Wyrok SR w Strzelcach Opolskich z 25 lipca 2013 r. w sprawie o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną.

Teza W art. 527-534 k.c. uregulowana jest ochrona wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika, zwana skargą pauliańską. Celem tej instytucji jest ochrona interesów wierzyciela na wypadek nieuczciwego postępowania dłużnika, który z pokrzywdzeniem wierzyciela wyzbywa się składników swojego majątku na rzecz osób trzecich i w ten sposób stwarza lub pogłębia stan swojej niewypłacalności.

Zgodnie z treścią art. 527 k.c. wierzyciel może dochodzić uznania czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do niego o ile zostały spełnione następujące przesłanki: nastąpiło pokrzywdzenie wierzyciela; gdy wskutek czynności prawnej dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową; świadomość dłużnika o działaniu z pokrzywdzeniem wierzyciela; wiedza lub możliwość – przy zachowaniu należytej staranności – dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią.
Data orzeczenia 25 lipca 2013
Data uprawomocnienia
Sąd Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich I Wydział Cywilny
Przewodniczący Marcin Ilków
Tagi Skarga pauliańska
Podstawa Prawna 528kc 527kc 534kc 530kc 6kc 528kc 98kpc 6xxx

Rozstrzygnięcie
Sąd

Sygn. akt: I C 791/12


WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2013 r.


Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich I Wydział Cywilny


w składzie następującym:


Przewodniczący:


SSR Marcin Ilków


Protokolant:


prot. sąd. Grzegorz Broncel


po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2013 r. w Strzelcach Opolskich


sprawy z powództwa Spółdzielczej (...) w G.


przeciwko W. S.


o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną


I.  oddala powództwo;


II.  zasądza od strony powodowej Spółdzielczej (...) w G. na rzecz pozwanego W. S. kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 2.400 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.


UZASADNIENIE


Pozwem z dnia 16 listopada 2012 roku (...) S.z siedzibą w G.wniosła o uznanie wobec niej za bezskuteczną umowy darowizny nieruchomości opisanej w księdze wieczystej nr (...)prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich, V Wydział Ksiąg Wieczystych, zawartej pomiędzy B. S.a W. S.dnia 09 lipca 2012 roku przed notariuszem I. R.A Nr (...)w części dotyczącej nieodpłatnego zbycia przez B. S.wyżej wymienionej nieruchomości. Nadto strona powodowa wniosła o udzielenie zabezpieczenia przez wpisanie do księgi wieczystej ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu. Do tego strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.


Uzasadniając strona powodowa podniosła, iż dysponuje dwoma prawomocnymi nakazami zapłaty, które zostały skierowane do egzekucji, która jednak okazała się bezskuteczna z powodu braku wartościowych środków będących w posiadaniu B. S.. Strona powodowa podniosła również, iż w toku egzekucji okazało się, że jedyne wartościowe prawo majątkowe – własność nieruchomości – zostało darowane bratu pozwanego W. S.. W tym względzie przeniesienie prawa własności nieruchomości uniemożliwiło stronie powodowej uzyskania zaspokojenia, bowiem pomniejszyło majątek dłużnika działającego ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.


Postanowieniem z dnia 7 grudnia 2012 roku Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich udzielił stronie powodowej zabezpieczenia poprzez wpisanie w dziale III księgi wieczystej nr (...) ostrzeżenia o toczącym się przed Sądem postępowaniu w sprawie I C 791/12.


Pozwany W. S. w swej odpowiedzi na pozew z dnia 14 stycznia 2013 roku wniósł o oddalenie powództwa i obciążenie strony powodowej kosztami procesu.


W uzasadnieniu pozwany podniósł, iż nie zostały spełnione przesłanki zastosowania skargi pauliańskiej w szczególności z powodu braku wiedzy dłużnika o możliwości pokrzywdzenia wierzycieli oraz działania pozwanego w złej wierze. Do tego podniósł, iż przesunięcie majątkowe nie miało wpływu na wypłacalność dłużnika, a pomimo spokrewnienia z dłużnikiem pozwany nie wiedział o zamiarze dłużnika co do pokrzywdzenia strony powodowej jako wierzyciela.


