Wyrok SA we Wrocławiu z 16 maja 2019 r. w sprawie o wyjaśnienia.

UZASADNIENIE

S. G. został oskarżony o to, że :

1)  w okresie od lipca 2018 r. do 1 października 2018 r. w S., działając wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w pojeździe marki F. oraz w miejscu zamieszkania, posiadał środek odurzający w postaci ziela konopi innych niż włókniste tj. marihuany w znacznej ilości 617,60 grama netto wskutek uprzedniego wewnątrzwspólnotowego nabycia w lipcu 2018 r. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, znacznej ilości środka odurzającego w postaci ziela konopi innych niż włókniste tj. marihuany w ilości nie mniejszej niż 717,60 grama, który to środek odurzający przemieścił w bliżej nieokreślonym miejscu przez granicę państwową z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej - Republiki Czeskiej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej

tj. o przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 kk

2) od bliżej nieokreślonego dnia lipca 2018 r. do 1 października 2018 r. w S., K. i J., w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udzielił odpłatnie nieustalonym osobom środka odurzającego w postaci w postaci ziela konopi innych niż włókniste tj. marihuany w łącznej ilości 100 gram, za łączną kwotę nie mniejszą niż 3500 zł

tj. o przestępstwo z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 kk.

Sąd Okręgowy w Opolu wyrokiem z dnia 17 stycznia 2019 r., sygn.. akt: III K 157/18 orzekł:

1.  uznał S. G. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie 1) aktu oskarżenia tj. przestępstwa z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii przy zastosowaniu art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności i karę grzywny w wymiarze 150 (stu pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość stawki dziennej na kwotę 40 (czterdzieści) złotych;

2.  uznał S. G. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie 2) aktu oskarżenia tj. przestępstwa z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie z art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności, a na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa przepadek równowartości osiągniętej korzyści majątkowej w kwocie 3.500 (trzy tysiące pięćset) złotych;

3.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. za zbiegające się przestępstwa wymierzył S. G. karę łączną 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

4.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 1 października 2018r. godz. 19:40 do dnia 17 stycznia 2019r.,

5.  na podstawie art. 70 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa przedmiotów i narzędzi opisanych:

- w wykazie dowodów rzeczowych nr I/773/18/N pod pozycją 1-3 w postaci:

1) suszu roślinnego koloru zielonego zapakowanego w całości w kopertę depozytową nr (...) (58,460 g),

2) suszu roślinnego koloru zielonego zapakowanego w całości w kopertę depozytową nr (...) (37,950 g),

3) suszu roślinnego koloru zielonego zapakowanego w całości w kopertę depozytową nr (...) (519,090 g),

- w wykazie dowodów rzeczowych nr II/104/18/P pod pozycją 4-6 w postaci:

4) pojemnika o wymiarach ok. 15 cm x 10 cm x 6 cm koloru przezroczystego wraz z wieczkiem koloru zielonego,

5) wagi elektronicznej o wymiarach ok. 13,5 cm x 8 cm,

6) wiadra wraz z wieczkiem koloru białego o poj. 10 l,

7) opakowania z zawartością woreczków strunowych o różnej ilości i wielkości;

6.  na podstawie art. 627 k.p.k. oraz art. 2 i 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądził na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego koszty sądowe w kwocie 1949,60 złotych tytułem poniesionych wydatków i wymierzył mu opłatę od kar w kwocie 1.600 złotych.

Apelacje od tego wyroku wnieśli prokurator oraz – za pośrednictwem swojego obrońcy –oskarżony.

Obrońca oskarżonego S. G. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia art. 7 k.p.k. poprzez:

1)  dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego poprzez bezpodstawne uznanie za niewiarygodne zmienionych w trakcie przewodu sądowego części wyjaśnień oskarżonego, iż miejscem zakupu środków odurzających był polski C., a nie czeska O., podczas gdy oskarżony w sposób logiczny wskazał, iż swoje wyjaśnienia (w trakcie postępowania przygotowawczego) złożył aby szybciej wrócić do domu i pracy, oraz ze względu na przekonanie, że wersja o nabyciu środków odurzających na terenie Czech będzie dla niego bardziej korzystna ze względu na legalność ich zakupu w tym kraju; nadto, za nieobecnością oskarżonego w czeskiej O. przemawia fakt, iż telefon oskarżonego nie logował się do sieci komórkowej na terenie tego miasta.

