Ustawa z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników

art. 1. więcej Art. 1. 1. Rolnicy indywidualni i członkowie ich rodzin oraz inne osoby
związane bezpośrednio charakterem swej pracy z rolnictwem mogą zrzeszać się
dobrowolnie, na zasadach ustalonych w niniejszej ustawie, w społeczno-zawodowych
organizacjach pełniących funkcje obrony interesów zawodowych rolników
indywidualnych.
2. Organizacje, o których mowa w ust. 1, reprezentując potrzeby oraz broniąc
zawodowych i społecznych interesów rolników indywidualnych, działają na rzecz
rozwoju indywidualnych gospodarstw rolnych oraz wzrostu ich produkcji,
zapewnienia opłacalności produkcji rolniczej i należytego wyposażenia rolnictwa
w środki produkcji, troszczą się o wysoką rangę zawodu rolnika, a także o poprawę
warunków życia i pracy ludności wiejskiej, uczestniczą w kształtowaniu i realizacji polityki Państwa na rzecz postępu gospodarczego, społecznego, socjalnego oraz kulturalnego i oświatowego wsi.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Społeczno-zawodowe organizacje rolników działają zgodnie
z konstytucyjnymi zasadami ustrojowymi Rzeczypospolitej Polskiej, przepisami
niniejszej ustawy i innymi powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, na
podstawie zarejestrowanego statutu, zgodnego z tymi zasadami i przepisami.
2. Społeczno-zawodowe organizacje rolników są niezależne od organów
administracji państwowej oraz państwowych i społecznych jednostek
organizacyjnych i organizacji; działają poprzez ustalone w uchwalanych przez siebie
statutach i wybierane w sposób demokratyczny organy, a także określają w sposób
samodzielny, w ramach obowiązujących przepisów prawa, zakres i formy swojej
działalności.

art. 3. więcej Art. 3. Społeczno-zawodowymi organizacjami rolników, zwanymi dalej
„organizacjami rolników”, są:
1) kółka rolnicze;
2) (uchylony)
3) rolnicze zrzeszenia branżowe;
4) związki rolników, kółek i organizacji rolniczych;
5) związki rolniczych zrzeszeń branżowych.

art. 4. więcej Art. 4. 1. Organizacje rolników, reprezentując potrzeby oraz interesy zawodowe
i społeczne rolników indywidualnych, uczestniczą w:
1) kształtowaniu i realizacji polityki rolnej i społecznej w zakresie: rozwoju
i ochrony własności indywidualnych gospodarstw rolnych, gospodarki ziemią,
ochrony gruntów rolnych, gospodarki wodnej, nasiennictwa i hodowli zwierząt,
infrastruktury rolniczej i społecznej wsi, ochrony środowiska naturalnego,
rzeczowych ubezpieczeń rolnych, systemu kredytowego i podatkowego
w stosunku do indywidualnych gospodarstw rolnych, ochrony zdrowia ludności wiejskiej, zabezpieczenia socjalnego mieszkańców wsi, rozwoju oświaty, kultury, sportu oraz turystyki na wsi;
2) ustalaniu poziomu i zasad kształtowania cen na środki produkcji rolniczej i usług
dla rolnictwa, określaniu wielkości i zasad zaopatrzenia gospodarstw
indywidualnych w środki produkcji oraz w ocenie ich jakości;
3) ustalaniu warunków kontraktacji oraz cen skupu i sprzedaży produktów rolnych,
usług produkcyjnych dla rolnictwa i usług dla ludności wiejskiej oraz norm
i zasad klasyfikacji produktów rolnych;
4) ustalaniu zasad i warunków kooperacji w rolnictwie;
5) opracowywaniu planów społeczno-gospodarczych w części dotyczącej wsi
i rolnictwa, a także planów zagospodarowania przestrzennego gmin i wsi;
6) sprawowaniu społecznej kontroli nad funkcjonowaniem jednostek
organizacyjnych obsługujących rolnictwo i mieszkańców wsi.
2. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1, organizacje rolników realizują
poprzez: przedkładanie właściwym organom państwowym i państwowym jednostkom
organizacyjnym oraz organizacjom spółdzielczym i innym organizacjom powołanym
do wykonywania zadań na rzecz rolnictwa indywidualnego swego stanowiska
w postaci opinii, wniosków, postulatów i żądań, inicjowanie regulacji prawnych oraz
opiniowanie projektów lub udział w opracowywaniu aktów prawnych oraz udział
w negocjacjach w sprawach wymienionych w ust. 1.
3. Organizacje rolników prowadzą analizę kosztów produkcji rolniczej i kosztów
utrzymania oraz kształtowania się dochodów rolników.