Sąd ustalił następujący stan faktyczny:


B. S. był właścicielem nieruchomości gruntowej położonej w W. przy ulicy (...) składającej się z działek nr (...), stanowiącej zabudowania, łąkę, rolę i rów o powierzchni 0,8753 ha, dla której Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich prowadzi księgę wieczystą nr (...). Na ww. nieruchomości posadowiony jest m.in. budynek mieszkalny.


Wg stanu na dzień 8 lipca 2012 r. (dzień poprzedzający umowę darowizny) w dziale III ww. księgi wieczystej wpisane było m. in. ostrzeżenie o toczącej się egzekucji w sprawie KM 935/10 z wniosku A., a w Dziale IV ww. księgi wieczystej wpisane były hipoteki: dwie umowne na kwotę 25.242,00 zł oraz 10.000,00 zł – na rzecz Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz trzy przymusowe na kwotę 2.505,70 zł na rzecz Z. i dwie w kwotach 1.147,20 zł i 293,80 zł na rzecz Gminy W.z tytułu zaległości podatkowych.


W dniu 19 czerwca 2012 r. do akt powyższej księgi wieczystej zostało złożone postanowienie Komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w sprawie KM 935/10 w związku z uiszczeniem przez dłużnika całej dochodzonej należności przed zamknięciem przetargu.


Dowód:


- akta księgi wieczystej OP1S/00034196/5;


Bracia B. S. oraz W. S. nie spotykali się ze sobą od około 10 lat. Powodem tej sytuacji był konflikt natury osobistej związany z byłą żoną B. S..


Brat pozwanego B. S. przestał zamieszkać w W. około 22 lat temu, przeprowadził się do K., do mieszkania przy ul. (...). W domu posadowionym na opisanej wyżej nieruchomości od momentu wyprowadzki B. S. do chwili obecnej zamieszkują: ciotka pozwanego oraz jego siostra – E. S. (1).


W 2009 r. B. S. zamieszkał w K. przy ul. (...). Zarówno w momencie przeprowadzki do ww. miasta, jak i po zmianie adresu, nie informował on o tym ani swojego brata, ani osoby zamieszkujące w jego nieruchomości.


Dowody:


- zeznania świadka B. S., k. 108-109;


- zeznania świadka E. S. (1), k. 109-110;


- zeznania pozwanego W. S., k. 110;


Dłużnik B. S. zawarł z Agencją Nieruchomości Rolnych umowę o spłatę zrestrukturyzowanego długu, której spłacanie miał zakończyć do końca 2005 roku. Zadłużenie to wynosiło na dzień 16 listopada 1998 roku kwotę 19.447,29 zł, a kolejna ugoda rozkładająca spłatę długu z 14 października 2000 roku została wypowiedziana dłużnikowi przez tego wierzyciela. W dniu 12 lutego 2002 r. odnośnie ww. zadłużenia Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich nadał klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 19 października 1998 r., Rep. A nr 2611/1998.


Dowód:


- akta Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich w sprawie I Co 721/01;


B. S. w dniu 23 marca 2009 r. zawarł ze Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. w G. umowę pożyczki nr (...). Wynikających z niej zobowiązań finansowych nie uregulował, wskutek czego został wniesiony pozew, gdzie wskazano adres B. S. w W., przy ul. (...). W dniu 18 marca 2010 roku przeciwko pozwanemu wydano przez Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich nakaz zapłaty w sprawie I Nc 323/10 upr zobowiązujący pozwanego do zapłaty na rzecz strony powodowej kwotę 6.206,90 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. W związku z niemożnością doręczenia nakazu na adres wskazany w pozwie, Sądu zobowiązał pełnomocnika ww. powoda do wskazania aktualnego adresu pozwanego. W wykonaniu ww. zobowiązania wskazano adres w K. przy ul. (...). Nakaz został doręczony wskutek podwójnego awizowania korespondencji.