2)  dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego, poprzez bezpodstawne uznanie za wiarygodne części wyjaśnień oskarżonego złożonych w trakcie postępowania przygotowawczego, iż nabył on środki odurzające na terenie czeskiej O. i tym samym dokonał wewnątrzwspólnotowego nabycia, podczas gdy z uzasadnienia postanowienia o tymczasowym aresztowaniu w postępowaniu przygotowawczym z dnia 3 października 2018 r. Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich II Wydział Karny stwierdził, iż „S. G. przyznał się do zarzucanego mu czynu, lecz w sposób niewiarygodny nakreślił okoliczności nabycia narkotyków i ich sprzedaży”, co sprawia, że już na etapie postępowania przygotowawczego istniały poważne wątpliwości co do wersji wydarzeń przedstawionej przez oskarżonego.

3)  dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego w postaci bezpodstawnego uznania za niewiarygodne zmienionych przed Sądem I instancji części wyjaśnień oskarżonego, iż nie dokonał sprzedaży posiadanych przez siebie środków odurzających, podczas gdy oskarżony logicznie wyjaśnił, że jego stanowisko zajęte w trakcie postępowania przygotowawczego o tym, że dokonał sprzedaży środków odurzających, zostało sformułowane wyłącznie celem jak najszybszego zakończenia sprawy w przekonaniu, iż złożenie takich wyjaśnień pozwoli oskarżonemu na szybki powrót do pracy i domu, nadto, oprócz wycofanych wyjaśnień oskarżonego brak jest jakiegokolwiek innego dowodu wskazującego na sprzedaż przez oskarżonego posiadanych środków odurzających.

4)  dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego w postaci bezpodstawnego uznania za wiarygodne zeznań świadka P. M., podczas gdy nie korespondują one z pozostałymi dowodami zebranymi w sprawie, a w szczególności z wyjaśnieniami oskarżonego złożonymi w trakcie postępowania przed Sądem.

II.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na:

1.  bezpodstawnym przyjęciu, iż oskarżony nabył na terenie Czech środki odurzające, a następnie przemieścił je na terytorium Polski, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego taka okoliczność nie wynika.

2.  bezpodstawnym uznaniu, iż oskarżony dokonał częściowej sprzedaży posiadanych środków odurzających, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego taka okoliczność nie wynika.

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1.  wyeliminowanie z podstawy skazania za czyn określony w pkt 1 części dyspozytywnej wyroku art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (wraz ze stosowną zmianą opisu czynu), a następnie wymierzenie oskarżonemu kary roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

2.  uniewinnienie oskarżonego od czynu ujętego w pkt 2 części dyspozytywnej wyroku;

ewentualnie:

3.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Prokurator Rejonowy w Strzelcach Opolskich zaskarżył wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze, zarzucając:

rażącą niewspółmierność orzeczonych wobec S. G. za zarzucane mu czyny w pkt I i II aktu oskarżenia kar jednostkowych w wymiarze: za czyn określony w pkt I kary 3 lat pozbawienia wolności i kary grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych przy określeniu wysokości stawki dziennej na kwotę 40 zł, za czyn określony w pkt II kary 1 roku pozbawienia wolności, a więc w granicach ustaw3owego minimum, poprzez nienależyte uwzględnienie przy ich wymiarze wysokiego stopnia szkodliwości społecznej czynów zarzucanych oskarżonemu wynikającego z działania sprawcy z zamiarem bezpośrednim, przy jednoczesnym kierowaniu się naganną motywacją – chęcią łatwego wzbogacenia poprzez dążenie do uzyskania zysku ze sprzedaży środków odurzających, skutkującego dalekosiężnymi następstwami w postaci destrukcyjnego wpływu na zdrowie społeczne, negatywnymi oddziaływaniami związanymi z przyjmowaniem środków narkotycznych, zakłócającymi także relacje międzyludzkie, a w konsekwencji godzącymi w faktyczne bezpieczeństwo obywateli, które to wartości stanowią dobra o szczególnym znaczeniu, a nadto brak właściwej oceny bardzo wysokiego stopnia zawinienia po stronie oskarżonego dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia znacznej ilości środków odurzających przy dysponowaniu pełną możliwością rozpoznania znaczenia czynu, a także kontynuującego proceder zbycia znacznej ilości środka odurzającego w długiej, kilkumiesięcznej perspektywie czasowej i w konsekwencji wymierzenie wobec w/w oskarżonego kary łącznej w najniższym możliwym wymiarze 3 lat pozbawienia wolności przy zupełnie niezasadnym zastosowaniu zasady absorpcji z uwagi na brak ścisłego związku temporalnego pomiędzy czynami zarzuconymi oskarżonemu jak również brak tożsamości przedmiotowej czynów objętych aktem oskarżenia, co czyni tak wymierzoną karę bezskuteczną w zakresie możliwości osiągnięcia celów w zakresie prewencji indywidualnej, poprzez wykształcenie w oskarżonym mylnego przeświadczenia o niewielkiej skali przedsiębranej przez niego aktywności w zakresie nabycia i następczej sprzedaży środków odurzających, a tym samym małej szkodliwości społecznej podjętych zachowań, co skutkować będzie również negatywnym oddziaływaniem w wymiarze społecznym, skutkując wytworzeniem przekonania o pobłażliwości wymiaru sprawiedliwości dla sprawcy zbrodni związanej z dostarczeniem na terytorium RP ilości substancji narkotycznej zdatnej do odurzenia niemal siedmiu tysięcy osób, dokonującego nadto ich następczego zbycia w kilkumiesięcznej perspektywie czasowej.

Podnosząc powyższe zarzuty, wniósł o dokonanie zmiany zaskarżonego orzeczenia i wymierzenie S. G. za czyn określony w pkt I aktu oskarżenia kary 4 lat pozbawienia wolności oraz kary grzywny w wymiarze 200 stawek dziennych przy określeniu wysokości stawki na kwotę 40 zł, za czyn określony w pkt II aktu oskarżenia kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz na zasadzie art. 33 § 2 k.. kary grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych przy określeniu 1 stawki na kwotę 40 zł oraz kary łącznej w wymiarze 5 lat pozbawienia wolności, jak również kary łącznej grzywny w wymiarze 250 stawek dziennych przy określeniu wysokości 1 stawki na kwotę 40 zł, orzeczenia przepadku korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa określonego punktem II aktu oskarżenia w kwocie 3500 zł, a nadto zabezpieczonych w sprawie narzędzi i przedmiotów stanowiących dowody rzeczowe oraz obciążenie oskarżonego kosztami sądowymi i opłata.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Co do apelacji obrońcy oskarżonego:

Oskarżony działając za pośrednictwem obrońcy w złożonej apelacji sformułował zarzuty naruszenia przepisu art. 7 kpk, przez dokonanie dowolnej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów. Zarzut apelacji, ale także zasadnicze dla ustalenie stanu faktycznego, jest rozstrzygnięcia o wiarygodności dowodu z wyjaśnień oskarżonego, jakie ten składał w postępowaniu przygotowawczym. Sąd Okręgowy uznając właśnie te wyjaśnienia za wiarygodne w całości, wciągnął je do ustaleń faktycznych i uczynił podstawą rozstrzygnięcia. Takie stanowisko Sądu, w odróżnieniu od zwalczającej je apelacji, zasługuje na akceptację.

