Art. 11. 1. Wykonywanie zawodu ratownika medycznego polega na realizacji
zadań zawodowych, w szczególności na:
1) udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w tym medycznych czynności
ratunkowych udzielanych samodzielnie lub na zlecenie lekarza;
2) zabezpieczeniu osób znajdujących się w miejscu zdarzenia oraz
podejmowaniu działań zapobiegających zwiększeniu liczby osób w stanie
nagłego zagrożenia zdrowotnego;
3) transportowaniu osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego;
4) udzielaniu wsparcia psychicznego w sytuacji powodującej stan nagłego
zagrożenia zdrowotnego;
5) edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia.
2. Ratownik medyczny postępuje zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy
medycznej oraz z należytą starannością.
3. Ratownik medyczny wykonuje zadania zawodowe, o których mowa
w ust. 1 pkt 1:
1) w podmiotach leczniczych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia
15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;
2) w ramach ratownictwa górskiego i narciarskiego, o którym mowa w art. 2
pkt 7 i 8 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie i ratownictwie
w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich (Dz. U. z 2019 r. poz. 1084);
3) w ramach ratownictwa wodnego, o którym mowa w art. 2 pkt 4 ustawy z dnia
18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach
wodnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 350);
4) w ramach ratownictwa górniczego, o którym mowa w art. 122–124 ustawy
z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2019 r.
poz. 868, 1214 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284);
5) w ramach Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa, o której mowa w art.
116 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2020 r. poz. 680);
6) w jednostkach podległych Ministrowi Obrony Narodowej niebędących
podmiotami leczniczymi;
6a) (uchylony)
7) w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 ustawy
z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2019 r. poz.
1372, 1518 i 1593 oraz z 2020 r. poz. 471), włączonych do krajowego systemu
ratowniczo-gaśniczego, podczas działań ratowniczo-gaśniczych, ćwiczeń oraz szkoleń;
7a) w ramach działań antyterrorystycznych realizowanych przez służby podległe
lub nadzorowane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
7b) w wyodrębnionych oddziałach prewencji, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt
2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2020 r. poz. 360), w
Centralnym Pododdziale Kontrterrorystycznym Policji „BOA” oraz w
samodzielnych pododdziałach kontrterrorystycznych Policji, o których mowa
w art. 5c ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji;
7c) w ramach zadań Służby Ochrony Państwa, o których mowa w art. 3 ustawy z
dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 384 i 695);
7d) w ramach zadań Straży Granicznej, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1–2a,
4–5b, 5d, 10, 12–14 i ust. 2a ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży
Granicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 305);
8) na lotniskach w związku z zapewnieniem wymagań, o których mowa
w przepisach wydanych na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2019 r. poz. 1580 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284);
9) w ramach podmiotu leczniczego wykonując zadania z zakresu zabezpieczenia
medycznego imprezy masowej, o której mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia
20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2171);
10) w ramach wykonywania transportu sanitarnego w rozumieniu art. 161ba
ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1373, z późn. zm.);
11) w izbach wytrzeźwień, wchodząc w skład zmiany, o której mowa
w przepisach wydanych na podstawie art. 423 ust. 5 ustawy z dnia
26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2277);
12) na stanowisku dyspozytora medycznego.
4. Za wykonywanie zawodu ratownika medycznego uważa się również:
1) nauczanie zawodu ratownika medycznego oraz wykonywanie pracy na rzecz
doskonalenia zawodowego ratowników medycznych i dyspozytorów medycznych;
2) organizowanie i prowadzenie zajęć z zakresu pierwszej pomocy,
kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz medycznych czynności ratunkowych;
3) prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych w zakresie
ratownictwa medycznego;
4) kierowanie i zarządzanie:
a) ratownikami medycznymi,
b) dyspozytorami medycznymi;
5) zatrudnienie lub pełnienie służby na stanowiskach administracyjnych, na
których wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem,
organizowaniem lub nadzorem nad udzielaniem świadczeń zdrowotnych
w zakresie ratownictwa medycznego.