Dowody:


- nakaz zapłaty z dnia 18.03.2010 r. w sprawie I Nc 323/10 upr k. 14;


- akta Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich w sprawie I Nc 323/10;


- zestawienie zaległości oraz raport spłaty na dzień 16.11. 2012 r., k. 9-10, 34-35, 36;


W dniu 20 grudnia 2010 roku Sąd Rejonowy w Lublinie, w XVI Wydziale Cywilnym wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym w sprawie XVI Nc-e (...) nakazujący pozwanemu B. S. zapłatę stronie powodowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. w G. kwoty 1.144,03 zł z odsetkami i kosztami procesu.


Dowód:


- tytuł wykonawczy z dnia 20.12.2010 r. , w sprawie XVI NC-e (...) k. 15;


Na podstawie opisanych wyżej dwóch tytułów wykonawczych Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku H. S. wszczął z wniosku Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. w G. dwa postępowania egzekucyjne w sprawach KM 7939/10 (tytuł wykonawczy sygn. akt I Nc 323/10 upr) oraz KM 7105/11 (tytuł wykonawczy wydany sygn. akt XVI Nc-e 652792/10). W obu ww. postępowaniach egzekucyjnych wskazano adres B. S. w K., ul. 11-go listopada 2c/5. Korespondencja była wysyłana także na adres w W. oraz na adres w K., przy ul (...).


Oba ww. postępowania egzekucyjne okazały się bezskuteczne z racji braku przedmiotów pozwanego nadających się do egzekucji, co spowodowało ich umorzenie w dniach 3 sierpnia 2012 r. (KM 7105/11) i 31 sierpnia 2012 r. (KM 7939/10). Postępowania zostały umorzone, mimo ustalenia przez Komornika w dniu 17 lipca 2011 r. w sprawie KM 7939/10 informacji o posiadaniu przez ww. nieruchomości położnej w W. (pismo Starosty (...) z dnia 29 czerwca 2011 r.).


W obu prowadzonych postępowaniach egzekucyjnych żadne z pism adresowanych do B. S. na wskazywane adresy nie zostało przez niego podjęte w terminie mimo podwójnej awizacji. Na niektórych powracających korespondencjach była adnotacja poczty, iż pozwany wyprowadził się. Pisma z dnia 27.09.2011 r., 08.02.2012r., 03.08.2012 r., były adresowane do K., pisma z dnia 23.03.2011 r., 22.06.2011 r. do Walc. Pismo z dnia 08.02.2011 r. zostało opatrzone adnotacją „Adresat nie przebywa pod w/w adresem”. Ponadto kierowane przez komornika zapytanie do pracodawcy B. S. wróciło z adnotacją: „nie podjęto w terminie”.


Zaległości pozwanego, na dzień 16 listopada 2012 roku, wynosiły 12.083,56 zł (tytuł wykonawczy wydany w sprawie I Nc 323/10 upr) oraz 1.947,92 zł (tytuł wykonawczy wydany w sprawie XVI Nc-e (...)) plus koszty prowadzonych postępowań egzekucyjnych.


Dowody:


- zestawienie zaległości oraz raport spłaty na dzień 16.11. 2012 r., k. 9-10, 34-35, 36;


- postanowienie komornika z dnia 11.09.2010 r., z dnia 31.10.2012 r., z dnia 22.06.2012 r., z dnia 03.08.2012 r., z dnia 02.07.2012 r., k. 16, 17, 18, 19, 20;


- akta spraw komorniczych KM 7105/11, KM 7939/10;


Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Strzelcach Opolskich E. S. (2) prowadziła postępowanie egzekucyjne w sprawie KM 935/10 z wniosku Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Postępowanie było już na etapie poprzedzającym I licytację. B. S. od swej siostry dowiedział się o ogłoszeniu w Urzędzie Gminy w W. o licytacji ww. nieruchomości.


B. S. postanowił w tej sytuacji poprosić swoją siostrę E. S. (1) o pomoc. E. S. (1) nie mogąc bezpośrednio pomóc bratu skontaktowała go z ich drugim bratem – W.. Bracia ustalili, że należy uniknąć sytuacji, by ich zaawansowana wiekiem ciocia oraz siostra pozostały bez dachu nad głową, chcieli by ten dom nadal pozostał w rodzinie. Umówili się, że W. S. spłaci całe zadłużenie B. S., tak, aby nie doprowadzić do licytacji domu, w zamian za co ten drugi przeniesie na tego pierwszego prawo własności przedmiotowej nieruchomości w W..


