Wyrok SR w Kędzierzynie Koźlu z 16 października 2015 r. w sprawie o podwyższenie alimentów.

Sygn. akt III RC 171/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2015 r.

Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu Wydział III Rodzinny i Nieletnich

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Maciej Bainczyk

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Izabela Pietyra

po rozpoznaniu w dniu 16.10.2015 r. w Kędzierzynie – Koźlu

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej V. H. reprezentowanej przez A. H. (1)

przeciwko R. H. (1)

o podwyższenie alimentów

1.  zasądza od pozwanego R. H. (1) na rzecz małoletniej powódki V. A. H. (1) ur. (...), alimenty w kwocie 800 zł ( osiemset złotych) miesięcznie, płatne z góry do rąk matki małoletniej powódki A. H. (1) do dnia 15-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 21.05.2015 r, a to w miejsce alimentów zasądzonych w pkt III wyroku Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 02.10.2001 r. w sprawie sygn. akt. IRC 748/01,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  nakazuje ściągnąć od pozwanego R. H. (1) na rzecz Skarbu Państwa (kasa tutejszego Sądu) kwotę 300 ( trzysta złotych) tytułem należnej opłaty sądowej oraz 6 zł (sześć złotych) za klauzulę wykonalności,

4.  odstępuje od obciążenia powódki kosztami oddalonego powództwa,

5.  koszty zastępstwa procesowego pomiędzy stronami wzajemnie znosi,

6.  wyrokowi w pkt 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 171/15

UZASADNIENIE

Matka małoletniej powódki V. H., A. H. (1), wnosiła o podwyższenie alimentów z kwoty po 300 zł miesięcznie do kwoty po 1.200 zł miesięcznie, poczynając od dnia wniesienia powództwa, to jest od dnia 21 maja 2015 r. W uzasadnieniu pozwu podniosła, że małoletnia V. ma ustalone alimenty w kwocie po 300 zł miesięcznie, faktycznie pozwany przekazuje dodatkowo po 200 zł miesięcznie, lecz faktyczne potrzeby dziecka należy oszacować na kwotę 2.170 zł miesięcznie, gdzie suma 650 zł dotyczy leczenia, 600 zł wyprawki szkolnej i materiałów artystycznych, 150 zł zakupu odzieży, 170 zł wyjazdów turystycznych, 200 zł kosztów utrzymania mieszkania, a 400 zł - wyżywienia. Jednocześnie powódka stwierdziła, że pozwany nie interesuje się córką, nie bierze udziału w jej życiu, a osiągając znaczne dochody z prowadzonej działalności gospodarczej jest w stanie z powodzeniem ponosić alimenty po 1.200 zł miesięcznie.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wnosił o oddalenie powództwa w całości, proponując jednocześnie zawarcie ugody alimentacyjnej na poziomie 500 zł miesięcznie. Wskazywał, że akceptuje zwiększenie świadczeń alimentacyjnych do kwot po 500 zł miesięcznie i podnosił, że faktycznie takie wydatki na utrzymanie małoletniej już ponosi, gdyż ponad 300 zł alimentów egzekwowanych przez komornika przekazuje bezpośrednio na rzecz małoletniej dodatkowo po 200 zł miesięcznie. Wskazał nadto, że jego źródłem utrzymania jest działalność gospodarcza w branży pokryć dachowych, a jego dochody nie pozwalają na pokrycie świadczeń alimentacyjnych po 1.200 zł. Pozwany nie kwestionował przy tym wydatków na wyprawkę szkolną po 50 zł miesięcznie, zakupu artykułów plastycznych po 50-75 zł miesięcznie, kosztów utrzymania mieszkania po 200 zł miesięcznie oraz wydatków na odzież po 150 zł miesięcznie, zaś zgłaszał zastrzeżenia co do kosztów leczenia małoletniej, wydatków na wyżywienie oraz kosztów jej wypoczynku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 2 października 2001 r. wydanym w sprawie I RC 748/01 związek małżeński A. H. (1) i R. H. (1) rozwiązano przez rozwód bez orzekania o winie, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią V. H. ur. (...) powierzono matce A. H. (1), a na rzecz małoletniej zasądzono od R. H. (1) alimenty po 300 zł miesięcznie.

Matka małoletniej A. H. (1) sprawowała wtedy pieczę nad 14-miesięczną córką i mieszkała u swojej matki. Nie pracowała i utrzymywała się alimentów wypłacanych przez męża oraz pomocy swej matki, która uzyskiwała rentę w kwocie 600 zł. Koszty utrzymania małoletniej córki szacowała na kwotę 400 zł miesięcznie, a wydatków tych nie kwestionował pozwany.

