Wyrok SA w Białymstoku z 28 maja 2020 r. w sprawie o zapłatę.

Sygn. akt I ACa 260/20

WYROK

Dnia 28 maja 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący

:

SSA Bogusław Suter

Sędziowie

:

SA Elżbieta Bieńkowska

SA Grażyna Wołosowicz

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2020 r. w Białymstoku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. w W.

przeciwko K. J.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach

z dnia 20 lutego 2020 r. sygn. akt I C 973/19

I.  oddala apelację;

II.  zasadza od pozwanego na rzecz powoda 4.050 złotych tytułem kosztów instancji odwoławczej.

E. B. B. G. W.

UZASADNIENIE

Powódka, (...) Bank (...) S.A. w W., wniosła o zasądzenie solidarnie od pozwanych A. J. i K. J. 75.713,48 zł oraz kosztów procesu. Podniosła, że 23 marca 2015 r. strony zawarły umowę kredytu. Pozwani przestali spełniać wymagalne świadczenia, zatem powyższy stosunek prawny został rozwiązany na skutek wypowiedzenia. Na dochodzone roszczenie składa się: 71.674.56 zł z tytułu kapitału, 3.791,28 zł z tytułu odsetek umownych od świadczenia głównego, 100,64 zł z tytułu odsetek umownych za opóźnienie i 147 zł z tytułu naliczonych kosztów.

Nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w całości.

Sprzeciw od powyższego orzeczenia złożył wyłącznie pozwany K. J.. Wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z 20 lutego 2020 r., sprostowanym postanowieniem z 4 marca 2020 r., Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego K. J., solidarnie wraz z pozwaną A. J., co do której roszczenie uwzględniono nakazem zapłaty, na rzecz powoda kwotę: 75.713,48 zł (pkt 1) oraz 6.364 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (pkt 2).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

W dniu 23 marca 2015 r. pozwani zawarli z powodem, występującym wówczas pod (...) Bank (...) S.A. w W., umowę kredytu. Dotyczyła ona kwoty 100.000 zł - 3.700 zł na spłatę zobowiązań i 96.300 zł na cel konsumpcyjny.

W dniu 30 kwietnia 2015 r. i 1 kwietnia 2019 r. powód zmienił nazwę odpowiednio na: Bank (...) S.A. (...) Bank (...) S.A.

Pozwany przestał uiszczać wymagalne świadczenia umowne. Z tych przyczyn, pismem z dnia 1 sierpnia 2018 r., powódka wezwała go do zapłaty długu w terminie 14 dni roboczych. Poinformowała również o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Z uwagi na brak zapłaty, pismem z 29 sierpnia 2018 r., wypowiedziała umowę z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia.

W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy zważył, że pozwany skutecznie zawarł umowę o kredyt (art. 69 U.p.b.). Powódka wykazała, że nie spłacał wymagalnych świadczeń pieniężnych z tego stosunku prawnego, bowiem wynikało to z wyciągu z ksiąg bankowych oraz z historii rachunku, która obejmowała cały okres obowiązywania umowy. Dokumenty te stanowiły pełnoprawny środek dowodowy. Były wiarygodne, bowiem korelowały ze sobą. Nie zostały nadto podważone. Z historii rachunków kredytowych wynikało mianowicie, że dochodzona wierzytelność nie obejmowała wpłat pozwanego. Nie wykazał też, żeby świadczył ponad to co wskazano w omawianych dowodach.

Skoro więc, jak wynikało z § 22 umowy, w przypadku braku spłaty wierzytelności, powódka mogła wypowiedzieć stosunek prawny, to była uprawniona do skorzystania z tego uprawnienia. Uczyniła to skutecznie, bowiem przed tym gdy złożyła wypowiedzenie, wysłała do pozwanego informacje i pouczenia wymagane przez art. 75 c ust. 1 i 2 U.p.b. (wezwaniem do zapłaty w terminie 14 dni roboczych, poinformowanie o możliwości restrukturyzacji zadłużenia i o konsekwencjach niepodjęcia tych działań). Wykazała, że powyższe pisma (wypowiedzenie i informacje z art. 75 c U.p.b.) zostały doręczone jej przeciwnikowi procesowemu. Potwierdzenie nadania tych pism przesyłką poleconą, opatrzone pieczątką Poczty Polskiej S.A., zostało umieszczone w książce nadawczej. Według art. 45 Prawa Pocztowego, miało to moc dokumentu urzędowego. Dowód nadania przesyłki rejestrowanej – to jest przesyłki listowej doręczanej w sposób zabezpieczający ją przed utratą, ubytkiem zawartości lub uszkodzeniem, przyjętej za pokwitowaniem przyjęcia i doręczonej za pokwitowaniem odbioru (art. 3 pkt 19 i pkt 20 Prawa Pocztowego) – kreuje zaś domniemanie doręczenia jej adresatowi (wyrok SN z 17 marca 2010 r., II CSK 454/09). Powódka wykazała tę okoliczność również w oparciu o wydruk ze strony (...) zawierający potwierdzenia nadania. Skoro więc przesyłki zostały odebrane to należało uznać, że pozwany miał możliwość zapoznania się z ich treścią (art. 61 k.c.). Nie zdołał wykazać okoliczności przeciwnej.