Jednocześnie W. S. upewnił się u brata czy to są wszystkie jego długi. B. S. stwierdził, że więcej długów nie ma, zarówno tych osobistych jak i tych na nieruchomości. Niezależnie od powyższych zapewnień W. S. udał się do komornika prowadzącego postępowanie KM 935/10 celem ustalenia wysokości zobowiązań, a także dowiedzenia się co ma zrobić, aby uniknąć licytacji. Ponadto ustalił aktualną wysokość z tytułu hipotek przymusowych wpisanych w Dziale IV księgi wieczystej.


B. S.co prawda wiedział o długu w (...), jednak sądził, iż jest on uregulowany przez jego kolegę, na rzecz którego wziął on te pożyczki. Kolega ten w zamian za to miał mu pomóc znaleźć pracę w Norwegii. Nic nie wiedział o istnieniu tytułów wykonawczych w sprawach I Nc 323/10 upr oraz XVI Nc-e 652792/10. Nie wiedział też nic o toczących się postępowaniach egzekucyjnych w sprawach KM 7939/10 KM oraz 7105/11.


Dowody:


- zeznania świadka B. S., k. 108-109


- zeznania świadka E. S. (1), k. 109-110;


- zeznania pozwanego W. S., k. 110;


- akta spraw komorniczych KM 7105/11, KM 7939/10;


Pozwany udał się do swojego banku, tj. Banku Spółdzielczego w K., Odział w W., celem zaciągnięcia kredytu na spłatę zadłużeń brata, z jednoczesnym jego zabezpieczeniem hipotecznym na swoich nieruchomościach. W trakcie trwania procedury związanej z udzieleniem mu kredytu pracownik Banku poinformował go o nieuregulowanym długu B. S. z tytułu umowy nr (...) w kwocie 2.063,40 zł. Pozwany zadeklarował, że ją także spłaci.


Pozwany otrzymał w dniu 22 maja 2012 r. kredyt w wysokości około 70.560 zł, z którego kwotę 57.200 zł Bank przelał bezpośrednio na konto Komornika do sprawy KM 935/10, a kwotę 2.063,40 zł na spłatę zadłużenia wobec Banku. Pozostałą kwotę pozwany przeznaczył na spłatę pozostałych zaległości swego brata, tj. względem Z. oraz Gminy W..


Dowody:


- zeznania świadka B. S., k. 108-109


- zeznania świadka E. S. (1), k. 109-110;


- zeznania pozwanego W. S., k. 110;


- kserokopia wyciągu bankowego, k.102;


Przed notariuszem I. T.w Kancelarii Notarialnej w K.sporządzono w dniu 09 lipca 2012 roku za Rep. A nr (...) umowę darowizny, na podstawie której B. S.darował swojemu bratu W. S.nieruchomość położoną w W., jednocześnie oświadczając, iż nieruchomość ta poza obciążeniami z tytułu służebności gruntowej oraz wpisanych hipotek nie jest obciążona z jakiegokolwiek innego tytułu oraz, że nie jest wobec niej prowadzone żadne postępowanie egzekucyjne, sądowe ani administracyjne. Notariusz nie miał żadnych zastrzeżeń, co do możliwości sporządzenia tego typu umowy, w miejsce umowy sprzedaży. Ponadto bracia ze względów fiskalnych ustalili, za aprobatą notariusza, że taka forma umowy będzie dla nich korzystniejsza.


W ocenie obu kontrahentów umowa darowizny była w rzeczywistości umową sprzedaży. B. S. nie miał świadomości działania w celu pokrzywdzenia jakiegokolwiek wierzyciela w chwili zawierania umowy, bowiem uważał, że uregulował już wszystkie długi brata.


