Wyrok SA we Wrocławiu z 30 października 2013 r. w sprawie o zapłatę.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Świdnicy zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz W. M. kwotę 110.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 10 kwietnia 2012 r., oddalił powództwo co do dalszej kwoty 50.000 zł oraz orzekł o kosztach procesu. Sąd ten ustalił, że 9 czerwca 2011 r. na drodze nr (...) w K. doszło do wypadku, w którym poszkodowanym był powód − W. M.. Sprawcą wypadku był K. D., kierujący samochodem ciężarowym marki I. o nr rej. (...). K. D. jadąc od strony W. zderzył się z jadącym w tym samym kierunku samochodem osobowym marki O. (...) o nr rej. (...) (kierowanym przez R. G.) oraz samochodem marki M. o nr rej. (...) (kierowanym przez K. S.). Następnie doszło do zderzenia z nadjeżdżającymi z naprzeciwka, od strony K., samochodami marki V. o nr rej. (...) (kierowanym przez powoda − W. M.) oraz marki F. (...) o nr rej. (...) (kierowanym ¡przez J. F.). Bezpośrednio po wypadku powód został przewieziony do Szpitala w P. na Oddział Ratunkowy i poddany niezbędnym badaniom. Stwierdzono u niego wstrząśnienie mózgu, załamanie obojczyka lewego, rany i liczne otarcia powłok twarzy i podudzia prawego. W. M. został wstępnie opatrzony i następnie przewieziony na Oddział (...) Ogólnej na dalsze leczenie. W dniu 14 czerwca 2011 r. powód został wypisany ze szpitala i skierowany na leczenie na Oddział Ortopedyczny, gdzie został poddany zabiegowi operacyjnemu otwartego nastawienia obojczyka z wewnętrzną stabilizacją. Po operacji unieruchomiono kończynę górną lewą umieszczając ją w ortezie barkowo-ramiennej, którą powód nosił przez 6 tygodni. Ponadto po wyjściu ze szpitala, przez okres 3 tygodni W. M. przyjmował zastrzyki przeciwzakrzepowe w brzuch (F.). Powodowi zalecono kontrolę stanu zdrowia i leczenie w Poradni Ortopedycznej. Pod koniec lipca 2011 r. powodowi zdjęto ortezę, jednak odczuwał on słabość i niesprawność w zakresie ruchów w stawie barkowym i ramiennym. Przez okres 3 miesięcy miał zakaz przeciążania operowanej kończyny oraz musiał poddać się rehabilitacji w celu usprawnienia jej funkcjonowania. Po wypadku W. M. odczuwał silne bóle głowy, nastąpiło także pogorszenie ostrości widzenia w prawnym oku, co spowodowało przyjęcie go do Szpitala w P. na Oddział Neurochirurgii. U powoda rozpoznano przewlekłego krwiaka podtwardówkowego okolicy czołowo-ciemieniowej po stronie lewej, który wymagał operacyjnego usunięcia. Przeprowadzono u niego trepanację czołową lewostronną oraz ewakuację krwiaka podtwardówkowego. Badanie TK wykazało niewielkiego wodniaka w operowanym miejscu. 2 września 2011 r. powód został wypisany ze szpitala z zaleceniem kontroli w Poradni Neurochirurgicznej. Wyraźne pogorszenie widzenia w prawym oku oraz dokuczające powodowi bóle głowy spowodowały także konieczność leczenia okulistycznego. Ponadto powód wymagał leczenia stomatologicznego − konieczność odtworzenia i naprawy uszkodzonych koron zębów stałych dolnych i górnych, które to urazy były skutkiem wypadku. Po wypadku u powoda wystąpiło obniżenie nastroju, nadmierna nerwowość oraz zaburzenia poznawcze. Miał trudności z koncentracją, utrzymaniem uwagi i zaburzenia pamięci świeżej. W związku z powyższymi objawami powód leczył się w (...). Lekarz stwierdził u niego obniżoną aktywność procesów poznawczych na tle organicznego uszkodzenia mózgu oraz zespół stresu pourazowego i zaburzenia adaptacyjne. W. M. z wykształcenia jest mechanikiem, przed wypadkiem pracował w zakładzie remontowo-budowlanym. Obecnie nie może pracować, ani prowadzić samochodu. W okresie od 