R. H. (2) pracował w firmie dekarskiej zarabiając po 900 zł miesięcznie.

Dowód:

-wyrok SO w Opolu z dnia 2.10.2015 r. w sprawie I RC 748/01,

-zeznania stron w sprawie I RC 748/01 SO w Opolu,

Obecnie małoletnia V. H. żma 15 lat i uczęszcza do III klasy gimnazjum. Pozwany od 15 lat nie utrzymuje z dzieckiem żadnych kontaktów i nie pamięta o świętach i urodzinach małoletniej, a dziecko praktycznie ojca nie zna.

Za wyprawkę i podręczniki we wrześniu zapłacono 950 zł, ubezpieczenie kosztowało 49 zł, a komitet rodzicielski 30 zł. Od I klasy dziecko uczęszcza do klasy medialno-artystycznej i tej racji mają miejsce wyjazdy do kina, teatru oraz na występy, co wymaga szycia stroju. Te wydatki są różne, czasem 100 zł, czasem 200 zł, a wycieczka szkolna kosztowała 350 zł.

Małoletnia choruje na tarczycę i wymaga opieki endokrynologa – schorzenie rozpoznano w 2014 r. – cierpi też na insulinoodporność, co może wywołać cukrzycę. W tym roku dziecko było na 3 lub 4 prywatnych wizytach u endokrynologa, każda kosztowała 160 zł, a leki kosztują o 50 zł miesięcznie. Stomatolog kosztuje 150 zł za wizytę i takie wizyty były w tym roku 3.

Na odzież dla małoletniej matka przeznacza 150 zł miesięcznie, a na wyżywienie – ok. 400 zł, bo małoletnia ma zaleconą dietę o niskim indeksie glikemicznym. Od listopada małoletnia będzie chodzić na basen, co kosztuje 100 zł miesięcznie.

Matka małoletniej nie zawarła ponownie związku małżeńskiego i nie jest w związku nieformalnym. Do września 2015 r. mieszkała z partnerem i wtedy koszty utrzymania mieszkania obciążały ją po 200-300 zł. Od września A. H. (1) wraz z córką mieszka w wynajętym mieszkaniu o powierzchni 48m2, gdzie odstępne wynosi 950 zł, opłata za prąd 50 zł, a za gaz 40 zł. Na dziś korzysta z pomocy finansowej siostry i matki, które ostatnio dopłaciły do czynszu 300 zł. Rodzina powódki mieszka w P. i tam też mieszkała powódka z córką 3-4 lata po rozwodzie, a potem wyprowadziła się do K.. Ostatnio zakupiono dla małoletniej meble za 5.000 zł na kredyt, gdzie rata wynosi 180 zł miesięcznie.

A. H. (1) jest zatrudniona jako konsultant-makijażysta na czas niekreślony i zarabia netto średnio 1.704 zł miesięcznie, nie posiada nieruchomości, oszczędności i użytkuje samochód osobowy marki v. (...) rocznik 1999, który kupiła za 2.000 zł kilka lat temu.

Dowód:

-zaświadczenie o dochodach k. 9,63-64, 86-87,

-umowa podnajmu mieszkania k. 102-103,

-zeznania powódki A. H. k. 105,

Pozwany R. H. (1) w październiku 2015 r. zawarł związek małżeński z W. K., która prowadzi własny zakład kosmetyczny w S.. Małoletnia powódka jest jego jedynym dzieckiem, żona pozwanego nie ma obowiązków alimentacyjnych. Pozwany mieszka wraz z żoną i matką w należącym do niego domu w W., który dwa lata temu pozwany remontował, między innymi podłogi i ściany. Na wesele pozwany wydał 10.000 zł, było około 70 gości, planuje podróż poślubną do K..

Poza domem w W. pozwany jest właścicielem działki w P. o powierzchni 50 ha, na której prowadzi działalność gospodarczą – jest tam budynek, w którym urządzono biuro i magazyn, a koło budynku stoją pojazdy.

Pozwany płaci 500 zł alimentów miesięcznie, przy czym 300 zł pobiera komornik, a pozwany dodatkowo wysyła powódce po 200 zł miesięcznie. Alimenty są płacone na bieżąco, żadnych dodatkowych kosztów utrzymania małoletniej nie ponosi.