O długu swojego brata względem strony powodowej pozwany dowiedział się dopiero z chwilą otrzymania odpisu pozwu. Zawierając umowę nie miał świadomości działania z pokrzywdzeniem również tego wierzyciela, tj. (...). S.w G..


Dowody:


- umowa darowizny (akt notarialny Rep. A nr (...)), k. 48 – 53;


- wydruk odpisu księgi wieczystej (...), k. 21-33;


- zeznania świadka B. S., k. 108-109


- zeznania pozwanego W. S., k. 110.


Sąd zważył, co następuje:


Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.


W niniejszej sprawie bezsporne jest, iż strona powodowa dysponowała tytułami wykonawczymi zasądzającymi na jej rzecz od B. S. wskazane w nich kwoty wraz z odsetkami i kosztami procesu oraz, że na ich podstawie wszczęto egzekucje komornicze, które okazały się bezskuteczne, w których to postępowaniach egzekucyjnych wierzyciel poniósł koszty. Bezspornym jest także to, iż B. S. w drodze umowy, nazwanej umową darowizny, przeniósł na rzecz swego brata – pozwanego W. S. prawo własności przedmiotowej nieruchomości.


W tym względzie spór sprowadzał się do oceny: ewentualnej bezskuteczności w stosunku do strony powodowej zawartej między pozwanym a jego bratem umowy darowizny, co do świadomości stron co do możliwości pokrzywdzenia wierzyciela – strony powodowej, co do rzeczywistego rodzaju umowy zawartej pomiędzy braćmi, a tym samym, czy w stosunku do pozwanego można zastosować domniemanie z art. 528 k.c. oraz co do charakteru kontaktów pomiędzy braćmi, czyli czy w stosunku do pozwanego można zastosować z kolei domniemania z art. 527 § 3 k.c.


Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o przedłożone przez strony sporu dokumenty, uzupełniając swą wiedzę zarówno aktami postępowań egzekucyjnych, aktami wskazanych wyżej spraw prowadzonymi przed Sądem Rejonowym w Strzelcach Opolskich jak i treścią akt księgi wieczystej OP1S/00034196/5. Istotne były także zeznania pozwanego oraz świadków.


Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania wiarygodności przedstawionych dokumentów oraz zeznań przesłuchanych osób.


W art. 527 -534 k.c. uregulowana jest ochrona wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika, zwana skargą pauliańską. Celem tej instytucji jest ochrona interesów wierzyciela na wypadek nieuczciwego postępowania dłużnika, który z pokrzywdzeniem wierzyciela wyzbywa się składników swojego majątku na rzecz osób trzecich i w ten sposób stwarza lub pogłębia stan swojej niewypłacalności.


art. 527 k.c. stanowi, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć (§ 1). Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności (§ 2).


Zgodnie z treścią ww. przepisu wierzyciel może dochodzić uznania czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do niego o ile zostały spełnione następujące przesłanki: nastąpiło pokrzywdzenie wierzyciela; gdy wskutek czynności prawnej dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową; świadomość dłużnika o działaniu z pokrzywdzeniem wierzyciela; wiedza lub możliwość – przy zachowaniu należytej staranności – dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią.


Ochroną tą, zgodnie z art. 530 k.c., objęty jest także przyszły wierzyciel.


Ciężar udowodnienia opisanych wyżej przesłanek odpowiedzialności spoczywa na powodzie, zgodnie z treścią art. 6 k.c., przy czym zgodnie z art. 527 § 3 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela korzyść majątkową uzyskała osoba będąca w bliskim stosunku z dłużnikiem domniemywa się, że osoba ta wiedziała, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.


Pomiędzy czynnością prawną dłużnika, jego niewypłacalnością oraz pokrzywdzeniem wierzyciela musi zachodzić określony związek przyczynowy. Nie chodzi przy tym o adekwatny związek przyczynowy, lecz o to, by dokonanie przez dłużnika czynności prawnej było warunkiem koniecznym powstania lub pogłębienia się jego niewypłacalności.


Czynność prawna może być zaskarżona także wówczas, gdy nie jest jedyną, ale jedną z przyczyn niewypłacalności dłużnika (tak m. in. wyrok SN z 2 października 2007 r., II CSK 323/07).