9 czerwca 2011 r. do 7 grudnia 2011 r. pobierał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego. Powód został uznany za częściowo niezdolnego do pracy. Lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że niezdolność do pracy pozostaje w związku z wypadkiem przy pracy mającym miejsce w dniu 9 czerwca 2011 r. Ponadto stwierdził u powoda stały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 47%. Przed wypadkiem W. M. był osobą aktywną fizycznie i energiczną. Wypadek spowodował wyłączenie go z normalnego życia − powód miał problemy z wykonywaniem prostych, codziennych czynności (musiał korzystać z pomocy osób trzecich np. żony, córki). Przebyte operacje i późniejsza rehabilitacja były dla niego stresujące, bolesne i nie prognozowały pełnej poprawy jego stanu zdrowia oraz odzyskania całkowitej sprawności fizycznej. Do dnia dzisiejszego powód leczy się i odbywa kontrolne wizyty u następujących lekarzy: okulisty, stomatologa, neurologa, psychiatry i lekarza rodzinnego. Sprawca wypadku − K. D. był ubezpieczony w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej dla posiadaczy pojazdów mechanicznych w Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą w W.. Pełnomocnik powoda pismem z dnia 20 marca 2012 r. wezwał stronę pozwaną do zapłaty na rzecz powoda kwoty 150.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za doznaną przez niego krzywdę. (...) S.A. wypłaciła powodowi kwotę 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Z wniosków zespołowej opinii biegłych, przeprowadzonej przez dr inż. M. Ł. biegłego sądowego z zakresu wypadków drogowych, techniki motoryzacyjnej, analizy wypadków w użytkowaniu maszyn oraz biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych mgr J. N. wynika, że stan techniczny samochodu powoda był właściwy, natomiast samochód sprawcy wypadku − K. D. był niesprawny i technicznie (posiadał niesprawne hamulce), co stanowiło bezpośrednią przyczynę wypadku w dniu 9 czerwca 2011 r. Z przeprowadzonej przez biegłą sądową dr n. med. J. J., specjalisty neurologa opinii wynika, że powód cierpi na encefalopatię pourazową obejmującą zmiany neurologiczne w postaci utrzymującego się objawu B., zmiany adaptacyjne z ewentualnymi zmianami psychicznymi. Zmiany te powodują 30% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Powód jest zdolny do lekkiej pracy i wysiłku umysłowego. Natomiast z opinii biegłego Specjalisty Okulisty J. O. (1) wynika, że powód cierpi na ślepotę pourazową oka prawego i stan po krwotoku podtwardówkowym. Nie może czytać z bliży prawym okiem; lewe oko jest zdrowe i funkcjonuje prawidłowo. Powód j jest jednooczny, co ogranicza jego zdolność do pracy − może wykonywać jedynie prace niewymagające obuocznego widzenia i nie może pracować na wysokościach. Stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu W. M. wynosi 35%. Opinia sądowa psychiatryczno-psychologiczna przeprowadzona przez biegłego z zakresu psychologii J. O. (2) oraz z zakresu psychiatrii R. S. wykazała, że W. M. ma zmiany psychiatryczne osobowości oraz zmiany neurologiczne wynoszące łącznie 55% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Stwierdzono u niego także encefalopatię pourazową ze zmianami charakterologicznymi po urazie głowy, którego doznał w wyniku wypadku komunikacyjnego w dniu 9 czerwca 2011 r. Powód ma niskie tempo uczenia się, osłabioną pamięć świeżą słabszą koordynację wzrokowo-ruchową i łatwo się rozprasza. Jest mało spontaniczny, często doświadcza obniżeń nastroju, obawia się brać na siebie jakąkolwiek odpowiedzialność, unika ryzyka. Nie wierzy w siebie, czuje się niepotrzebny.

