunkom określonym w ust. 2 i 3,
Marszałek Sejmu, w terminie 14 dni od jego doręczenia, postanawia o przyjęciu
zawiadomienia. Postanowienie o przyjęciu zawiadomienia doręcza się
niezwłocznie pełnomocnikowi komitetu.
5. W wypadku stwierdzenia braków formalnych zawiadomienia, Marszałek
Sejmu, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia,
wzywa pełnomocnika komitetu do ich usunięcia w terminie 14 dni. Nieusunięcie
braków powoduje odmowę przyjęcia zawiadomienia. Umotywowane
postanowienie Marszałka Sejmu o odmowie przyjęcia zawiadomienia może być przez pełnomocnika komitetu zaskarżone do Sądu Najwyższego w terminie 14 dni
od daty doręczenia. Sąd Najwyższy rozpatruje skargę w terminie 30 dni, w składzie
7 sędziów, w postępowaniu nieprocesowym. Od postanowienia Sądu Najwyższego
nie przysługuje środek prawny.

art. 7. więcej Art. 7. 1. Po otrzymaniu postanowienia, o którym mowa w art. 6 ust. 4, lub
postanowienia Sądu Najwyższego uwzględniającego skargę, komitet ogłasza, w
dzienniku o zasięgu ogólnopolskim, fakt nabycia osobowości prawnej, adres
komitetu oraz miejsca udostępnienia projektu ustawy do publicznego wglądu.
2. Od dnia przyjęcia przez Marszałka Sejmu zawiadomienia, o którym mowa
w art. 6 ust. 4, lub otrzymania przez komitet postanowienia Sądu Najwyższego
uwzględniającego skargę, o której mowa w art. 6 ust. 5, do dnia wniesienia projektu
ustawy, o którym mowa w art. 10 ust. 1, treść projektu nie może być zmieniona.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Kampania promocyjna służy przedstawianiu i wyjaśnianiu przez
komitet treści projektu ustawy, stanowiącego przedmiot inicjatywy ustawodawczej.
2. Kampania promocyjna na rzecz projektu ustawy oraz zbieranie podpisów
obywateli popierających projekt ustawy może rozpocząć się po ogłoszeniu, o
którym mowa w art. 7 ust. 1.
3. Do prowadzenia kampanii promocyjnej oraz do zbierania podpisów stosuje
się odpowiednio przepisy rozdziału 12 działu I ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. –
Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2018 r. poz. 754, 1000 i 1349).

art. 9. więcej Art. 9. 1. W miejscu zbierania podpisów obywateli musi być wyłożony do
wglądu projekt ustawy.
2. Obywatel udziela poparcia projektowi ustawy, składając na wykazie, obok
swojego imienia (imion) i nazwiska, adresu zamieszkania oraz numeru
ewidencyjnego PESEL, własnoręczny podpis. Na każdej stronie wykazu musi
znajdować się nazwa komitetu i tytuł projektu ustawy, której obywatel udziela
poparcia.
3. Wycofanie poparcia udzielonego projektowi ustawy jest nieskuteczne.
4. Wzór wykazu, o którym mowa w ust. 2, ustala, w drodze rozporządzenia,
Prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej.

art. 10. więcej Art. 10. 1. Pełnomocnik komitetu wnosi do Marszałka Sejmu projekt ustawy
z załączonym wykazem podpisów obywateli popierających projekt.
2. Projekt ustawy wraz z załączonym wykazem podpisów obywateli
popierających projekt nie może zostać wniesiony później niż 3 miesiące od daty
postanowienia Marszałka Sejmu o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu
lub postanowienia Sądu Najwyższego, o którym mowa w art. 7 ust. 1.
3. Jeżeli projekt ustawy został wniesiony zgodnie z postanowieniami art. 7
ust. 2, art. 9 ust. 2 oraz art. 10 ust. 2, Marszałek Sejmu kieruje projekt ustawy do
pierwszego czytania w Sejmie i zawiadamia o tym pełnomocnika komitetu.

art. 11. więcej Art. 11. 1. W wypadku stwierdzenia, że treść projektu ustawy lub
uzasadnienia jest zmieniona, Marszałek Sejmu, w drodze postanowienia, nie
później niż w terminie 14 dni od dnia wniesienia projektu, odmawia jego przyjęcia.
2. Na umotywowane postanowienie Marszałka Sejmu pełnomocnikowi
komitetu przysługuje skarga do Sądu Najwyższego. Przepis art. 6 ust. 5 stosuje się
odpowiednio.

art. 12. więcej Art. 12. 1. W wypadku uzasadnionych wątpliwości co do prawidłowości
złożenia wymaganej liczby podpisów obywateli w sposób, o którym mowa w art. 9
ust. 2, Marszałek Sejmu, nie później niż w terminie 14 dni od dnia wniesienia
projektu, zwraca się do Państwowej Komisji Wyborczej o stwierdzenie, czy jest
złożona wymagana liczba podpisów. Państwowa Komisja Wyborcza dokonuje
czynności sprawdzających w terminie 21 dni. W postępowaniu przed Państwową
Komisją Wyborczą jako obserwator może uczestniczyć pełnomocnik komitetu.
2. Jeżeli po przeprowadzeniu postępowania, o którym mowa w ust. 1,
prawidłowo złożona liczba podpisów popierających projekt okaże się mniejsza niż
ustawowo wymagana, Marszałek Sejmu odmawia nadania biegu projektowi
ustawy. Postanowienie Marszałka Sejmu w tej sprawie wraz z uzasadnieniem
doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi komitetu.
3. Postanowienie, o którym mowa w ust. 2, może być przez pełnomocnika
komitetu zaskarżone do Sądu Najwyższego. Przepis art. 6 ust. 5 stosuje się
odpowiednio.