Oskarżony w toku śledztwa był przesłuchiwany wielokrotnie. Wielokrotnie także przedstawił wersję zgodną z ustaleniami Sądu. Wyjaśnienia te nie noszą cech, które mogłyby rodzić wątpliwości, co do ich autentyczności. Nie ujawniły się też żadne istotne okoliczności świadczące o tym, że wyjaśnienia te nie zostały złożone przez oskarżonego dobrowolnie. Powtarzające się relacje oskarżonego zawierają istotne szczegóły, odnoszące się, tak do motywacji, jaką się on kierował, jak i szczegółów okoliczności, w jakich nabył on ziele konopi innych niż włókniste w O., na terenie republiki Czeskiej. Jednocześnie należy wskazywać, że ten właśnie dowód, przy braku innych dowodów, stał się podstawą sformułowania zarzutów w postępowaniu przygotowawczym. Inne dowody, w szczególności okoliczności zatrzymania oskarżonego oraz ujawnienie u niego środków odurzających, z pewnością nie byłyby wystarczające do postawienia takich zarzutów, jakie znalazły się w akcie oskarżenia.

Oskarżony w toku postępowania sądowego zmienił swoje stanowisko i zakwestionował obciążających go wyjaśnień z postępowania przygotowawczego. To z kolei stanowisko, słusznie nie znalazło akceptacji Sądu Okręgowego. Podzielić należy pogląd, że podawane przez oskarżonego okoliczności, które miałyby być powodem złożenia wyjaśnień, nie zasługują na uwzględnienie. Ani pomyłka w zakresie położenia geograficznego miejscowości, ani chęć jak najszybszego zakończenie postępowania, nie mogą być traktowane jako racjonalne okoliczności, które miałyby stanowić rzeczywistą motywację do podawania obciążających siebie okoliczności, które skutkują tak surowym zagrożeniem karą. Należy mieć na uwadze, że oskarżony był pozbawiony wolności przez cały okres postępowania i składał wyjaśnienia także przed Sądem.

Sąd Okręgowy wskazuje istotny argument, który pozwala zakwestionować natomiast wyjaśnienia składane przez oskarżonego w toku rozprawy. Zamiar złagodzenie odpowiedzialności karnej, w szczególności zamiar uniknięcia kary surowej, wieloletniego pozbawienia wolności za czyn z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, jest zasadniczym motywem kształtującą postawę oskarżonego. W tym zakresie stanowisko Sądu Okręgowego należy ocenić jako racjonalne, zgodne również z doświadczeniem życiowym i pragmatyką zachowania osób zmierzających do zminimalizowania swojej odpowiedzialności w postępowaniu.

Sąd Okręgowy na poparcie swojego stanowiska wskazuje również, że wersja oskarżonego z postępowania przygotowawczego, znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadka P. M.. Zatrzymującemu go policjantowi, oskarżony od razu złożył relację, że marihuanę zakupił w Czechach.

Jednocześnie nie sposób zaakceptować twierdzeń skarżącego jakoby oskarżony miałby wskazywać nieprawdziwie na nabycie konopi indyjskich w Czechach, bo z uwagi na tamtejsze prawo, miałoby by to tam być legalne i go usprawiedliwiać. Po pierwsze, już tylko z okoliczności zakupu marihuany podawanych przez oskarżonego nie sposób wnosić, że nabywanie tam środka odurzającego w tak dużej ilości byłoby dozwolone. Z relacji oskarżonego wynika, że środek odurzający nabył w transakcji pokątnej, bez jakichkolwiek pozorów legalności. Można natomiast przyjmować, że nabywanie tam tego rodzaju środków odurzających nie wymaga szczególnych zabiegów. Najistotniejszym argumentem pozostaje jednak, że oskarżony został z tym środkami zatrzymany w Polsce, przez polskich policjantów, posiadając świadomość, że posiadanie tych środków, tak w ilości bezpośrednio przeznaczonej do dystrybucji, jak i tej części zapasu, przechowywanej w domu, jest zabronione i karalne. Stad podanie przez oskarżonego okoliczności nabycia tego środka w Czechach, nawet w jego mniemaniu, nie mogły stanowić usprawiedliwienia, ani tym bardziej spowodować łagodniejszej odpowiedzialności.