Pozwany od 2009 r. prowadzi działalność gospodarczą w branży dekarskiej. Zatrudnia 15 pracowników, w okresie zimowym ilość zatrudnionych spada do 10. Sytuacja w branży wymaga ciągłego inwestowania aby sprostać konkurencji, pozwany ostatnio kupił dźwig, a łącznie obecnie posiada 9 pojazdów, w tym samochody ciężarowe marki m., i., v., m. (...), f., a poza tym - motocykl marki B. (...).

Gdyby pozwany dziś zamknął firmę i zaczął pracować jako dekarz zarobiłby ok. 2.500 zł „na rękę”.

Pozwany ma zaciągnięte dwa kredyty – na samochód ciężarowy i na dźwig - gdzie łączne raty wynoszą 7.500 zł miesięcznie oraz linię kredytową na 10.000 zł.

Z zeznania podatkowego PIT 36L za rok 2014 r. wynika, że pozwany osiągnął przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej w wysokości 1.763.346,06 zł, a dochód wyniósł 111.237,89 zł (po odliczeniach: 102.639,61 zł).

Bilans dochodu za okres 1.01.2015 r. – 31.05.2015 r. wyniósł -66.210,40 zł, bilans dochodu za okres 1.03.2015 r. – 31.03.2015 r. wyniósł 57.975,44 zł, bilans dochodu za okres 1.04.2015 r. – 30.04.2015 r. wyniósł -62.655,70 zł, a bilans dochodu za okres 1.05.2015 r. – 31.05.2015 r. wyniósł 17.360,21 zł.

Dowód:

-kopia wydruku CEiIoDG k. 6,7,

-kopia zajęcia wierzytelności k. 8,

-wydruk z portalu facebook k. 9-14,

-kopie bilansu k. 39-42,

-kopie umów pożyczki k. 43-47,

-informacja Starostwa Powiatowego w S. k. 52,

-zeznanie podatkowe za 2014 r. k.80-81,

-zeznania świadka K. A. k. 104,

-zeznania pozwanego R. H. k. 105-106.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo w części zasługiwało na uwzględnienie.

Żądanie zmiany wysokości należnych alimentów swoją podstawę znajduje w treści art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (zwany dalej: k.r.o.), który mówi, iż w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Stąd też dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy należało odnieść uzasadnione potrzeby małoletniej uprawnionej oraz możliwości zarobkowe i finansowe pozwanego istniejące w chwili obecnej do potrzeb małoletniej i możliwości alimentacyjnych zobowiązanego w momencie zapadania poprzedniego rozstrzygnięcia dotyczącego alimentów.

Ustalenia faktyczne w tej mierze sąd oparł na dokumentach przedstawionych przez strony oraz niesprzecznych z nimi zeznaniach świadka i zeznaniach stron.

W ocenie sądu okoliczności faktyczne dotyczące strony powodowej pozwalały przyjąć, że usprawiedliwione wydatki na zaspokojenie potrzeb powódki rzeczywiście wzrosły. Zaznaczyć należy, że już sam fakt upływu 14 lat od chwili poprzedniego ustalenia świadczeń alimentacyjnych oraz podjęcie przez dziecko nauki szkolnej na poziomie gimnazjum, przy uwzględnieniu osiągnięcia przez uprawnioną wieku 15 lat i wejścia przez nią w okres niezwykle intensywnego rozwoju psychofizycznego wskazywały, że stanowisko pozwu wskazujące na coraz większe potrzeby powódki, należało, co do zasady, uznać za usprawiedliwione, w szczególności gdy chodzi o zakres wydatków na wyżywienie i odzież czy też wydatki związane z szeroko rozumianą edukacją.