art. 5. więcej Art. 5. 1. Organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego
oraz państwowe jednostki organizacyjne, a także organizacje spółdzielcze i inne
organizacje powołane do wykonywania zadań na rzecz rolnictwa indywidualnego
zobowiązane są do współdziałania z organizacjami rolników w sprawach określonych
w art. 4 ust. 1 i 3.
2. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa obowiązki organów
administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego oraz zasady ich
współdziałania z organizacjami rolników w sprawach wymienionych w art. 4 ust. 1
i 3, w tym formy obowiązkowego zwracania się do tych organizacji o opinie
w określonych sprawach.

art. 6. więcej Art. 6. 1. Organy, jednostki organizacyjne i organizacje wymienione
w art. 5 ust. 1 obowiązane są ustosunkować się, bez zbędnej zwłoki, najpóźniej
w terminie jednego miesiąca, do przedstawianych przez organizację rolników opinii,
wniosków, postulatów bądź żądań w sprawach określonych w art. 4 ust. 1,
a w wypadku braku możliwości ustosunkowania się do nich w tym terminie –
zawiadomić o terminie ustosunkowania się do przedłożonej sprawy.
2. W wypadku gdy zajęte przez właściwy organ, jednostkę organizacyjną bądź
organizację stanowisko w określonej sprawie nie zadowala organizacji rolników, która
przedstawiła opinię, wniosek, postulat bądź żądanie, może ona wnieść sprzeciw do
właściwego organu, jednostki organizacyjnej bądź organizacji wyższego stopnia;
sprzeciw powinien być rozpatrzony w terminie jednego miesiąca.

art. 7. więcej Art. 7. 1. Jeżeli postępowanie określone w art. 6 ust. 2 nie doprowadzi do
rozwiązania sprawy objętej sprzeciwem, każda ze stron może żądać wszczęcia
postępowania pojednawczego. Postępowanie to prowadzi powołana w tym celu
komisja w składzie sześciu członków, wyznaczonych w równej liczbie przez każdą ze stron.
2. Rozwiązanie sporu w tym postępowaniu winno nastąpić w ciągu siedmiu dni
– w razie sporu obejmującego jedną organizację rolników i w ciągu dziesięciu dni –
w razie sporu wykraczającego poza sprawy jednej organizacji rolników.
3. Rozwiązanie sporu następuje w drodze porozumienia, które wiąże strony.
W razie nieosiągnięcia porozumienia komisja sporządza protokół rozbieżności, ze
wskazaniem stanowisk stron.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Jeżeli spór nie został rozwiązany w trybie określonym w art. 7, strony
obowiązane są poddać go rozstrzygnięciu przez kolegium arbitrażu społecznego przy
sądzie rejestrowym właściwym dla wiodącej w sporze organizacji rolników.
2. W skład kolegium wchodzą: przewodniczący wyznaczony spośród sędziów
danego sądu przez prezesa sądu oraz sześciu członków wyznaczonych po trzech
członków przez każdą ze stron. Strony powinny dążyć do wskazania osób
bezpośrednio niezainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy.
3. Prezes sądu wyznacza bezzwłocznie termin posiedzenia, o którym
zawiadamia strony sporu lub ich przedstawicieli.
4. Jeżeli rozstrzygnięcie sporu wymaga wiadomości specjalnych, kolegium może
zasięgnąć opinii ekspertów.
5. Orzeczenie kolegium zapada większością głosów.
6. Rada Państwa ustali w formie regulaminu tryb postępowania przed
kolegiami arbitrażu społecznego.