W tych okolicznościach, należało ocenę dowodów przeprowadzoną przez Sąd Okręgowy w całości zaakceptować. Ponieważ formułowane przez skarżącego zarzutu miałby prowadzić do zmiany wyroku i złagodzenia odpowiedzialności, należało również rozważań kwestię wymiaru kary jaką orzeczono wobec oskarżonego. Sąd Okręgowy wymierzył oskarżonemu karę w wysokości minimalnego ustawowego zagrożenia. Karę łączną wymierzył według zasady absorbcji. Taka łagodna odpowiedzialność jest właśnie wynikiem uwzględnienia wszystkich okoliczności sprawy, w tym szczególnie, faktu przyznania się do czynu i złożenia obciążających siebie wyjaśnień w postępowaniu przygotowawczym. Szerzej Sąd Apelacyjny kwestie wymiaru kary omówi odnosząc się do apelacji prokuratora, która właśnie kwestionuje wymiar orzeczonej kary. Stanowisko tam wyrażone ma również istotne znaczenie i zachowuje aktualność z uwagi na linię obrony przyjęta ostatecznie przez oskarżonego.

Sąd nie uwzględniając apelacji oskarżonego obciążył go kosztami postępowania za postępowanie odwoławczego oraz obciążył opłatą, z godnie z art. 636 kpk w zw. z art. 627 kpk oraz art. 8 i art. 2 ust. 1 pkt. 5 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983, Nr 49, poz. 223). Oskarżony przez swój czyn zmierzał do uzyskania korzyści majątkowej, powinien więc ponieść również koszty wynikłe z niniejszego postępowania.

Co do apelacji prokuratora:

Prokurator swoją apelacje ograniczył do zarzutu rażącej niewspółmierności kary wymierzonej oskarżonemu za oba przypisane mu czyny oraz wymierzonej oskarżonemu kary łącznej, domagając się ich podwyższenia. Odnosząc się do tego zarzutu należy przede wszystkim wskazać na poglądy formułowane do tej podstawy odwoławczej. „ Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza zaś znaczną dysproporcję między karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą, zasłużoną. Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie wskazanych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, że zachodzi wyraźna różnica między karą wymierzoną, a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo”. (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 19 grudnia 2018r., II AKa 248/18, Lex 2613654). Wymierzoną za konkretne przestępstwo karę musi więc istotnie odbiegać, od tej kary, która winna zostać wymierzona prawidłowo na podstawie wskazanych dyrektyw oraz zasad.

Sąd Apelacyjny nie podzielił argumentów skarżącego w zakresie oceny kar jednostkowych wymierzonych oskarżonemu. Podstawą formułowania zarzutu z art. 438 § 4 kpk musi być przede wszystkim stwierdzenie rażącej niewspółmierności orzeczonej kary. Owa wymagana przez ustawę rażąca niewspółmierność orzeczonej kary musi być oczywista i musi sprowadzać się do, co najmniej znaczącej, oczywistej rozbieżności między karą wymierzoną, a karą, którą należy uznać za ukształtowaną właściwie, na podstawie wskazań dyrektyw sędziowskiego wymiaru kary z art. 53 § 1 kk. Wskazywany przez prokuratora wymiar kary, która w jego ocenie winna zostać wymierzona za czyn z pkt. I części dyspozytywnej, wyższy o 1 rok pozbawienia wolności, przy ustawowym zagrożeniu za takie przestępstwo od 3 do 15 lat pozbawienia wolności, a wypadku czynu z pkt. II części rozstrzygającej, wyższy o zaledwie 6 miesięcy, przy zagrożeniu ustawowym od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności, nie może być traktowany jako rażąco niewspółmierny. Również różnica między karą 3 lat, a karą 4 lat pobawienia wolności, albo między karą 1 roku, a karą 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności nie można uznać za zasadniczą i rażącą. Analogicznie należy oceniać rozmiar oczekiwań prokuratora w zakresie różnicy kary grzywny.