Z tej racji za w pełni usprawiedliwione sąd uznał, wskazywane przez matkę powódki w złożonych zeznaniach, wydatki na wyżywienie małoletniej w kwocie po 400 zł czy też wydatki na zakup odzieży po 150 zł, gdyż ich wysokość - niezależnie od wątpliwości pozwanego podnoszonych w odpowiedzi na pozew - kierując się zasadami doświadczenia życiowego nie sposób było uznać za wygórowaną, gdyż odpowiadają one, w przekonaniu sądu, zwykłym wydatkom zaspokajającym potrzeby 15-letniego dziecka. Także koszty nauki szkolnej, wynoszące średnio 85,75 zł miesięcznie pozostawały na adekwatnym do realnych potrzeb poziomie (950 zł tytułem wyprawki+49 zł ubezpiecznie+30 zł komitet rodzicielski = 1.029 zł/12), zaś koszty leczenia stomatologicznego i endokrynologicznego wraz z zakupem leków, średnio po 127,50 zł ((480 zł (3 wizyty u endokrynologa)+450 zł (3 wizyty u stomatologa)=930 zł/12)=77,50 zł+50 zł), mając na uwadze specjalistyczne leczenie dziecka, trudno było uznać za nadmierne. Wątpliwości sądu nie budziły też wydatki na basen (100 zł miesięcznie), zaś koszty zakupu materiałów plastycznych (50 zł miesięcznie) w swej wysokości nie wydawały się znaczne i w całości były akceptowane przez pozwanego (odpowiedź na pozew na k. 36). Zdaniem sądu trudno także odmówić małoletniej prawa do wypoczynku w czasie ferii zimowych i wakacji letnich, a kwota wydatków z tym związanych, określona w pozwie na sumę 170 zł miesięcznie czyli 2.040 zł rocznie, pozostaje w granicach faktycznych kosztów organizacji 3-tygodniowego pobytu na kolonii czy obozie młodzieżowym (1 tydzień zimą, 2 tygodnie latem), co w obecnych realiach cywilizacyjnych wydaje się minimum koniecznym dla ucznia gimnazjum.

Podzielając wątpliwości pozwanego co do racjonalności wydatkowania przez matkę powódki – osiągającą wszakże średniej wysokości dochody - na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych rodziny kwot po 1.040 zł miesięcznie, poziom usprawiedliwionych kwot na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych małoletniej sąd ustalił na sumy po 200 zł – to jest zdecydowanie bliżej wydatków ponoszonych przez A. H. (1) do września 2015 r. i zgodnie z poziomem akceptowanym przez stronę pozwaną (odpowiedź na pozew k. 36).

Podsumowując powyższe rozważania przyjąć należało, że obiektywnie usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniej powódki wynoszą obecnie co najmniej 1.285 zł miesięcznie (400 zł wyżywienie+150 zł odzież+87,75 zł wydatki szkolne+127,50 zł wydatki na leczenie+100 zł basen+50 zł artykuły plastyczne+170 zł wypoczynek+200 zł potrzeby mieszkaniowe). Zaznaczyć należy, że wyliczona kwota wskazuje, że koszty utrzymania małoletniej w odniesieniu do roku 2001 wzrosły o 885 zł miesięcznie (w 2001 r. koszty te strony zgodnie określiły na sumę 400 zł), a jednocześnie kwota ta nie obejmuje wydatków pominiętych w zeznaniach A. H. (1), a bez wątpienia faktycznie istniejących, jak na przykład koszty zakupu środków czystości czy higieny oraz - trudnych do miesięcznego rozliczenia – kosztów zakupu kostiumów na występy oraz wycieczek (w zeznaniach A. H. (1) podaje jednorazowe kwoty 100 zł, 200 zł, 350 zł) oraz - również niewyliczonych dokładnie - kosztów dojazdów.

Mając na uwadze znaczny wzrost kosztów utrzymania małoletniej wynoszący ponad 200 % poprzednich wydatków, ustalając wysokość należnych małoletniej alimentów należało kwotę 885 zł, od którą wydatki wzrosły, rozdzielić pomiędzy każdego z rodziców obciążonych obowiązkiem alimentacyjnym, posiłkując się przy tym ustaleniami odnośnie ich poziomu możliwości zarobkowych i finansowych w odniesieniu do warunków istniejących poprzednio.

Badając sytuację matki małoletniej z jednej strony należało zauważyć, że jej sytuacja zarobkowa zmieniła się zasadniczo, bowiem w 2001 r. nie miała ona żadnych własnych dochodów, a dziś uzyskuje ona zarobek po 1.700 zł miesięcznie. Jednocześnie nie posiada ona żadnych nieruchomości czy oszczędności, a spośród rzeczy ruchomych jest właścicielką samochodu osobowego marki v. (...), rocznik 1999, o wartości poniżej 2.000 zł. Ponadto mieszka sama z córką w wynajętym mieszkaniu, które utrzymuje korzystając ze wsparcia rodziny (ostatnio 300 zł), podczas gdy uprzednio mieszkała w mieszkaniu ze swoją matką, która z renty ponosiła koszty jego utrzymania.

