Wyrok SO w Gdańsku z 31 października 2017r. w sprawie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. wniosła powództwo przeciwko Stowarzyszeniu (...) w W., domagając się pozbawienia w całości wyroku częściowego Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 26.02.2016 o sygn. akt I C 544/14, utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 3 stycznia 2017 r. o sygn. akt I ACa 530/16, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 15 lutego 2017 r. Jednocześnie wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że prawomocnym wyrokiem częściowym z dnia 26 lutego 2016 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku nakazał powódce udostępnienie pozwanej w terminie 7 dni informacji obejmujących dane o wysokości wszystkich miesięcznych rzeczywistych przychodów netto, które spółka uzyskała w poszczególnych miesiącach od 1 listopada 2013 r. do 31 maja 2015 r .z tytułu świadczenia usług reemisji programów telewizyjnych, tj. przychodów, które uzyskała od swoich abonentów z tytułu świadczenia usług telewizji kablowej, w tym także z tytułu opłat za dostęp do (...) lub innych opłat za tzw. utrzymanie sieci, za wyjątkiem przychodów z opłat przyłączeniowych i manipulacyjnych, nie mających charakteru świadczeń okresowych, przychodów z tytułu świadczenia transmisji danych (w tym dostępu do internetu) w sieciach telewizji kablowych oraz przychodów z tytułu świadczenia usług telewizyjnych w ramach (...), w których skład wchodzą grupy (...) i grupy (...). Na podstawie powyższego tytułu opatrzonego klauzulą wykonalności pozwany wszczął postępowanie egzekucyjne toczące się pod sygn. akt VII Co 731/17, Sądu Rejonowego w Gdyni, domagając się, aby sąd w tym postępowaniu wyznaczył spółce 7 dniowy termin na wykonanie wyroku częściowego z zagrożeniem, że w razie nie wykonania wyroku, na członków zarządu spółki zostaną nałożone grzywny po 2.400 zł.

(...) S.A. w G. wyjaśniła, że wykonała powyższy wyrok i w dniu 25 maja 2017 r. skierowała do Stowarzyszenia pismo, w którym przekazała mu informacje objęte pkt 1 wyroku z dnia 26 lutego 2016 r. tj. wskazała sumy przychodów netto ze składników usługi telewizji kablowej wymienionych w pkt 1 wyroku częściowego za okres od listopada 2013 r. do maja 2015 r. Ponadto, wykonując pkt 2 wyroku (...) zadeklarowała gotowość do udostępnienia pozwanemu w wybranym przez niego terminie dokumentacji księgowej objętej wyrokiem, a znajdującej się w siedzibie powódki.

W ocenie powódki, w związku z powyższym, zachodzą podstawy do pozbawienia wskazanego tytułu wykonalności. Wykonanie zobowiązania z niego wynikającego spowodowało, że przymusowe egzekwowanie obowiązku dłużnika straciło sens i nie ma podstaw do dalszego chronienia interesu wierzyciela. Dalsze prowadzenie bezpodstawnie postępowania egzekucyjnego może spowodować niepowetowaną i nieodwracalną szkodę w majątku członków organów spółki, którzy są zagrożeni grzywną.

W odpowiedzi na pozew pozwany Stowarzyszenie (...) w W., wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany wyjaśnił, że nie doszło do skutecznego wygaśnięcia zobowiązania, gdyż powódka nie spełniła żadnego ze świadczeń objętych egzekwowanym wyrokiem, a jedynie stworzyła pewne pozory jego wykonania. Wobec niewygaśnięcia zobowiązania, powództwo powinno być oddalone. Wyrokiem z dnia 26 lutego 2016 r. powódka została bowiem zobowiązana do udzieleniu stronie pozwanej w terminie 7 dni, od chwili uprawomocnienia się wyroku informacji określonych w wyroku oraz do udostępnienia mu w terminie 14 dni – dokumentacji szczegółowo określonej wyrokiem. Pomimo uprawomocnienia się wyroku w dniu 3 stycznia 2017 r. strona powodowa nie wykonała w pełni nałożonego na nią zobowiązania. Termin na wykonanie orzeczonych obowiązków upłynął odpowiednio – co do udzielenia informacji w dniu 10 stycznia 2017 r., zaś w odniesieniu do obowiązku udostępnienia informacji – w dniu 17 stycznia 2017 r.

Żaden z obowiązków nie może został uznany za wykonany. Co do obowiązku wynikającego z pkt 2 wyroku częściowego (...) zadeklarowała jedynie gotowość udostępnienia pozwanemu w wybranym przez niego terminie dokumentacji księgowej objętej wyrokiem, a znajdującej się w siedzibie spółki. Wskazała jedynie w ramach wykonania punktu 1 wyroku przychody za wskazany okres, jednakże oświadczenie to podpisane zostało w imieniu spółki przez J. K., który nie był ani członkiem zarządu spółki czy inną osobą upoważnioną do działania w jej imieniu.