Oceniając zgromadzone dowody Sąd wskazał, że podstawę prawną odpowiedzialności sprawcy wypadku stanowi art. 415 k.c. Strona pozwana była ubezpieczycielem sprawcy. Sąd uznał, że łączna kwota 150.000 zł zadośćuczynienia spełnia kompensacyjną jego funkcję i jest adekwatna do stopnia krzywdy. Sąd podkreślił, że w świetle oceny lekarza orzecznika ZUS stały uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi 47%. Taki rozmiar utraty zdrowia uzasadnia zasądzenie zadośćuczynienia w wysokości określonej w pozwie, przed rozszerzeniem powództwa.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożył powód zarzucając:

1. naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 445 § 1 k.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że kwota w łącznej wysokości 150.000 zł jest odpowiednim zadośćuczynieniem, kompensującym krzywdę doznaną przez powoda,

2. błąd w ustaleniach faktycznych, mający istotny wpływ na wynik sprawy, polegający na przyjęciu, że trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi 47%, a nie 90% jak wynika z opinii biegłych,

3. naruszenie przepisu prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na dowolnej ocenie materiału dowodowego i braku jego wszechstronnego rozważenia, polegające na pominięciu wniosków zawartych w opinii biegłych sądowych, prowadzące do zasądzenia zadośćuczynienia w rażąco niskiej wysokości.

Wskazując na to, powód wnosił o:

1. zmianę wyroku Sądu I instancji w zaskarżonej części, poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kwoty 50.000 zł (ponad zasądzoną przez Sąd Okręgowy kwotę 110.000 zł, tj. łącznie 160.000 zł) tytułem pozostałej części zadośćuczynienia za krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia rozszerzenia powództwa do dnia całkowitej zapłaty,

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania przed sądem pierwszej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według złożonego spisu kosztów,

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Ponadto powód wniósł o sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej w sentencji wyroku, polegającej na wpisaniu w błędny sposób nazwiska powoda jako (...) i zastąpienie go poprawną formą (...).

W odpowiedzi na apelację pozwany Ubezpieczyciel wnosił o jej oddalenie i zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji są prawidłowe. Sąd Apelacyjny ustalenia te aprobuje i przyjmuje za podstawę własnych ocen.

Akceptując co do zasady tok rozumowania Sądu Okręgowego trzeba zwrócić uwagę, że Sąd ten – jak wynika z treści uzasadnienia – przywiązał zbyt dużą wagę do ustaleń płynących z treści orzeczenia lekarza Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Nie negując znaczenia tego dowodu trzeba wskazać, że jest to tylko jeden z wielu dowodów i w kontekście tych i innych ustaleń musi być oceniany. Z drugiej strony Sąd pierwszej instancji nie docenił znaczenia tych uszczerbków na zdrowiu powoda, które miały charakter przemijający. Istota zadośćuczynienia, jako formy wynagrodzenia krzywdy, a więc dóbr niematerialnych nie ogranicza się do wartości trwałych i łatwo mierzalnych. Pogłębiona analiza opinii neurologicznej, a zwłaszcza psychiatrycznej wskazuje na wielką intensywność negatywnych doznań powoda oraz na niepomyślne rokowania na przyszłość. Głębokie zmiany w psychice W. M. są źródłem cierpień i pozostaną tym źródłem w przyszłości. Żądanie zgłoszone przez powoda obejmuje łącznie z kwotą wypłaconą już przez ubezpieczyciela 200.000 zł nie sposób uznać za wygórowane. Aby tak stwierdzić trzeba by było wskazać na jego nieadekwatność do rozmiaru cierpień fizycznych i psychicznych albo też rażącą dysproporcję w stosunku warunków społecznych współczesnej Polski. W ocenie Sądu Apelacyjnego żądanie powoda nie cechują wskazane dysproporcje, dlatego apelacja została uwzględniona w całości (art. 386 § 1 k.p.c.).

Orzeczenie o kosztach procesu uzasadnia art. 98 § 1 k.p.c.

MR-K