Jako bardziej jednak istotne należy ocenić okoliczności, które stały się podstawą takiego właśnie ukształtowania przez Sąd kar za czyny jednostkowe. Nie można kwestionować okoliczności przedmiotowych tego czynu, w tym sposobu działania oskarżonego, ilości środków odurzających będących przedmiotem przestępstwa. Wszystkie te okoliczności zostały przez Sąd Okręgowy obszernie i wyczerpująco omówione w uzasadnieniu wyroku (k. 3-5). Powołane tu oceny i poglądy, których ponowne przytaczanie byłoby niepotrzebne, zasługują na akceptację. Zarzuty apelacji prokuratora oraz ich uzasadnienie, opierając się faktycznie, na tych samych okolicznościach przedmiotowych, sprowadzają się do formułowania jedynie zdecydowanie bardziej kategorycznych ocen i poglądów, zwłaszcza w zakresie stopnia społecznej szkodliwości przestępstw przypisanych oskarżonemu. Prokurator jednak pomija szereg istotnych okoliczności, które należało wziąć pod uwagę, a które jednoznacznie przemawiają na korzyść oskarżonego. Po pierwsze, prokurator akcentując znaczną ilość środków odurzających będących przedmiotem przestępstwa, pomija, że mamy do czynienia z suszem ziela konopi innych niż włókniste. Oczywistym jest, że ten rodzaj środka odurzającego jest mniej szkodliwy od innych środków odurzających tj. tzw. twardych narkotyków. Po drugie: prokurator faktycznie ignoruje wszystkie okoliczności odnoszące się do sytuacji osobistej i sposobu życia oskarżonego. Ten nie był dotychczas karany sądownie, pracuje zawodowo, posiada rodzinę, wychowuje i utrzymuje dwoje dzieci. Czynu dopuścił się motywowany, nie uzależnieniem, ale chęcią osiągnięcia wysokiego dochodu. Wszystkie te okoliczności, w powiązaniu ze sposobem zachowania w toku procesu, dają podstawę do przyjęcia, że już teraz można w stosunku do oskarżonego sformułować dodatnią prognozę kryminologiczną. Po trzecie w końcu, co należy traktować jako bardzo istotne dla wymiaru kary oskarżonemu, ustalenia w postępowaniu przygotowawczym oraz ostatecznie w postępowaniu sądowym, odnoszące się do sprawstwa obu przypisanych mu czynów zostały dokonane na podstawie wyjaśnień samego oskarżonego. To on wyjawił w postępowaniu przygotowawczym, że nabył ziele konopi w Czechach i dokonał jego przemytu do kraju. Jego wyjaśnienia stały się też podstawą ustalenia, że część tego środka sprzedał nieustalonym osobom. Oczywiście oskarżony, bez przyznania się do czynu i złożenia obciążających wyjaśnień, ponosiłby odpowiedzialność karną. Byłaby to jednak odpowiedzialność za występki, nie za zbrodnie. Wymierzona mu w takim przypadku kara byłaby z pewnością znacząco łagodniejsza niż ta, której podwyższenia domaga się prokurator. Taka postawa oskarżonego, oraz fakt że ustalono istotne dla sprawy okoliczności właśnie na podstawie samo obciążających wyjaśnień oskarżonego przekonuje, że jest to okoliczność ważna, zasadnicza i musi ona znaleźć odzwierciedlenie w łagodzeniu odpowiedzialności. Można w tym miejscu przyjmować, że gdyby oskarżony był konsekwentny obciążając siebie, kara, jaką należało mu wymierzyć musiałaby być karą z nadzwyczajnym jej złagodzeniem. Oskarżony zmienił jednak swoje stanowisko, zaprezentował przed Sądem inną linię obrony. Stąd nie sposób przyjmować, że jego wyjaśnienia były konsekwentne i szczere w toku całego postępowania.

Zasady wymiaru kary przewidziane w kodeksie karnym, każą oprócz naprawienia szkody, właśnie przyznanie się oskarżonego oraz ujawnienie przez niego okoliczności czynu, traktować jako najistotniejsze okoliczności mające znaczenie dla wymiaru kary. Trzeba w tym miejscu zwrócić uwagę prokuratorowi, że taka postawa sprawcy jest istotna także z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości oraz możliwość szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania. Oskarżony pomawiając się, nie tylko zastępuje śledczych w ich pracy w zakresie wykrywania przestępstw, ale także dostarcza istotnego dowodu, który daje możliwość procesową wykazania sprawstwa przed sądem. Musi istnieć wyraźna zachęta wobec sprawców, do takiej właśnie postawy w procesie. Zachętą musi być przede wszystkim niższa kara za ujawnione przestępstwo. Obstawanie przez oskarżyciela publicznego przy nadzwyczajnie surowej karze, w takiej sytuacji, nie tylko ignoruje okoliczności sprawy, ale również jest demotywujące dla innych sprawców, rozważających współpracę z organami wymiaru sprawiedliwości.

