Postanowienie SA we Wrocławiu z 10 kwietnia 2013 r. w sprawie o naruszenie prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu wykonawczym.

U z s a d a n i e n i e

R. G. wniósł skargę na przewlekłość postępowania przed Sądem Rejonowym dla Wrocławia Śródmieścia (sygn. akt II Ko 1940/12) w przedmiocie zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności oraz przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu (sygn. akt IV Kzw 1123/12) w przedmiocie zażalenia skazanego na postanowienie o zarządzeniu wykonania kary wydane wcześniej w wymienionej sprawie. Domagał się stwierdzenia przewlekłości oraz przyznania stosownego odszkodowania i zadośćuczynienia. Oba te postępowania są postępowaniami wykonawczymi (art. 178 kkw, art. 20 kkw).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17.06.2004 r. o skardze (…) – Dz. U Nr 179, poz. 1843 z późn. zm. zasadą jest, że sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem przed którym toczy się postępowanie. Jeśli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed sądem rejonowym i sądem okręgowym właściwy do rozpoznania całości jest sąd apelacyjny (art. 4 ust. 1 a ustawy o skardze).

Wymienione unormowania mogłyby wskazywać, że właściwym do rozpoznania skargi na przewlekłość postępowania karnego wykonawczego przed sądem rejonowym i okręgowym byłby sąd apelacyjny.

Trzeba jednak wskazać na treść art. 4 ust. 4 ustawy o skardze która odmiennie i samodzielnie reguluje właściwość sądu do rozpoznania skargi po ukończeniu głównego nurtu procesu tj. postępowania rozpoznawczego które w aspekcie karnym obejmuje kwestię odpowiedzialności karnej za zarzucany czyn.

Stosownie do wskazanego przepisu sądem właściwym do rozpoznania skargi dotyczącej postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego jest sąd okręgowy w którego okręgu prowadzona jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności, a gdy egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwu lub więcej okręgach – sąd w okręgu którego dokonano pierwszej czynności.

Przepis art. 4 ust. 4 ustawy o skardze będący wyjątkiem od reguły z art. 4 ust. 1 i 1a określa, że w sprawach ze skargi na przewlekłość postępowania egzekucyjnego bądź innego postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego, a takim jest postępowanie karne wykonawcze, właściwy jest sąd okręgowy. Wskazana regulacja nie ustanawia właściwości Sądu Apelacyjnego do rozpoznawania skarg na przewlekłość w postępowaniu karnym wykonawczym, ani nie określa tak jak w postępowaniu głównym (art. 4 ust. 1a) właściwości sądu przełożonego w wypadku gdy skarga dotyczy działania lub bezczynności sądów różnych instancji.

Stąd właściwym do rozpoznania sprawy w przedmiocie skargi na przewlekłość w postępowaniu karnym wykonawczym będzie Sąd Okręgowy w którego okręgu wykonywane są czynności także wtedy gdy skarga dotyczy toku postępowania przed tym sądem.

Regułą jest rozpoznawanie skargi na przewlekłość przez Sąd przełożony nad sądem przed którym toczy się postępowanie którego skarga dotyczy by ustrzec się przed sytuacją gdy sąd orzeka co do nieprawidłowości zaistniałych w innym postępowaniu przed tym sądem.

Doznaje ona jednak wyjątków w szczególności gdy skarga dotyczy przewlekłości przed sądem apelacyjnym i okręgowym (art. 4 ust. 1a), choć przecież konsekwentnie można byłoby uznać, że właściwym do jej rozpoznania jest Sąd Najwyższy.

Nie ma więc powodu by nie uznać, że kolejnym takim wyjątkiem jest sytuacja z art. 4 ust. 4 określająca w sposób jasny właściwość Sądu Okręgowego dla skarg dotyczących postępowania egzekucyjnego i wykonania orzeczeń sądowych.

Wątpliwości w tej mierze nie miał Sąd Najwyższy uznając w postanowieniu z dnia 18.02.2005 r. III SPP 30/05 (OSNP 2005, z. 17, poz. 278), że sąd okręgowy w którego okręgu ma być prowadzona egzekucja jest wyłącznie właściwy do rozpoznania skargi na przewlekłość postępowania o nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu sądowemu, także wówczas gdy przedmiotem skargi jest przebieg postępowania przed sądem okręgowym lub apelacyjnym.

Na takie stanowisko Sądu Najwyższego nie miało wpływu – jak się wydaje – to czy opisana tam sytuacja jest wyjątkiem od ogólnej zasady właściwości sądu rejonowego w postępowaniu egzekucyjnym, ale odczytanie art. 4 ust. 4 cyt. Ustawy jako przepisu autonomicznie i na zasadzie wyjątku regulującego kwestię właściwości sądu do rozpoznawania skarg dotyczących przewlekłości w postępowaniu egzekucyjnym lub innym postępowaniu dotyczącym wykonania orzeczenia sądowego (podobnie postanowienie tut. sądu z 5.09.2012 r. II S 19/12 LEX nr 1220384, postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 12.10.2010 r. II S 24/10, KZS 2011, z. 2, poz. 53, z 20.05.2011 r., II S 7/11, KZS 2011, z. 9, poz. 57, J.Skorupka „Skarga na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki , Komentarz” str. 158 i n., odmiennie lecz niesłusznie postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 23.03.2011 r. II S 7/11, LEX nr 852303, P.Górecki, S, Stachowiak, P.Wiliński „Skarga na przewlekłość postępowania przygotowawczego i sądowego Komentarz, Oficyna 2010 teza 13 do art. 4 ).

Z tych wszystkich powodów należało stwierdzić swą niewłaściwość i przekazać skargę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu gdzie były wykonywane czynności.