5. Ratownik medyczny ma prawo wglądu do dokumentacji medycznej oraz
do uzyskania od lekarza, felczera, pielęgniarki, położnej informacji o stanie
zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych metodach diagnostycznych,
leczniczych, rehabilitacyjnych, zapobiegawczych i dających się przewidzieć
następstwach podejmowanych działań, w zakresie niezbędnym do udzielanych
przez siebie świadczeń zdrowotnych.
6. Ratownik medyczny, w ramach udzielania świadczeń zdrowotnych innych
niż medyczne czynności ratunkowe, wykonuje zlecenia określone w dokumentacji medycznej.
7. Ratownik medyczny dokumentuje świadczenia zdrowotne udzielane
w ramach realizacji zadań, o których mowa w ust. 3 pkt 2–10, w karcie
indywidualnej ratownika medycznego. Karta indywidualna ratownika medycznego
zawiera dane, o których mowa w art. 25 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r.
o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2019 r. poz. 1127, 1128,
1590, 1655 i 1696).
8. Do podmiotów, w których ratownik medyczny udziela świadczeń
zdrowotnych, o których mowa w ust. 3 pkt 2–10, stosuje się odpowiednio art. 23,
art. 24 i art. 26–29 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta
i Rzeczniku Praw Pacjenta.
9. Ratownik medyczny jest obowiązany:
1) informować pacjenta o jego prawach zgodnie z przepisami ustawy z dnia
6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta;
2) udzielić pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu albo osobie
wskazanej przez pacjenta informacji o stanie zdrowia pacjenta, w zakresie
związanym z podejmowaniem medycznych czynności ratunkowych w
podstawowym zespole ratownictwa medycznego;
2a) zgłosić Prezesowi Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów
Medycznych i Produktów Biobójczych lub podmiotowi odpowiedzialnemu za
wprowadzenie produktu leczniczego do obrotu działanie niepożądane
produktu leczniczego zgodnie z ustawą z dnia 6 września 2001 r. – Prawo
farmaceutyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 499, z późn. zm.);
3) do zachowania tajemnicy zawodowej.
10. Ratownik medyczny może, po dokonaniu oceny stanu pacjenta, nie
podejmować lub odstąpić od medycznych czynności ratunkowych albo udzielania
świadczeń zdrowotnych, jeżeli nie spowoduje to niebezpieczeństwa utraty życia,
ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Ratownik medyczny
uzasadnia i odnotowuje w dokumentacji medycznej przyczyny niepodjęcia lub
odstąpienia od medycznych czynności ratunkowych albo udzielania świadczeń
zdrowotnych.
10a. Ratownik medyczny w ramach realizacji zadań zawodowych, o których
mowa w ust. 3 pkt 1–11, oraz pielęgniarka systemu wykonująca medyczne
czynności ratunkowe mogą udzielić świadczeń zdrowotnych bez zgody pacjenta,
jeżeli wymaga on niezwłocznej pomocy, a ze względu na stan zdrowia lub wiek nie
może wyrazić zgody i nie ma możliwości porozumienia się z jego przedstawicielem
ustawowym lub opiekunem faktycznym w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy
z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
10b. Decyzję o udzieleniu świadczeń zdrowotnych w okolicznościach, o
których mowa w ust. 10a, ratownik medyczny lub pielęgniarka systemu są
obowiązani, w miarę możliwości, skonsultować z lekarzem wskazanym przez
dysponenta zespołów ratownictwa medycznego.
10c. Okoliczności, o których mowa w ust. 10a i 10b, ratownik medyczny albo
pielęgniarka systemu odnotowują odpowiednio w karcie indywidualnej ratownika
medycznego albo dokumentacji medycznej pacjenta.
11. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowy zakres:
1) medycznych czynności ratunkowych, które mogą być udzielane przez
ratownika medycznego samodzielnie lub na zlecenie lekarza,
2) świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które
mogą być udzielane przez ratownika medycznego samodzielnie lub na
zlecenie lekarza w jednostkach wymienionych w ust. 3 pkt 1–5 i 8–12, z
wyłączeniem podmiotów leczniczych będących jednostkami budżetowymi i
jednostkami wojskowymi, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej
– kierując się zakresem wiedzy i umiejętności nabytych w ramach kształcenia
przed- i podyplomowego.
12. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia,
wzór karty indywidualnej ratownika medycznego, kierując się zakresem wiedzy i
umiejętności nabytych przez ratownika medycznego oraz uwzględniając
konieczność zapewnienia realizacji prawa dostępu do tej karty oraz rzetelnego jej prowadzenia.

Art. 11a. 1. Ratownik medyczny wykonujący zadania zawodowe w
podmiotach leczniczych będących jednostkami budżetowymi i jednostkami
wojskowymi, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej,
oraz w jednostkach, o których mowa w art. 11 ust. 3 pkt 6, może samodzielnie
udzielać świadczeń zdrowotnych, o których mowa w przepisach wydanych na
podstawie ust. 10 pkt 2, po ukończeniu wojskowo-medycznego kursu
kwalifikacyjnego.
2. Wojskowo-medyczny kurs kwalifikacyjny ma na celu uzyskanie przez
ratownika medycznego dodatkowych umiejętności i kwalifikacji do udzielania
świadczeń zdrowotnych w warunkach sytuacji kryzysowych i przy zabezpieczeniu
medycznym działań jednostek podległych lub nadzorowanych przez Ministra
Obrony Narodowej.
3. Zakres wojskowo-medycznego kursu kwalifikacyjnego uwzględnia wiedzę
i umiejętności praktyczne niezbędne do udzielania świadczeń zdrowotnych, o
których mowa w przepisach wydanych na podstawie ust. 10 pkt 2.
4. Wojskowo-medyczny kurs kwalifikacyjny odbywa się na podstawie
programu wojskowo-medycznego kursu kwalifikacyjnego, który obejmuje:
1) założenia organizacyjno-programowe określające rodzaj i cel kształcenia,
czas jego trwania, sposób organizacji oraz sposób sprawdzania efektów
kształcenia;
2) plan nauczania;
3) wykaz umiejętności wynikowych;
4) treści nauczania;
5) wskazówki metodyczne;
6) standardy dotyczące kadry i bazy dydaktycznej.
5. Program wojskowo-medycznego kursu kwalifikacyjnego opracowuje
zespół ekspertów powołany przez Ministra Obrony Narodowej spośród osób
legitymujących się doświadczeniem zawodowym i dorobkiem naukowym w
zakresie medycyny ratunkowej i medycyny pola walki.
6. Program wojskowo-medycznego kursu kwalifikacyjnego zatwierdza
Minister Obrony Narodowej, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw
zdrowia.
7. Wojskowo-medyczny kurs kwalifikacyjny prowadzą jednostki podległe lub
nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, które:
1) realizują program wojskowo-medycznego kursu kwalifikacyjnego;
2) zapewniają kadrę dydaktyczną posiadającą odpowiednie kwalifikacje
niezbędne do realizacji programu wojskowo-medycznego kursu
kwalifikacyjnego;
3) zapewniają bazę dydaktyczną zgodną ze standardami, o których mowa w ust.
4 pkt 6, niezbędną do realizacji programu wojskowo-medycznego kursu
kwalifikacyjnego, w tym do szkolenia praktycznego;
4) posiadają wewnętrzny system oceny jakości kształcenia;
5) prowadzą dokumentację związaną z organizacją i przebiegiem kształcenia, w
szczególności regulaminy organizacyjne kształcenia, protokoły postępowania
kwalifikacyjnego oraz przebiegu egzaminów;
6) prowadzą ewidencję wydanych zaświadczeń o ukończeniu danego wojskowomedycznego kursu kwalifikacyjnego.
8. Zaświadczenie o ukończeniu wojskowo-medycznego kursu
kwalifikacyjnego, w zależności od umiejętności wynikowych poszczególnych
wojskowo-medycznych kursów kwalifikacyjnych, jest ważne od 1 roku do 3 lat od
dnia jego wydania.
9. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia:
1) ramowe programy wojskowo-medycznych kursów kwalifikacyjnych,
2) kwalifikacje kadry dydaktycznej,
3) szczegółowe wymogi dla podmiotów prowadzących wojskowo-medyczne kursy kwalifikacyjne,
4) skład i tryb powoływania komisji egzaminacyjnej oraz sposób
przeprowadzania egzaminów kończących wojskowo-medyczny kurs kwalifikacyjny,
5) okres ważności zaświadczeń o ukończeniu poszczególnych wojskowomedycznych kursów kwalifikacyjnych,
6) wzór zaświadczenia o ukończeniu poszczególnych wojskowo-medycznych
kursów kwalifikacyjnych
– uwzględniając zakres wiedzy i umiejętności niezbędnych do udzielania
świadczeń zdrowotnych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie
ust. 10 pkt 2, oraz mając na uwadze potrzebę przeszkolenia ratowników
medycznych w liczbie niezbędnej do sprawnego funkcjonowania jednostek
podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej, a także
zapewnienie jednolitych standardów postępowania, przestrzegania obowiązujących
procedur oraz przejrzystości dokumentowania i zatwierdzania realizacji wojskowomedycznego kursu kwalifikacyjnego.
10. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres świadczeń
zdrowotnych udzielanych przez ratownika medycznego, o którym mowa w ust. 1:
1) samodzielnie lub na zlecenie lekarza,
2) samodzielnie, w warunkach sytuacji kryzysowych i przy zabezpieczeniu
medycznym działań jednostek, o których mowa w ust. 2
– kierując się zakresem wiedzy i umiejętności nabytych w ramach kształcenia
przed- i podyplomowego oraz uwzględniając specyfikę zagrożeń wynikających z charakteru służby.

Art. 11b. 1. Ratownik medyczny wykonujący zadania zawodowe w
podmiotach, o których mowa w art. 11 ust. 3 pkt 7–7d, może udzielać świadczeń
zdrowotnych:
1) samodzielnie;
2) samodzielnie – w przypadku realizacji zadań służbowych w warunkach
zagrożenia wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym, w
obszarach katastrof, klęsk żywiołowych i w strefie działań wojennych;
3) pod nadzorem lub w porozumieniu z lekarzem.
2. Medyczny kurs kwalifikacyjny ministra właściwego do spraw
wewnętrznych ma na celu uzyskanie przez ratownika medycznego dodatkowych
umiejętności i kwalifikacji do udzielania świadczeń w warunkach zagrożenia
wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym, w obszarach katastrof,
klęsk żywiołowych i w strefie działań wojennych oraz uprawnia do udzielania
świadczeń zdrowotnych, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3.
3. Zakres medycznego kursu kwalifikacyjnego ministra właściwego do spraw
wewnętrznych obejmuje wiedzę i umiejętności praktyczne niezbędne do udzielania
świadczeń zdrowotnych, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3.
4. Medyczny kurs kwalifikacyjny ministra właściwego do spraw
wewnętrznych odbywa się na podstawie programu medycznego kursu
kwalifikacyjnego ministra właściwego do spraw wewnętrznych, który obejmuje:
1) założenia organizacyjno-programowe określające rodzaj i cel kształcenia,
czas jego trwania, sposób organizacji oraz sposób sprawdzania efektów
kształcenia;
2) plan nauczania;
3) wykaz umiejętności wynikowych;
4) treści nauczania;
5) wskazówki metodyczne;
6) standardy dotyczące kadry i bazy dydaktycznej.
5. Program medycznego kursu kwalifikacyjnego ministra właściwego do
spraw wewnętrznych opracowuje zespół powołany przez ministra właściwego do
spraw wewnętrznych spośród funkcjonariuszy legitymujących się kwalifikacjami
w zakresie ratownictwa medycznego i doświadczeniem zawodowym w zakresie
ratownictwa medycznego oraz ekspertów legitymujących się doświadczeniem
zawodowym i dorobkiem naukowym w zakresie medycyny ratunkowej i medycyny pola walki.
6. Program medycznego kursu kwalifikacyjnego ministra właściwego do
spraw wewnętrznych zatwierdza minister właściwy do spraw wewnętrznych, po
zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw zdrowia.