Wszystkie powołane okoliczności przemawiają, za uznaniem, że wymierzona oskarżonemu kara musi być tratowana jako współmierna, uwzględniająca również okoliczności przedmiotowe i podmiotowe. Przez to nie razi ona nadmierną łagodnością.

Nie zasługuje na akceptację również stanowisko skarżącego w zakresie wymierzenia oskarżonemu wyższej kary grzywny. W sytuacji orzeczenia kary pozbawienia wolności, która jest karą surową, wymierzenie kary grzywny sprowadzić należy przede wszystkim do pozbawienia oczekiwanych korzyści majątkowych, jakie spodziewała się osiągnąć z przestępstwa. Wymierzona kara grzywny 150 stawek po 40 złotych, przy uwzględnieniu nałożonego na oskarżonego przepadku korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa oraz przepadku przedmiotu przestępstwa, w sposób dostatecznie surowy realizuje cele tej kary. Wymierzenie kary grzywny w rozmiarze jeszcze wyższym, obciążenie oskarżonego jeszcze dodatkowo grzywną w wysokości 2.000 (50 stawek po 40 złotych) za pierwszy czyn oraz kwotą 4.000 (100 stawek po 40 złotych) za drugi czyn, całkowicie nie przystaje do wielkości spodziewanych korzyści oraz możliwości zarobkowych i majątkowych oskarżonego. Wymiar kary grzywny nie powinien być taki, aby prowadził do niemożliwości jej wykonania w orzeczonej postaci, a przez to prowadził do wykonania tej kary w formie zastępczej, przedłużając orzeczone już pozbawienie wolności.

Nie można również zaakceptować stanowiska prokuratora, który podważa przyjętą przez Sąd Okręgowy zasadę absorpcji przy wymiarze kary łącznej pozbawienia wolności. Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 85 a kk, to nie względy przedmiotowe i materialna treść przestępstwa, na co wskazuje w swojej apelacji prokurator, ale przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie kara winna osiągnąć w stosunku do oskarżonego oraz pożądane skutki jakie kara ma wywołać w świadomości społecznej, są podstawą orzekania o wymiarze kary łącznej. Skupiając się zasadniczo na wskazanych tu przesłankach wymierzenia kary łącznej należy wskazać, że nie jest konieczne wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w rozmiarze wyższym niż najwyższa z orzeczonych kar jednostkowych. Właściwości i warunki osobiste oskarżonego, w tym jego wiek, dotychczasowy sposób życia, właściwości i warunki rodzinne, w tym poprawne funkcjonowanie przez oskarżonego w różnych rolach społecznych (sytuacja rodzinna, stał praca zarobkowa), a w konsekwencji dodatnia prognoza kryminologiczna, jaką należy formułować wobec oskarżonego, każą przyjmować, iż kara łączna 3 lat pozbawienia wolności będzie dostatecznie surową, a jednocześnie wystarczającą dla wdrożenia go trwale do przestrzegania porządku prawnego. Już dzisiaj oskarżony i jego najbliższa rodzina mają z pewnością przeświadczenie, że nadzieja odniesienia korzyści majątkowych, nie jest warta ryzyka kary, jaka się wiąże z działalnością przestępczą. Nie sposób zaakceptować przy tym stanowiska prokuratora, który dąży do wydłużenia okresu izolacji, uznając że wyłącznie taki środek spełni funkcję ochrony społeczeństwa.

Orzeczenie o kosztach postępowania oparte zostało na podstawie art. 636 kpk. W zakresie w jakim nieuwzględniona została apelacja prokuratora koszty postępowania obciążają Skarb Państwa.

SSA Wiesław Pędziwiatr

SSA Stanisław Rączkowski

SSO (del.do SA) Maciej Skórniak