W tej sytuacji nie jest oczywiste, czy ujawniona informacja jest w ogóle prawdziwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwem z dnia 4 czerwca 2014 r. wniesionym do Sądu Okręgowego w Gdańsku Stowarzyszenie (...) wniosło o zobowiązanie (...) Spółki Akcyjnej w G., do udzielenia informacji o przychodach ze świadczenia usługi reemisji programów telewizyjnych i do udostępnienia dokumentów księgowych, a także o zapłatę określonej kwoty tytułem uzupełnienia opłat licencyjnych należnych (...) na podstawie łączącej strony umowy licencji na reemisję z dnia 23 grudnia 2014 r.

Wyrokiem częściowym z dnia 26 lutego 2016 r. sygn. akt I C 544/14 Sąd Okręgowy w Gdańsku rozstrzygnął sprawę w zakresie roszczeń informacyjnych (...) i zobowiązał (...) S.A. w G. do udzielenia Stowarzyszeniu (...) z siedzibą w W. w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się niniejszego wyroku częściowego informacji obejmujących dane o wysokości wszystkich miesięcznych rzeczywistych przychodów netto (bez podatku Vat), które pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. uzyskała w poszczególnych miesiącach od 1 listopada 2013 r. do 31 maja 2015 r. z tytułu świadczenia usług reemisji programów telewizyjnych, tj. przychodów, które uzyskała od swoich abonentów z tytułu świadczenia usług telewizji kablowej, w tym także z tytułu opłat za dostęp do (...) lub innych opłat za tzw. utrzymanie sieci, za wyjątkiem przychodów z opłat przyłączeniowych i manipulacyjnych, nie mających charakteru świadczeń okresowych, przychodów z tytułu świadczenia usług transmisji danych (w tym dostępu do internetu) w sieciach telewizji kablowych oraz przychodów z tytułu świadczenia usług telewizyjnych w ramach (...), w których skład wchodzą programy grupy (...) i grupy (...). W punkcie 2 Sąd zobowiązał powódkę do udostępnienia Stowarzyszeniu (...) z siedzibą w W. w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się niniejszego wyroku częściowego dokumentacji w postaci:

- miesięcznych podsumowań rejestru sprzedaży za okres od 1 listopada 2013 r. do 31 maja 2015 r. uwzględniającego faktury wystawiane przez pozwaną (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w G. za świadczenia usług o charakterze tzw. utrzymania sieci, z wyszczególnieniem, jakie kwoty w rejestrze sprzedaży, odnoszą się do poszczególnych wyżej wymienionych usług.

- miesięcznych podsumowań obrotów kont księgowych dokumentujących przychody (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. za okres od 1 listopada 2013 r. do 31 maja 2015 r. za świadczenie usług telewizji kablowej, w tym także usług dostępu do (...) lub innych usług o charakterze tzw. utrzymania sieci.

W pozostałym zakresie roszczenia informacyjne oddalił.

Powódka zaskarżyła powyższy wyrok apelacją, która została oddalona przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 3 stycznia 2017 r. sygn. akt I ACa 530/16. Tym samym wyrok uprawomocnił się.

W dniu 15 lutego 2017 r. pozwany uzyskał klauzulę wykonalności na wyrok częściowy Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 26 lutego 2016 r. sygn. akt I C 544/14.

W dniu 11 kwietnia 2017 r. pozwany wystąpił do Sądu Rejonowego w Gdyni o wszczęcie egzekucji świadczenia niepieniężnego w oparciu o tytuł wykonawczy. Postępowanie egzekucyjne zostało zarejestrowane pod sygn. akt VII Co 731/17.

W dniu 25 maja 2017 r. (...) S.A. w G. skierowała do pozwanego pismo, w którym przekazała informacje objęte punktem 1 wyroku częściowego z dnia 26 lutego 2016 r. tj. wskazała sumy przychodów netto ze składników usługi telewizji kablowej wymienionych w pkt 1 wyroku częściowego za okres od listopada 2013 r. do maja 2015 r. Jednocześnie, wykonując pkt 2 wyroku częściowego Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 26 lutego 2016 r. wskazała, że dokumentacja księgowa zostanie udostępniona w siedzibie spółki przy Al. (...) w G., we wcześniej ustalonym terminie.

W imieniu spółki pismo to zostało podpisane przez J. K., pracownika (...) S.A. w G., zatrudnionego na stanowisku dyrektora ds. praw autorskich na czas określony od 8.02.2016 r. do 21.11.2018 r. Do pisma nie został jednak załączony żaden dokument, z którego wynikałoby uprawnienie tej osoby do występowania w imieniu spółki.

W dniu 24 października 2017 r. Sąd Rejonowy w Gdyni umorzył postępowanie egzekucyjne zarejestrowane pod sygn. akt VII Co 731/17, w związku z faktem, że obydwa punkty wyroku z dnia 26 lutego 2016 r. wydanego w sprawie I C 544/14 zostały wykonane. Punkt 1 został wykonany w czerwcu 2017 r. a punkt 2 w październiku 2017 r. (w tym dniu doszło bowiem do spotkania przedstawicieli Stowarzyszenia (...) z przedstawicielami (...) w siedzibie powódki), w celu udostępnienia pozwanej dokumentacji księgowej wymienionej w punkcie 2 wyroku częściowego.