art. 9. więcej Art. 9. 1. W wypadku gdy w sprawach, o których mowa w art. 6 ust. 1, nie
zostanie osiągnięte porozumienie w trybie przewidzianym w art. 6 ust. 2 oraz art. 7
i 8, a ich przedmiotem są istotne prawa i interesy rolników, dla poparcia swoich żądań
organizacja rolników jako środek wyjątkowy może podjąć akcję protestacyjną.
2. Akcja protestacyjna, o której mowa w ust. 1, może być podjęta na podstawie
uchwały członków danej organizacji rolników, przyjętej większością głosów, a gdy
chodzi o związki organizacji rolników – na podstawie uchwał właściwych organów
statutowych organizacji zrzeszonych w takim związku, opowiadających się
w większości za akcją protestacyjną. Podjęcie akcji protestacyjnej wymaga ponadto
uzgodnienia z właściwym statutowym organem organizacji rolników wyższego
stopnia, której dana organizacja jest członkiem.
3. Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych może podjąć
akcję protestacyjną o zasięgu szerszym niż jedno województwo, na podstawie
uchwały właściwego statutowego organu związku.
4. O podjęciu akcji protestacyjnej jej organizator informuje organ, jednostkę
organizacyjną bądź organizację, o której mowa w art. 6 ust. 2, z siedmiodniowym
wyprzedzeniem.
5. Udział rolników w akcji protestacyjnej jest dobrowolny. Nikt nie może być ani
przymuszony do udziału, ani do odmowy udziału w takiej akcji.
6. Organizator akcji protestacyjnej obowiązany jest zapewnić właściwy przebieg
akcji protestacyjnej; działania podejmowane w ramach akcji protestacyjnej nie mogą
zagrażać życiu i zdrowiu ludzkiemu oraz powodować zniszczenia lub uszkodzenia mienia.
7. W czasie trwania akcji protestacyjnej nie mogą być wstrzymane dostawy
środków żywności dla zaspokojenia potrzeb ludności oraz potrzeb w zakresie
obronności i bezpieczeństwa Państwa.

art. 10. więcej Art. 10. 1. Organizacje rolników uprawnione są do wykonywania przez
upoważnionych swoich przedstawicieli kontroli społecznej jednostek organizacyjnych
i organizacji w zakresie:
1) zaopatrzenia gospodarstw rolnych w środki produkcji i materiały inwestycyjne;
2) realizacji umów kontraktacyjnych oraz skupu produktów rolnych;
3) świadczenia usług dla rolnictwa i ludności wiejskiej;
4) realizowanych na potrzeby gospodarstw rolnych inwestycji melioracyjnych,
wodnych, energetycznych i innych;
5) likwidacji szkód losowych i łowieckich.
2. Organy, jednostki organizacyjne i organizacje poddane kontroli, o której
mowa w ust. 1, obowiązane są umożliwić wykonywanie tej kontroli.
3. Rada Ministrów, po zasięgnięciu opinii Krajowego Związku Rolników, Kółek
i Organizacji Rolniczych, w drodze rozporządzenia, określa obowiązki organów,
jednostek organizacyjnych i organizacji w zakresie kontroli, o której mowa w ust. 1,
sposób ujmowania i przedstawiania wyników tych kontroli oraz tryb realizacji
wniosków pokontrolnych.

