Art. 15. 1. Ustanowiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
dekretem z dnia 19 października 1942 r. Krzyż Zasługi z Mieczami jest
odznaczeniem wojennym i stanowi nagrodę za czyny męstwa i odwagi dokonane
w czasie wojny niebezpośrednio w walce z nieprzyjacielem, a także położone
w czasie wojny zasługi względem Państwa lub jego obywateli w warunkach
szczególnie niebezpiecznych.
2. Krzyż Zasługi z Mieczami dzieli się na trzy stopnie:
I stopień – Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,
II stopień – Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,
III stopień – Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami.
3. Krzyż Zasługi z Mieczami może być nadany tej samej osobie w każdym
stopniu dwukrotnie.

Art. 15a. 1. Krzyż Wolności i Solidarności jest odznaczeniem o charakterze
pamiątkowym, będącym nagrodą dla działaczy opozycji wobec dyktatury
komunistycznej, którzy w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r., z
wyłączeniem okresu od 31 sierpnia 1980 r. do 12 grudnia 1981 r., na terytorium
Polski co najmniej przez 12 miesięcy:
1) byli aktywnymi członkami nielegalnych organizacji, które stawiały sobie za
cel odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie
praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, lub
2) prowadzili zagrożoną odpowiedzialnością karną lub represjami działalność na
rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub
respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
2. Krzyż Wolności i Solidarności nadaje się również osobom, które w okresie
od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r. na terytorium Polski ze względu na
prowadzoną działalność mającą na celu odzyskanie przez Polskę niepodległości
i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej lub też ze względu na świadome uczestnictwo w działaniach
i manifestacjach mających taki cel:
1) zostały zabite;
2) doznały ciężkiego uszczerbku na zdrowiu;
3) przez łączny okres co najmniej 30 dni były więzione, aresztowane,
internowane lub w inny sposób pozbawione wolności;
4) zostały powołane na ćwiczenia wojskowe lub do odbycia zasadniczej służby
wojskowej;
5) były pozbawione prawa lub możliwości wykonywania zawodu lub podjęcia
pracy przez okres co najmniej 6 miesięcy;
6) zostały wydalone z wyższej uczelni lub szkoły na okres co najmniej
6 miesięcy.
3. Nie mają prawa do otrzymania Krzyża Wolności i Solidarności osoby:
1) które były pracownikami, funkcjonariuszami, żołnierzami organów
bezpieczeństwa państwa określonych w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia
1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2019 r. poz. 1882), chyba że
przedłożą dowody, że przed 4 czerwca 1989 r., bez wiedzy przełożonych
czynnie wspierały osoby lub organizacje działające na rzecz odzyskania przez
Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka
w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, albo
2) co do których w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu zachowały się dokumenty
wytworzone przez nie lub przy ich udziale, w ramach czynności
wykonywanych przez nie w charakterze tajnego informatora lub pomocnika
przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy, o których mowa
w pkt 1.
3a. Przez dokumenty wytworzone przy udziale osób, o których mowa w ust.
3 pkt 2, przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy bezpieczeństwa
państwa rozumie się także pomoce ewidencyjne, takie jak dzienniki rejestracyjne,
inwentarze archiwalne, karty ewidencyjne i Zintegrowany System Kartotek
Operacyjnych organów bezpieczeństwa państwa, jeżeli potwierdzają fakt rejestracji
ich w charakterze tajnych informatorów lub pomocników organów bezpieczeństwa państwa.
4. Przepisu art. 32 nie stosuje się.

Art. 15b. 1. Medal Virtus et Fraternitas jest nagrodą dla osób zasłużonych w
niesieniu pomocy lub pielęgnowaniu pamięci o osobach narodowości polskiej lub
obywatelach polskich innych narodowości będących ofiarami zbrodni sowieckich,
nazistowskich zbrodni niemieckich, zbrodni z pobudek nacjonalistycznych lub
innych przestępstw stanowiących zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub
zbrodnie wojenne, w okresie od dnia 8 listopada 1917 r. do dnia 31 lipca 1990 r.
2. Nie mają prawa do otrzymania Medalu Virtus et Fraternitas osoby, które
uczestniczyły w zbrodniach określonych w ust. 1.

Ustawa o orderach i odznaczeniach art. 15

DODAJ