W ocenie Sądu strona powodowa nie udowodniła by jej dłużnik działał w zamiarze jej pokrzywdzenia, a co czyniłoby zasadnym uznanie czynności w postaci umowy darowizny za bezskuteczną i skutkowało uwzględnieniem powództwa. Sam pozwany natomiast obalił zaś domniemanie z art. 527 § 3 k.c., bowiem Sąd nie zgodził się z twierdzeniem pełnomocnika strony powodowej, by W. S., jako osoba bliska względem dłużnika, tylko z racji więzów krwi, wiedział, że B. S. działał z zamiarem pokrzywdzenia strony powodowej.


W sprawie ustalono bowiem, że dłużnik oraz pozwany z powodu konfliktu na tle osobistym nie kontaktowali się ze sobą od około 10 lat, zaś sam B. S. przestał zamieszkiwać w W. ponad 20 lat temu. Tym samym nie można mówić, by bracia byli ze sobą w bliskich kontaktach, gdy to tak długa przerwa we wzajemnych relacjach raczej każe przemawiać za przeciwnym stwierdzeniem, iż w chwili podjęcia kontaktu odnośnie uregulowania długów w zamian za nabycie nieruchomości byli osobami dla siebie zupełnie obcymi. Tak też należy wnioskować z faktu, że do czasu rozprawy, a już po zawarciu umowy w formie aktu notarialnego, dłużnik z pozwanym nie poczynili kroków do zmiany i zbliżenia swych relacji, nie nawiązując dalszych kontaktów.


Z kolei w art. 528 k.c. zawarte jest kolejne domniemanie. Przepis ten stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.


Kluczowe w tym przypadku jest słowo „bezpłatnie”, bowiem jak podniosła strona powodowa, umowa przekazująca własność nieruchomości nazwana została przed notariuszem „umową darowizny”. Istotą umowy darowizny jest nieodpłatne przekazanie prawa własności z jednego podmiotu na inny.


W przedmiotowej sprawie w ocenie Sądu umowa była w rzeczywistości umową odpłatną, bowiem w zamian za nieruchomość pozwany zobowiązał się spłacić długi swego brata - dłużnika. Tym samym też świadczenie pozwanego, jak i działanie jego brata dłużnika miało charakter ekwiwalentny. W. S., by móc nabyć nieruchomość zobowiązany był zaciągnąć kredyt, by za tak uzyskane środki uwolnić B. S. od jego długów wynikających z prowadzonego postępowania egzekucyjnego (egzekucja z przedmiotowej nieruchomości) oraz z tytułu istniejących wierzytelności zabezpieczonych hipoteką. Spłacając w ten sposób zaległości dłużnika, przy braku wiedzy o istnieniu innych zaległości, a tym samym przy braku wiedzy o istnieniu innych wierzycieli, pozwany mógł zasadnie liczyć, że otrzyma nieruchomość, gdzie cała suma ustalonego i stwierdzonego zadłużenia odpowiadała w przybliżeniu wartości zaciągniętego przez pozwanego kredytu.


W ten sposób upada stwierdzenie, by pozwany nieruchomość nabył bezpłatnie, skoro musiał ku temu poświęcić znaczne środki finansowe, które do tego nie zostały przeznaczone na rzecz dłużnika do jego dyspozycji, ale zostały wprost, co wynika z dołączonego wyciągu z konta bankowego, poświęcone na uregulowanie długów B. S..


W ocenie Sądu w niniejszej sprawie, biorąc pod uwagę powyższe, nie można zasadnie przyjąć, aby pozwany z dłużnikiem przedsięwzięli działania z zamiarem jej pokrzywdzenia, czy też by osoba trzecia – pozwany – działała w złej wierze oraz, by z tego tytułu osiągnęła korzyść majątkową. Nie można też zdaniem Sądu twierdzić, by takim działaniem – spłatą długów przez kredyt pozwanego, dłużnik krzywdził jednego wierzyciela, uprzywilejowując przy tym innych, skoro spłacający długi – pozwany – nie posiadał wiedzy o innych należnościach B. S., aniżeli ustalonych w oparciu o informację od Komornika, od brata oraz po analizie Działu IV księgi wieczystej. Ponadto brat kilkukrotnie zapewniał go o nie posiadaniu innych zobowiązań finansowych prócz długów w Agencji Nieruchomości Rolnych, wZUS-ie oraz w Gminie W..