art. 11. więcej Art. 11. 1. W zakresie działalności na rzecz rozwoju indywidualnych
gospodarstw rolnych oraz postępu gospodarczego, społecznego i socjalnego na wsi,
a także kształtowania społecznych wzorów postępowania i postaw obywatelskich,
organizacje rolników mogą, w szczególności:
1) inicjować i udzielać pomocy w rozwijaniu i wdrażaniu postępu rolniczego,
technicznego i socjalnego w indywidualnych gospodarstwach rolnych
i wiejskich gospodarstwach domowych oraz upowszechniać doświadczenia
przodujących rolników;
2) udzielać pomocy w podnoszeniu produkcji gospodarstw rolnych oraz rozwijaniu
przez nie specjalizacji i kooperacji;
3) udzielać rolnikom rady i pomocy w wyborze oraz stosowaniu racjonalnych form
i metod gospodarowania, stosowaniu właściwych zabiegów i środków agrotechnicznych, zootechnicznych oraz technologii w produkcji rolniczej, przechowalnictwie i przetwórstwie produktów rolnych;
4) udzielać pomocy w prawidłowej organizacji gospodarstw i prowadzeniu
rachunkowości rolnej;
5) rozwijać różnorodne formy współdziałania produkcyjnego i pomocy sąsiedzkiej;
6) upowszechniać wiedzę zawodową i społeczną wśród rolników oraz młodzieży wiejskiej;
7) uczestniczyć w organizowaniu praktyk rolniczych dla uczniów i studentów szkół rolniczych;
8) organizować poradnictwo prawne na rzecz rolników;
9) inicjować działania zmierzające do poprawy warunków życia i pracy ludności wiejskiej;
10) udzielać pomocy rodzinom wiejskim w wychowywaniu i kształceniu oraz
zapewnianiu właściwego wypoczynku dzieciom i młodzieży wiejskiej;
11) podejmować działania w zakresie poprawy stanu zdrowia ludności wiejskiej oraz
opieki społecznej na wsi;
12) upowszechniać racjonalne metody prowadzenia gospodarstw domowych
i żywienia rodziny;
13) oddziaływać na kształtowanie etyki zawodowej i podnoszenie społecznej rangi
zawodu rolnika;
14) rozwijać działalność oświatową i kulturalną na wsi.
2. W wypadkach gdy jest to uzasadnione celami i zadaniami określonymi
w niniejszej ustawie i statutach poszczególnych organizacji rolników, organizacje te
mogą występować, na zasadach określonych w Kodeksie postępowania
administracyjnego, do właściwych organów administracji państwowej z żądaniem
o wszczęcie postępowania administracyjnego bądź o dopuszczenie do udziału
w toczącym się postępowaniu administracyjnym w określonej sprawie indywidualnej.
Przedstawiciel organizacji rolników może być pełnomocnikiem rolnika w sprawach
związanych z prowadzeniem gospodarstwa.
3. Rada Ministrów może określać formy i zakres pomocy ze strony Państwa
organizacjom rolników w prowadzeniu przez nie działalności wymienionej w ust. 1.

art. 12. więcej Art. 12. 1. Organizacje rolników mogą inicjować, organizować i prowadzić
działalność gospodarczą i socjalną, w zakresie określonym w statutach, na zasadach
przewidzianych w odrębnych przepisach, a w szczególności:
1) inicjować i prowadzić działalność usługową, produkcyjną i handlową na
potrzeby rolników i ludności wiejskiej;
2) inicjować i organizować pomoc dla rolników i ludności wiejskiej w wytwarzaniu
materiałów budowlanych z surowców miejscowych oraz pomagać
w zaspokajaniu potrzeb w zakresie maszyn i sprzętu;
3) inicjować i organizować kooperację produkcyjną służącą intensyfikacji
i specjalizacji produkcji rolniczej oraz zagospodarowywaniu lasów
stanowiących własność rolników indywidualnych;
4) prowadzić placówki opiekuńczo-wychowawcze, opieki zdrowotnej i społecznej;
5) inicjować i organizować czyny społeczne.
2. Rada Ministrów, po zasięgnięciu opinii Krajowego Związku Rolników, Kółek
i Organizacji Rolniczych, w drodze rozporządzenia, określa warunki i formy
organizowania i prowadzenia przez organizacje rolników działalności gospodarczej,
określonej w ust. 1 pkt 1–3.

art. 13. więcej Art. 13. W zakresie spraw określonych w art. 11 ust. 1
i art. 12 ust. 1 organizacje rolników współdziałają z innymi organizacjami
społecznymi i gospodarczymi rolników, a także państwowymi przedsiębiorstwami
gospodarki rolnej i rolniczymi spółdzielniami produkcyjnymi oraz innymi
jednostkami i organizacjami działającymi na rzecz rolnictwa; w razie potrzeby
organizacje rolników zawierają z tymi organizacjami odpowiednie porozumienia
i umowy o współpracy bądź realizacji wspólnych zadań.

art. 14. więcej Art. 14. Organizacje rolników zajmujące się działalnością gospodarczą
prowadzą rachunkowość oraz ewidencję ujmującą ich działalność gospodarczą, stan
i zmiany składników majątkowych oraz sporządzają rachunek wyników tej
działalności.