Z tej przyczyny umowa została skutecznie rozwiązana, a całe dochodzone roszczenie stało się wymagalne.

Pozwany nie zdołał wykazać okoliczności, które tamowałyby powyższą wierzytelność. W szczególności twierdzenie, że nie uzgadniano z nim indywidualnie postanowień umowy są gołosłowne. Nie składał też oświadczenia o zawarciu umowy pod wpływem błędu. Nie ma też podstaw aby twierdzić, że łączący strony stosunek prawny naruszał zasady współżycia społecznego.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany K. J.. Zaskarżył to orzeczenie w całości i zarzucił naruszenie:

1.  art. 75 c U.p.b. poprzez niewłaściwą wykładnię skutkującą przyjęciem, że roszczenie stało się wymagalne na skutek złożenia wypowiedzenia umowy, mimo iż powódka nie wykazała by poprzedziła to wezwaniem do zapłaty spełniającym warunki prawa bankowego;

2.  art. 232 k.p.c. zw. z art. 61 § 1 k.c. poprzez wadliwą, sprzeczną z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego, skutkującą błędnym uznaniem, że powódka złożyła pozwanemu skuteczne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, które poprzedziła wezwaniem do zapłaty, podczas gdy powódka nie wykazała by doręczenie tych pism odbyło się w taki sposób, że pozwany mógł zapoznać się z ich treścią;

3.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez zaniechanie wszechstronnego i należytego rozważenia materiału dowodowego oraz naruszenie granic swobodnej oceny dowodów skutkujące przyjęciem przez Sąd, że powódka wykazała swoje roszczenie zarówno co do zasady, jak i co do wysokości, podczas gdy na dowód powyższego przedstawiła jedynie dokument prywatny oraz dokumenty wytworzone w całości przez siebie na potrzeby niniejszego postępowania.

Z uwagi na powyższe wniósł o zmianę skarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości. Ewentualnie o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Zażądał też zasądzenia na swoją rzecz kosztów postępowania przed Sądem I i II instancji według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja nie była zasadna.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w niniejszej sprawie odwoławczej powódce umożliwiono złożenie, w odpowiedzi na apelację, pisemnego stanowiska odnośnie twierdzeń jej przeciwniczka procesowego. Z uwagi na to, że strony nie zgłosiły nowych wniosków dowodowych, a nadto nie zaistniała konieczność dopuszczenia dowodów z urzędu, nie było potrzeby przeprowadzania postępowania dowodowego. W takiej sytuacji rozprawa nie była konieczna. Również powódka, pouczona o treści art. 374 k.p.c. (k. 144), jak i pozwany nie zażądali jej przeprowadzenia. W wyniku tego apelacja została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym.

Oceny tego środka odwoławczego dokonano m.in. w oparciu o te ustalenia Sądu Okręgowego, które dotyczyły treści: umowy kredytu, wyciągów bankowych, zestawień transakcji na rachunku kredytowym, wezwania do uiszczenia przeterminowanego długu, wypowiedzenia stosunku umownego, książki nadawczej, wydruku z internetowego portalu Poczty Polskiej S.A., informacji z KRS powódki. Zasługiwały one na uwzględnienie, bowiem poczyniono je w oparciu o dowody z niekwestionowanych dokumentów. Nie były również podważane w apelacji (pozwany nie kwestionował bowiem treści: wyciągów, rejestru transakcji bankowych, wezwania do zapłaty, wypowiedzenia umowy, książki nadawczej i wydruku internetowego, ale to, że dotyczyły jego i spornej umowy). Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny przyjął je za własne.

Sąd Okręgowy prawidłowo zrekonstruował także inne niż powyższe okoliczności faktyczne, zaś zarzuty procesowe skierowane przeciwko tym ustaleniom okazały się bezpodstawne.