art. 13. więcej Art. 13. Pierwsze czytanie projektu ustawy na posiedzeniu Sejmu
przeprowadza się w terminie 3 miesięcy od daty wniesienia projektu ustawy do
Marszałka Sejmu lub postanowienia Sądu Najwyższego stwierdzającego
prawidłowo złożoną liczbę podpisów popierających projekt ustawy. W wypadku określonym w art. 4 ust. 3 pierwsze czytanie odbywa się nie później niż w terminie
6 miesięcy od daty pierwszego posiedzenia Sejmu.

art. 14. więcej Art. 14. 1. W pracach nad projektem ustawy komitet reprezentuje
przedstawiciel lub osoba uprawniona do jego zastępstwa, powołana w trybie
określonym w art. 5 ust. 3 i art. 6 ust. 2 pkt 3.
2. Przedstawiciel jest uprawniony do udziału w pracach Sejmu i Senatu w
trybie i na zasadach określonych odpowiednio w regulaminach Sejmu i Senatu.

art. 15. więcej Art. 15. 1. Wydatki związane z wykonywaniem inicjatywy ustawodawczej
przez obywateli pokrywa komitet.
2. Komitet może organizować zbiórki publiczne środków finansowych na cele
związane z wykonywaniem inicjatywy ustawodawczej, na zasadach i w trybie
określonych w ustawie z dnia 14 marca 2014 r. o zasadach prowadzenia zbiórek
publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1223 oraz z 2018 r. poz. 1544).

art. 16. więcej Art. 16. 1. Komitetowi nie mogą być przekazywane na cele, o których mowa
w art. 15 ust. 1, środki finansowe pochodzące:
1) z budżetu państwa;
2) od państwowych jednostek organizacyjnych;
3) z budżetu jednostek samorządu terytorialnego, związków komunalnych i
innych komunalnych osób prawnych;
4) od przedsiębiorców państwowych, a także przedsiębiorców z udziałem
Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, związków
komunalnych oraz innych komunalnych osób prawnych.
2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, dotyczy również środków finansowych
pochodzących od:
1) osób fizycznych niemających miejsca zamieszkania na terenie
Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem obywateli polskich zamieszkałych
za granicą;
2) cudzoziemców mających miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej;
3) osób prawnych niemających siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej;
4) innych podmiotów niemających siedziby na terenie Rzeczypospolitej
Polskiej, posiadających zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw
we własnym imieniu;
5) osób prawnych z udziałem podmiotów zagranicznych;
6) obcych przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych, misji
specjalnych i organizacji międzynarodowych oraz innych obcych
przedstawicielstw korzystających z immunitetów i przywilejów
dyplomatycznych i konsularnych na mocy umów, ustaw lub powszechnie
ustalonych zwyczajów międzynarodowych.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do wartości niepieniężnych.

art. 17. więcej Art. 17. 1. Finansowanie wykonywania inicjatywy ustawodawczej przez
obywateli jest jawne.
2. Pełnomocnik komitetu jest obowiązany do złożenia ministrowi
właściwemu do spraw finansów publicznych sprawozdania finansowego o źródłach
pozyskanych funduszy na cele inicjatywy ustawodawczej w terminie 3 miesięcy od
dnia wniesienia do Marszałka Sejmu projektu ustawy, o którym mowa w art. 10
ust. 1, lub postanowienia Sądu Najwyższego, o którym mowa w art. 12 ust. 3, a w
wypadku wcześniejszego rozwiązania komitetu – w terminie 3 miesięcy od dnia
jego rozwiązania.
3. Wzór sprawozdania finansowego i szczegółowy zakres zawartych w nim
informacji określa, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw finansów
publicznych.
4. Sprawozdanie finansowe pełnomocnik komitetu podaje do publicznej
wiadomości w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym w terminie, o którym mowa w ust. 2.
5. Pełnomocnik komitetu jest obowiązany do przechowywania dokumentów
związanych z finansowaniem wykonywania inicjatywy ustawodawczej przez okres
12 miesięcy od dnia publikacji sprawozdania finansowego.
6. Pełnomocnik komitetu, w wypadku uzyskania nadwyżki pozyskanych
funduszy na cele inicjatywy ustawodawczej nad poniesionymi wydatkami, jest
obowiązany przekazać tę nadwyżkę instytucji charytatywnej. Informację o
przekazaniu nadwyżki zamieszcza się w sprawozdaniu finansowym.

art. 18. więcej Art. 18. 1. Komitet ulega rozwiązaniu po upływie 3 miesięcy od daty:
1) zakończenia postępowania ustawodawczego;
2) postanowienia Marszałka Sejmu o odmowie nadania biegu projektowi ustawy
lub postanowienia Sądu Najwyższego oddalającego zaskarżone
postanowienie o odmowie nadania biegu projektowi ustawy;
3) bezskutecznego upływu terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 2.
2. W innych wypadkach komitet ulega rozwiązaniu po upływie 3 miesięcy od
upływu terminu wskazanego w art. 17 ust. 2.

art. 19. więcej Art. 19. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem przeszkadza w
wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli albo przez nadużycie
stosunku zależności wywiera wpływ na jej wykonywanie
– podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

art. 20. więcej Art. 20. Kto:
1) nie dopełnia obowiązku opublikowania sprawozdania finansowego, o którym
mowa w art. 17 ust. 2, albo podaje w nim nieprawdziwe dane,
2) nie dopełnia obowiązku przechowywania dokumentów związanych z
finansowaniem wykonywania inicjatywy ustawodawczej, o którym mowa w
art. 17 ust. 5,
3) nie przekazuje instytucji charytatywnej nadwyżki środków finansowych, o
której mowa w art. 17 ust. 6
– podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

art. 21. więcej Art. 21. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.