Art. 14a. 1. Organizacje rolników mogą przystępować do:
1) międzynarodowych organizacji rolniczych;
2) ponadnarodowych organizacji rolniczych reprezentujących interesy zawodowe
rolników indywidualnych wobec instytucji Unii Europejskiej.
2. Koszty związane z uczestnictwem organizacji rolników w organizacjach,
o których mowa w ust. 1 pkt 2, są w latach 2014–2020 dofinansowywane na zasadach
określonych w przepisach o izbach rolniczych.

art. 15. więcej Art. 15. 1. Kółko rolnicze jest dobrowolną, niezależną i samorządną, społeczno-
-zawodową organizacją rolników indywidualnych, reprezentującą całokształt ich
interesów zawodowych i społecznych.
2. Terenem działalności kółka rolniczego może być jedna bądź więcej
sąsiadujących ze sobą wsi. Terenem działalności kółka rolniczego może być także miasto.
3. Członkiem kółka rolniczego może być:
1) osoba prowadząca indywidualne gospodarstwo rolne jako jego właściciel,
posiadacz bądź użytkownik;
2) pełnoletni członek rodziny rolnika wymienionego w pkt 1, pracujący
w prowadzonym przez niego gospodarstwie rolnym;
3) osoba, która przekazała gospodarstwo rolne za emeryturę lub rentę.
4. Szczegółowe zasady i warunki wstępowania i występowania członków kółek
rolniczych określają statuty kółek; statut może przewidywać przyjmowanie na
członków kółka rolniczego także innych osób niż wymienione w ust. 3, związanych
bezpośrednio charakterem swojej pracy z rolnictwem.

art. 16. więcej Art. 16. 1. Statut kółka rolniczego powinien określać:
1) nazwę i siedzibę kółka;
2) podmiotowy i terytorialny zakres jego działania;
3) cele i zadania kółka oraz środki ich realizacji;
4) zakres i przedmiot działalności gospodarczej;
5) sposób wstępowania i występowania członków oraz utraty członkostwa;
6) prawa i obowiązki członków;
7) sposób ustanawiania składek członkowskich;
8) strukturę organizacyjną kółka;
9) organy kółka, ich kompetencje, okres kadencji oraz tryb ich wyboru
i odwoływania przed upływem kadencji;
10) warunki podejmowania i ważności uchwał organów kółka;
11) sposób reprezentowania kółka na zewnątrz;
12) majątek kółka oraz sposób dysponowania tym majątkiem;
13) sposób zaciągania przez kółko zobowiązań majątkowych;
14) zasady podziału nadwyżki z prowadzonej działalności gospodarczej;
15) sposób zmiany statutu;
16) tryb likwidacji kółka.
2. W strukturze organizacyjnej kółka statut może przewidywać powoływanie
sekcji, kół bądź zespołów specjalistycznych, odpowiadających zainteresowaniom
członków (producentów określonych upraw, hodowców i innych), oraz zespołów
młodych rolników i innych.

art. 17. więcej Art. 17. 1. Z inicjatywą założenia kółka rolniczego może wystąpić co najmniej
dziesięć osób, w tym co najmniej osiem osób prowadzących gospodarstwa rolne jako
ich właściciele, posiadacze lub użytkownicy.
2. Osoby, o których mowa w ust. 1, będące członkami założycielami, wybierają
spośród siebie komitet założycielski oraz uchwalają statut kółka rolniczego.

art. 18. więcej Art. 18. 1. Kółko rolnicze podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym
Rejestrze Sądowym, zwanym dalej „rejestrem”.
2. Rejestracji podlegają także zmiany statutu kółka rolniczego; przez zmianę
statutu rozumie się również uchwalenie przez istniejące kółko nowego statutu.
3. Z chwilą dokonania rejestracji, o której mowa w ust. 1, kółko rolnicze nabywa
osobowość prawną.