7. Medyczny kurs kwalifikacyjny ministra właściwego do spraw
wewnętrznych prowadzą podmioty, które zapewniają:
1) realizację programu medycznego kursu kwalifikacyjnego ministra
właściwego do spraw wewnętrznych;
2) kadrę dydaktyczną posiadającą odpowiednie kwalifikacje;
3) bazę dydaktyczną dostosowaną do programu medycznego kursu
kwalifikacyjnego ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
8. Podmioty prowadzące medyczny kurs kwalifikacyjny ministra właściwego
do spraw wewnętrznych sporządzają dokumentację związaną z przebiegiem tego
kursu i przebiegiem egzaminu oraz prowadzą ewidencję wydanych zaświadczeń o
ukończeniu medycznego kursu kwalifikacyjnego ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
9. Medyczny kurs kwalifikacyjny ministra właściwego do spraw
wewnętrznych kończy się egzaminem z zakresu wiedzy i umiejętności objętych
programem tego kursu.
10. Zaświadczenie o ukończeniu medycznego kursu kwalifikacyjnego
ministra właściwego do spraw wewnętrznych jest ważne przez okres 3 lat od dnia
uzyskania pozytywnego wyniku z egzaminu.
11. Odnowienie uprawnień wynikających z medycznego kursu
kwalifikacyjnego ministra właściwego do spraw wewnętrznych polega na:
1) przystąpieniu do egzaminu z zakresu wiedzy i umiejętności objętych
medycznym kursem kwalifikacyjnym ministra właściwego do spraw
wewnętrznych, a w przypadku nieuzyskania pozytywnego wyniku z egzaminu
– na odbyciu medycznego kursu kwalifikacyjnego ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
2) ponownym odbyciu medycznego kursu kwalifikacyjnego ministra
właściwego do spraw wewnętrznych po upływie 6 lat od jego ukończenia i
uzyskaniu pozytywnego wyniku z egzaminu z zakresu wiedzy i umiejętności
objętych programem medycznego kursu kwalifikacyjnego ministra
właściwego do spraw wewnętrznych.
12. Minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wykaz świadczeń
zdrowotnych, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego
w podmiotach, o których mowa w art. 11 ust. 3 pkt 7–7d:
1) samodzielnie – niezależnie od ukończenia medycznego kursu
kwalifikacyjnego ministra właściwego do spraw wewnętrznych,
2) samodzielnie – w przypadku realizacji zadań służbowych w warunkach
zagrożenia wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym, w
obszarach katastrof, klęsk żywiołowych i w strefie działań wojennych,
3) pod nadzorem lub w porozumieniu z lekarzem
– kierując się zakresem wiedzy i umiejętności nabytych w ramach kształcenia
przed- i podyplomowego, uwzględniając specyfikę zagrożeń wynikających z
charakteru służby oraz zakresu zadań realizowanych przez te służby.
13. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze
rozporządzenia:
1) ramowy program medycznego kursu kwalifikacyjnego ministra właściwego
do spraw wewnętrznych,
2) kwalifikacje kadry dydaktycznej,
3) szczegółowe wymogi dla podmiotów prowadzących medyczny kurs
kwalifikacyjny ministra właściwego do spraw wewnętrznych,
4) skład i tryb powoływania komisji egzaminacyjnej oraz sposób
przeprowadzania egzaminów kończących medyczny kurs kwalifikacyjny
ministra właściwego do spraw wewnętrznych,
5) wzór zaświadczenia o ukończeniu medycznego kursu kwalifikacyjnego
ministra właściwego do spraw wewnętrznych
– uwzględniając zakres wiedzy i umiejętności niezbędnych do udzielania
świadczeń zdrowotnych, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, oraz mając na uwadze
potrzebę przeszkolenia ratowników medycznych w liczbie niezbędnej do
sprawnego funkcjonowania służb podległych lub nadzorowanych przez ministra
właściwego do spraw wewnętrznych, a także zapewnienie jednolitych standardów
postępowania, przestrzegania obowiązujących procedur oraz przejrzystości
dokumentowania i zatwierdzania realizacji kursu kwalifikacyjnego.

Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym art. 11

DODAJ