Sytuacja dochodowa pozwanego także zmieniła się istotnie, skoro poprzednio był zatrudniony jako dekarz i zarabiał 900 zł miesięcznie, a dziś prowadzi samodzielnie firmę dekarską zatrudniając 15 pracowników. Działalność ta jest prowadzona od 2009 r. i pozwany użytkuje, między innymi, dziewięć pojazdów, w tym samochody ciężarowe, busy oraz dźwig. Pozwany inwestuje, kupuje maszyny i pojazdy na kredyt, na raty miesięcznie przeznacza 7.500 zł, a gdyby sam ponownie podjął pracę dekarza miałby szansę uzyskać zarobek rzędu 2.500 zł miesięcznie. Pozwany posiada dwie nieruchomości - dom jednorodzinny w W., gdzie mieszka z żoną i matką oraz działkę w P., na terenie której prowadzi działalność gospodarczą. W ostatnim czasie pozwany sprzedał samochód terenowy marki n. (...) za 30.000 zł. W październiku 2015 r. pozwany ożenił się z W. K., która prowadzi działalność gospodarczą w postaci zakładu kosmetycznego w S. i wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe. Wesele kosztowało ok.10.000 zł.

Mając na uwadze osiągane dochody, zgromadzony majątek oraz sytuację osobistą A. H. (1) i R. H. (2) sąd doszedł do przekonania, że sytuacja życiowa pozwanego jest nieporównywalnie lepsza od sytuacji matki małoletniej. Niezależnie bowiem od treści zeznań podatkowych należało stwierdzić, kierując się zasadą racjonalności działania, że dochody właściciela firmy dekarskiej bez wątpienia istotnie przekraczają dochody jego pracowników (to jest kwotę rzędu 2.500 zł) i już z tej racji możliwości alimentacyjne pozwanego są większe niż matki małoletniej. Poza tym funkcjonuje on w gospodarstwie domowym z małżonką prowadzącą także działalność gospodarczą, a nadto w domu zamieszkuje matka pozwanego uzyskująca świadczenie emerytalne, zatem koszty zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych w gospodarstwie domowym pozwanego są dzielone na 3 dorosłe i samodzielne finansowo osoby, podczas gdy po stronie powodowej koszty te finansuje wyłącznie matka małoletniej. Ponadto stan majątku ruchomego, nieruchomości oraz środków finansowych pozostających w dyspozycji pozwanego pod żadnym względem nie daje się porównać ze znikomymi zasobami A. H. (1), których głównym składnikiem jest kilkunastoletni samochód osobowy.

Mając na uwadze okoliczności o charakterze majątkowym oraz uwzględniając fakt, że od lat pozwany nie utrzymuje z córką żadnych kontaktów, a ciężar osobistych starań o utrzymanie i wychowanie małoletniej obciąża wyłącznie matkę dziecka (art. 135 § 2 k.r.o.), sąd doszedł do przekonania, że słuszne będzie zwiększenie obowiązku pozwanego o dodatkową kwotę 500 zł alimentów miesięcznie, zaś pozostałymi kosztami po 385 zł miesięcznie obciążono matkę małoletniej. Tak ustalone dla pozwanego świadczenia alimentacyjne po 800 zł miesięcznie, w ocenie sądu, bez wątpienia pozostają w zakresie jego realnych możliwości zarobkowych i byłyby z powodzeniem ponoszone przez pozwanego, nawet gdyby nie miał tak znacznego majątku i osiągał dochód rzędu 2.500 zł miesięcznie. Tym bardziej w ustalonych okolicznościach faktycznych nie sposób zgodzić się z jego stanowiskiem, że najwyższą kwotą możliwą do przyjęcia z punktu widzenia jego możliwości jest suma 500 zł miesięcznie i dlatego żądanie pozwu uwzględniono w znacznej części.

W pozostałym zakresie powództwo, jako niezasadne, oddalono.

Z uwagi na fakt, że pozwany akceptował częściowo żądanie pozwu i spór dotyczył kwot ponad 500 zł miesięcznie, a rozstrzygnięcie sądu przyznało powódce dodatkowo po 300 zł miesięcznie, zaś roszczenie o dalsze 400 zł miesięcznie (do sumy alimentów po 1.200 zł miesięcznie) oddalono, sąd doszedł do przekonania, że zachodzą podstawy do uznania, iż koszty zastępstwa procesowego pomiędzy stronami należy wzajemnie znieść po myśli art. 100 k.p.c.

Na podstawie art. 98 k.p.c. od pozwanego zasądzono na rzecz Skarbu Państwa należne koszty sądowe, zaś z mocy art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. wyrokowi w punkcie zasądzającym alimenty nadano rygor natychmiastowej wykonalności.