art. 19. więcej Art. 19. 1. Organ rejestrowy wpisuje do rejestru kółko i jego statut oraz zmiany
statutu już istniejącego, gdy odpowiadają one wymaganiom określonym w ustawie.
2. Jeżeli organ rejestrowy stwierdzi, że statut lub jego zmiany nie spełniają
wymogu określonego w ust. 1, uzależni rejestrację kółka rolniczego i jego statutu lub
zmiany statutu od dokonania odpowiednich poprawek, wyznaczając w tym celu
stosowny termin.
3. Kółko rolnicze podlega wykreśleniu z rejestru, jeżeli:
1) podjęta zostanie, zgodnie ze statutem, uchwała o rozwiązaniu kółka;
2) uchwalona zmiana statutu nie odpowiada wymaganiom określonym w ustawie,
a kółko rolnicze, mimo wskazania przez organ rejestrowy na zaistniałe uchybienia, nie podejmie uchwały usuwającej te uchybienia bądź nie odstąpi od zmiany statutu;
3) liczba członków kółka osiągnie stan poniżej liczby określonej w art. 17 ust. 1;
4) w innych wypadkach przewidzianych w ustawie.

art. 20. więcej Art. 20. 1. Do czasu rejestracji kółka rolniczego, a następnie do czasu wyboru
zgodnie ze statutem jego organów w imieniu kółka działa jego komitet założycielski.
2. Za czynności dokonane w imieniu kółka rolniczego przed jego rejestracją
członkowie komitetu założycielskiego odpowiadają wobec osób trzecich solidarnie,
zaś za zobowiązania wynikające z tych czynności po rejestracji kółka – odpowiada
kółko rolnicze tak jak za zobowiązania zaciągnięte przez siebie, z tym że członkowie
komitetu założycielskiego odpowiadają za nie wobec kółka według przepisów prawa cywilnego.

art. 21. więcej Art. 21. 1. Kółko rolnicze może zrzeszać się w gminnym bądź wojewódzkim
związku rolników, kółek i organizacji rolniczych, a w wypadku nieprzystąpienia do
takiego związku zrzesza się w Krajowym Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych.
2. Kółko rolnicze może być założycielem i członkiem spółdzielni powoływanej
w celu świadczenia usług dla rolnictwa oraz innych rodzajów usług wynikających
z potrzeb środowiska wiejskiego.
3. Do spółdzielni, o której mowa w ust. 2, stosuje się przepisy ustawy – Prawo spółdzielcze.

art. 22. więcej Art. 22. (uchylony).

art. 23. więcej Art. 23. 1. Rolnicze zrzeszenie branżowe jest dobrowolną, niezależną
i samorządną, społeczno-zawodową organizacją, reprezentującą i broniącą praw
i interesów rolników indywidualnych specjalizujących się w określonej gałęzi
produkcji roślinnej lub zwierzęcej.
2. Terenem działania rolniczego zrzeszenia branżowego może być jedna bądź
więcej wsi, teren gminy (miasta) lub większej liczby gmin (miast) danego
województwa, jedno województwo albo więcej województw.
3. Do członkostwa w rolniczym zrzeszeniu branżowym stosuje się odpowiednio
przepisy art. 15 ust. 3 i 4.

art. 24. więcej Art. 24. Członek rolniczego zrzeszenia branżowego może być równocześnie
członkiem kółka rolniczego.

art. 25. więcej Art. 25. Do rolniczych zrzeszeń branżowych w sprawach nieuregulowanych
w art. 23 i 24 stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kółek rolniczych.

art. 26. więcej Art. 26. Rolnicze zrzeszenie branżowe może zrzeszać się w związku rolniczych
zrzeszeń branżowych, a w wypadku nieprzystąpienia do takiego związku zrzesza się
we właściwym krajowym związku branżowym.

art. 27. więcej Art. 27. Gminne i wojewódzkie związki rolników, kółek i organizacji rolniczych
są dobrowolnymi, niezależnymi i samorządnymi zrzeszeniami:
1) związki gminne – kółek rolniczych, rolniczych zrzeszeń branżowych oraz innych
społecznych i gospodarczych organizacji rolników;
2) związki wojewódzkie – gminnych związków rolników, kółek i organizacji
rolniczych oraz rolniczych zrzeszeń branżowych i związków rolniczych zrzeszeń
branżowych, a także innych społecznych i gospodarczych organizacji rolników.