Okoliczności bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny pozostawał pomiędzy stronami praktycznie bezsporny i Sąd ustalił go w przeważającej części w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów dostarczonych przez strony, których wiarygodność i autentyczność nie była przez strony kwestionowana.

Sąd w całości uwzględnił także dowód z przesłuchania w charakterze strony D. N., przedstawiciela pozwanego. Przedstawiona przez niego relacja, co do okoliczności związanych z wykonaniem wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 26 lutego 2016 r. w sprawie I C 544/14, była spójna, logiczna i rzeczowa i nie była kwestionowana przez stronę przeciwną.

W ocenie Sądu, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane: gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne.

W niniejszej sprawie, ostatecznie obie strony przyznały, że doszło do wykonania punktów 1 i 2 wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 26 lutego 2016 r. wydanego w sprawie I C 544/14. Strona powodowa wskazywała jedynie, że doszło do jego wykonania przed wszczęciem egzekucji (sygn. akt VII Co 731/17), podczas gdy strona pozwana podnosiła, że wykonanie nastąpiło już w jego toku.

Sąd uznał, że rację w tym zakresie ma strona pozwana. Co prawda (...) S.A. w G. wyjaśniała w toku procesu, że wykonała powyższy wyrok i w dniu 25 maja 2017 r., skierowała do Stowarzyszenia pismo, w którym przekazała mu informacje objęte pkt 1 wyroku z dnia 26 lutego 2016 r., a ponadto, wykonując punkt 2 wyroku zadeklarowała gotowość do udostępnienia pozwanemu w wybranym przez niego terminie dokumentacji księgowej objętej wyrokiem, a znajdującej się w siedzibie powódki. Należy mieć jednakże na względzie, że pismo to zostało podpisane przez pana J. K., bez jednoczesnego wykazania jego uprawnień do występowania w imieniu spółki. Z dokumentów KRS nie wynikało, by wchodził on w skład organów spółki, bądź by działał w jej imieniu w charakterze prokurenta. Dopiero w toku niniejszego procesu, strona powodowa wykazała, że jest on pracownikiem spółki. Na chwilę złożenia zatem tego oświadczenia, należy uznać, że nie doszło do skutecznego wykonania wyroku, co skutkowało koniecznością wszczęcia przez pozwanego postępowania egzekucyjnego.

Ostatecznie punkt 1 został wykonany w czerwcu 2017 r. a punkt 2 w październiku 2017 r. (w tym dniu doszło bowiem do spotkania przedstawicieli Stowarzyszenia (...) z przedstawicielami (...) w siedzibie powódki), w celu udostępnienia pozwanej dokumentacji księgowej wymienionej w punkcie 2 wyroku częściowego.

Należy mieć na uwadze, że wobec wyegzekwowania w całości tytułu wykonawczego, będącego przedmiotem rozpoznawanego roszczenia o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, na chwilę rozpoznania sprawy ten tytuł nie istniał. Zgodnie zaś z powszechnie przyjętym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa powództwo przeciwegzekucyjne może być realizowane tylko pod warunkiem, że istnieje potencjalna możliwość wykonania tytułu wykonawczego. Żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności nie może być skuteczne, gdy w wyniku wyegzekwowania całej należności, zgasła wykonalność tytułu wykonawczego. W takiej sytuacji merytoryczne badanie zasadności powództwa przeciwegzekucyjnego jest nie tylko zbędne, ale i niedopuszczalne. Jak wskazał między innymi Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 stycznia 2016 r. sygn. akt IV CSK 282/15 wyegzekwowanie świadczenia zasądzonego tytułem wykonawczym objętym powództwem przeciwegzekucyjnym nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania, zgodnie z art. 355 k.p.c., lecz do oddalenia powództwa, o ile oczywiście wyegzekwowanie świadczenia nastąpiło w toku postępowania rozpoznawczego. Jednocześnie, jak uzasadniał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 30 marca 1976 r. III CZP 18/76 (OSNC 1976/9/195), zasadność powództwa wytoczonego na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. ocenia się według stanu rzeczy w chwili orzekania. Zatem, skoro na chwilę zamknięcia rozprawy tytuł wykonawczy, będący podstawą zgłoszonego roszczenia, wygasł, to brak było podstaw do uwzględnienia powództwa.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 108 § 1 k.p.c., zgodnie z zawartą w przepisie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. regułą odpowiedzialności za wynik postępowania, w myśl której koszty te ponosi strona przegrywająca sprawę. W związku z powyższym Sąd zasądził od powódki na rzecz Stowarzyszenia (...) w W. kwotę 876 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na wysokość tych kosztów składały się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 720 zł, ustalone na podstawie § 8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z dnia 5 listopada 2015 r. poz. 1800) oraz opłata od udzielonego pełnomocnictwa, a także zwrot kosztów dojazdu na rozprawę w wysokości 139 zł.