Co prawda B. S. nie poinformował brata o długu w Banku Spółdzielczym w K., co niewątpliwie może przemawiać na jego niekorzyść i wiarygodność, jednakże jednocześnie okoliczność ta przemawia na korzyść pozwanego, w szczególności w zakresie braku po jego stronie świadomości co do możliwości pokrzywdzenia jakiegokolwiek innego wierzyciela. Bowiem w sytuacji, gdy pozwany dowiedział się także o tym długu postanowił i jego spłacić, podnosząc jednocześnie kwotę zaciąganego kredytu, a tym samym kwotę obciążenia hipotecznego jego nieruchomości (domu mieszkalnego). Okoliczność ta każe zasadnie przypuszczać, iż w sytuacji, gdyby we właściwym terminie strona powodowa przyłączyła się do postępowania egzekucyjnego z przedmiotowej nieruchomości (komornik w K. wiedzę o ww. nieruchomości miał już od dnia 18 lipca 2011 r., k. 45 akt komorniczych KM 7939/10), pozwany spłaciłby także i tego wierzyciela. Za zasadnością tego założenia przemawia także konfrontacja wysokości zaciągniętego kredytu z wysokością zadłużenia B. S. u strony pozwanej, a także niewątpliwie altruistyczna motywacja, która legła o podstaw działań pozwanego – pomoc siostrze i starszej cioci.


Sąd dał wiarę także dłużnikowi co do faktu, że ten nie miał wiedzy o istniejących tytułach wykonawczych będących podstawą wystąpienia z niniejszym pozwem. Jego twierdzenia potwierdzają: analiza akt komorniczych, analiza akt sądowych, a także zeznania E. S. (1). O istnieniu tego zobowiązania ani dłużnik, ani pozwany nie mógł w ogóle wiedzieć, skoro we wszczętych postępowaniach egzekucyjnych, wszelka korespondencja kierowana była do domu, gdzie nie mieszkał od 22 lat, a także wszelka korespondencja fizycznie do niego nie dotarła.


Niewątpliwie uregulowanie znanych pozwanemu zaległości finansowych brata, jak i ich wysokość stanowiło odzwierciedlenie posiadanego stanu wiedzy przez niego o długach, jakie miał na daną chwilę jego brat - dłużnik. Pozwany nie mógł więc przypuszczać, iż istnieje kolejne zobowiązanie, przy czym warto zwrócić uwagę, iż pozwany wypytywał o zaległości finansowe swego brata kilkukrotnie i spłacał je także wtedy, gdy powiększyły się o zadłużenie, jakie B. S. posiadał w banku. To zaś nie przemawia za przyznaniem pozwanemu świadomości, o której mowa w przepisie art. 527 k.c., kiedy to czynił niezbędne kroki, by dowiedzieć się o całkowitym zadłużeniu swego brata.


Tym samym zdaniem Sądu pozwany mógł zasadnie domniemywać, że w dniu 22 maja 2012 r. reguluje w całości istniejące zadłużenie swego brata.


Mając na uwadze, że w sprawie nie wykazano, by po stronie pozwanego ziściły się wszystkie przesłanki pozwalające uznać za bezskuteczną w stosunku do strony powodowej umowy z dnia 9 lipca 2012 r., tym samym powództwo należało oddalić.


Orzeczenie o obciążeniu strony powodowej kosztami procesu Sąd oparł o dyspozycję art. 98 k.p.c., gdyż jako strona przegrywająca sprawę obowiązana jest ona zwrócić pozwanemu na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.


Na zasądzone koszty procesu składają się koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2.400 zł zgodnie z § 6 pkt 5) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).


W związku z powyższym, w oparciu o wymienione wyżej przepisy, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Wyszukiwarka