art. 28. więcej Art. 28. 1. Z inicjatywą założenia gminnego związku rolników, kółek
i organizacji rolniczych mogą wystąpić co najmniej trzy kółka rolnicze, zaś
wojewódzkiego związku rolników, kółek i organizacji rolniczych – co najmniej pięć
gminnych związków rolników, kółek i organizacji rolniczych, zwanych dalej
„kółkami założycielami oraz związkami założycielami”.
2. Gminny związek rolników, kółek i organizacji rolniczych zakładany jest na
podstawie uchwał walnych zebrań kółek założycieli, zaś wojewódzki związek
rolników, kółek i organizacji rolniczych na podstawie uchwał walnych zgromadzeń
delegatów związków założycieli.

art. 29. więcej Art. 29. 1. W sprawie założenia gminnego bądź wojewódzkiego związku
rolników, kółek i organizacji rolniczych – kółka założyciele oraz związki założyciele
działają poprzez osoby wchodzące w skład ich organów wykonawczych.
2. Osoby wymienione w ust. 1 pełnią rolę zgromadzenia założycieli gminnego
bądź wojewódzkiego związku rolników, kółek i organizacji rolniczych.
3. Zgromadzenie założycieli gminnego bądź wojewódzkiego związku rolników,
kółek i organizacji rolniczych wybiera spośród siebie komitet założycielski
zakładanego związku oraz uchwala jego statut.

art. 30. więcej Art. 30. Do gminnych i wojewódzkich związków rolników, kółek i organizacji
rolniczych w sprawach nieuregulowanych w art. 27–29 stosuje się odpowiednio
przepisy ustawy dotyczące kółek rolniczych.

art. 31. więcej Art. 31. 1. Związki rolniczych zrzeszeń branżowych zrzeszają
wyspecjalizowane w określonej bądź pokrewnej gałęzi produkcji roślinnej lub
zwierzęcej rolnicze zrzeszenia branżowe.
2. Terenem działalności związków, o których mowa w ust. 1, może być rejon,
województwo, okręg bądź teren całego kraju.
3. Krajowe związki rolniczych zrzeszeń branżowych mogą zrzeszać się
w Krajowym Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych.

art. 32. więcej Art. 32. Do związków rolniczych zrzeszeń branżowych w sprawach
nieuregulowanych w art. 31 stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące gminnych
i wojewódzkich związków rolników, kółek i organizacji rolniczych.

art. 33. więcej Art. 33. 1. Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, zwany
dalej „Krajowym Związkiem”, jest ogólnopolskim, niezależnym i samorządnym
zrzeszeniem kółek rolniczych, związków rolników, kółek i organizacji rolniczych oraz
na zasadach dobrowolności – krajowych związków rolniczych zrzeszeń branżowych
i innych organizacji rolników.
2. Krajowy Związek stanowi naczelną reprezentację rolników indywidualnych.
3. Krajowy Związek posiada osobowość prawną.

art. 34. więcej Art. 34. 1. Statut Krajowego Związku jest uchwalany przez krajowy zjazd
delegatów kółek rolniczych, związków rolników, kółek i organizacji rolniczych oraz
innych zrzeszonych w nim organizacji. Krajowy zjazd uchwala także zmiany
w statucie.
2. W wypadku uchwalenia zmiany statutu dotychczasowego bądź nowego
statutu, do czasu ich rejestracji obowiązuje statut dotychczasowy.
3. Statut Krajowego Związku powinien określać w szczególności:
1) cele i zadania Krajowego Związku;
2) szczegółowe zasady, zakres i tryb jego działania;
3) prawa i obowiązki organizacji członkowskich;
4) sposób ustanawiania składek członkowskich;
5) organy Krajowego Związku, tryb i zasady ich wyboru, okres kadencji,
kompetencje, tryb działania oraz odwoływania członków tych organów przed
upływem kadencji;
6) warunki podejmowania i ważności uchwał organów Krajowego Związku;
7) sposób reprezentowania Krajowego Związku na zewnątrz oraz zaciąganie przez
ten Związek zobowiązań majątkowych;
8) majątek i fundusze Krajowego Związku oraz zasady gospodarowania tym
majątkiem i funduszami;
9) sposób zmiany statutu.
4. Statut Krajowego Związku podlega rejestracji.

art. 35. więcej Art. 35. 1. Krajowy Związek jest organem lustracyjnym kółek rolniczych,
związków rolników, kółek i organizacji rolniczych oraz zrzeszonych w nim rolniczych
zrzeszeń branżowych i związków rolniczych zrzeszeń branżowych.
2. W wykonaniu zadań wynikających z przepisu ust. 1 Krajowy Związek
uprawniony jest do przeprowadzania lustracji organizacji wymienionych w tym
przepisie; lustracja obejmuje badanie wszystkich rodzajów działalności tych
organizacji pod względem legalności, celowości, gospodarności i rzetelności.
3. Krajowy Związek może upoważnić określone wojewódzkie związki rolników,
kółek i organizacji rolniczych oraz zrzeszone w nim krajowe związki rolniczych
zrzeszeń branżowych do wykonywania w imieniu Krajowego Związku lustracji
określonych organizacji rolników.
4. Na podstawie wyników lustracji Krajowy Związek uprawniony jest do
stawiania wniosków i zaleceń polustracyjnych.
5. Wyniki lustracji rozpatruje najbliższe po przeprowadzeniu lustracji walne
zebranie (zjazd) danej organizacji. Krajowy Związek, w wyniku przeprowadzonej
lustracji, może zalecić zwołanie nadzwyczajnego walnego zebrania (zjazdu).
6. Krajowy Związek określa zasady, zakres i tryb przeprowadzania lustracji oraz
obowiązki organizacji wymienionych w ust. 1 związane z lustracją.
7. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa organy właściwe do
przeprowadzania lustracji rolniczych zrzeszeń branżowych i związków rolniczych
zrzeszeń branżowych niezrzeszonych w Krajowym Związku oraz zasady, zakres i tryb
przeprowadzania lustracji przez te organy.

art. 36. więcej Art. 36. (uchylony).

art. 37. więcej Art. 37. (uchylony).

art. 38. więcej Art. 38. (uchylony).

art. 39. więcej Art. 39. (uchylony).

art. 40. więcej Art. 40. (uchylony).

art. 41. więcej Art. 41. 1. Centralny Związek Kółek i Organizacji Rolniczych, Niezależny
Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych, z dniem wejścia w życie
ustawy, staje się Krajowym Związkiem Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych.
2. W terminie nie dłuższym niż dwa lata od dnia wejścia w życie ustawy Krajowy
Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych zwoła krajowy zjazd delegatów
kółek rolniczych, związków rolników, kółek i organizacji rolniczych oraz innych
zrzeszonych w nim organizacji, który uchwali statut Krajowego Związku oraz dokona
wyboru jego organów. W tym też terminie statut powinien być przedstawiony do rejestracji.
3. Do czasu rejestracji statutu, o którym mowa w ust. 2, Krajowy Związek działa
na podstawie statutu dotychczasowego. Jednakże w razie sprzeczności między
statutem dotychczasowym a przepisami niniejszej ustawy stosuje się przepisy tej ustawy.
4. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio do krajowych związków rolniczych
zrzeszeń branżowych niezrzeszonych w Krajowym Związku Rolników, Kółek
i Organizacji Rolniczych.

art. 42. więcej Art. 42. 1. Działające w dniu wejścia w życie ustawy kółka rolnicze i rolnicze
zrzeszenia branżowe oraz gminne i wojewódzkie związki kółek i organizacji
rolniczych, a także związki rolniczych zrzeszeń branżowych dostosują swoje statuty
do wymagań ustalonych w ustawie i wystąpią o rejestrację danej organizacji i jej
statutu nie później niż w terminie roku od dnia wejścia w życie ustawy.
2. Do czasu rejestracji statutów, o których mowa w ust. 1, organizacje rolników
wymienione w tym przepisie działają na podstawie statutów dotychczasowych.
Jednakże w razie sprzeczności między statutami dotychczasowymi a przepisami
niniejszej ustawy stosuje się przepisy tej ustawy.

art. 43. więcej Art. 43. Traci moc ustawa z dnia 6 maja 1981 r. o rejestracji kółek rolniczych
oraz związków kółek i organizacji rolniczych (Dz. U. poz. 51).

art. 44. więcej Art. 44. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.