W uzasadnieniu zaskarżanego wyroku zasadnie w szczególności wskazano, że pozwanemu doręczono zarówno pismo z 1 sierpnia 2018 r. (ostateczne wezwanie do zapłaty – k. 74) - zawierające oświadczenia wymagane przez art. 75 c U.p.b. – jak i wypowiedzenie. Powódka złożyła bowiem potwierdzone za zgodność z oryginałem odpisy dwóch książek nadawczych (k. 75 - 77 i k. 79 - 80). Jak wynikało z treści tych dokumentów, pierwszy z nich dotyczył „monitów” i został sporządzony 9 sierpnia 2018 r., zaś drugi był datowany na 6 września 2018 r. i obejmował „wezwania”. Czyniło to wiarygodnym stanowisko, że, opisane w nich przesyłki skierowane na adres pozwanego dotyczyły sporządzonych tydzień wcześniej: informacji z 1 sierpnia 2018 r. wymaganej przez art. 75 c U.p.b., a zatem „monitu”; a także wypowiedzenia z 29 sierpnia 2018 r., które obejmowało m.in. również „wezwanie” do zapłaty. O tym, że listy zawierające powyższe pisma zostały wysłane, świadczyły adnotacje na książkach nadawczych ( (...)) oraz wbite na nie stemple pocztowe (k. 77 i 80). Z danymi zawartymi w tych ostatnich dokumentach była spójna treść wydruków z internetowego systemu śledzenia przesyłek Poczty Polskiej S.A., które zawierały identyczną datę oraz placówkę pocztową nadania (wydruki – k. 98 - 103). Potwierdziło to wiarygodność i moc również tych dokumentów. Zresztą nie było sporne, że stanowiły odzwierciedlenie wygenerowanych w Internecie danych. Trzeba też dodać, że Poczta Polska S.A., która wytworzyła zawarte w nich informacje, nie miała żadnego interesu w zniekształcaniu tych informacji na potrzeby niniejszego procesu. Dowody te potwierdziły nadto, że skierowane do pozwanego przesyłki zostały dostarczone. Z zawartych w nich adnotacji wynikało bowiem, że doręczenia doszły do skutku w dniach 16 sierpnia 2018 r. oraz 10 września 2018 r. - odpowiednio w przypadku wezwania do zapłaty nadanego 10 sierpnia 2018 r. i wypowiedzenia nadanego 7 września 2018 r. - i nastąpiły z placówki pocztowej znajdującej się w miejscowości tożsamej z tą wskazaną przez powódkę w książkach nadawczych. Jeżeli wykazała nadto, że wysłała powyższe pisma listem poleconym do miejsca pobytu jej przeciwnika procesowego – tożsamy adres został wskazany w umowie o kredyt (k. 48) - to, jak zasadnie podnosi się w orzecznictwie, wykreowało to domniemanie faktyczne, wedle którego miał on możliwość zapoznania się z treścią przesyłek (art. 231 k.p.c.; patrz: wyrok SN z 17 marca 2010 r. II CSK 454/09, wyrok SN z dnia 26 października 2011 r. I CSK 715/10, postanowienie SN z 17 grudnia 2018 r. II PK 318/17). Ciężar wykazania okoliczności sprzecznej z powyższym domniemaniem przeszedł w rezultacie na niego. Nie podołał tej powinności, bowiem oprócz ogólnikowego kwestionowania prawidłowości doręczenia wezwania zawierającego informacje opisane w art. 75 c U.p.b. oraz wypowiedzenia, w gruncie rzeczy nigdy nie powoływał się wprost nie tylko na to, że konkretne przesyłki polecone do niego nie dotarły, ale i na to, że nie zostały mu faktycznie przekazane, np. przez osobę, która je za niego odebrała. Podniósł jedynie, że z uwagi na upływ czasu, nie pamięta, czy zdarzenia te miały miejsce (pismo procesowe pozwanego – k. 87 v).

Tym samym powódka zdołała wykazać, że spełniła unormowany w art. 75 c U.p.b. obowiązek wezwania przeciwnika procesowego do zapłaty wymagalnego długu oraz poinformowania go o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. W piśmie tym ostrzegła nadto, ze niespełnienie obowiązku zapłaty będzie skutkować wypowiedzeniem umowy kredytu. Tym samym złożone przez nią potem oświadczenie o wypowiedzeniu nie stanowiło zaskoczenia dla pozwanego. Sporny stosunek prawny został w rezultacie skutecznie rozwiązany, a całe niespłacone zadłużenie stało się z tą chwilą wymagalne.

Sąd Okręgowy prawidłowo też dokonał ustaleń, które posłużyły do określenia rozmiaru powyższego długu.

Przede wszystkim pozwany nie kwestionował twierdzenia powódki, że przekazała na rzecz jego i jego dłużników kwotę objętą zobowiązaniem kredytowym (za przeczenie nie można uznać stanowiska, wedle którego inicjatorka postępowania miała obowiązek wykazania swoich okoliczności faktycznych ). Przywołany przez nią fakt znalazł też pośrednie potwierdzenie w treści samej umowy. Jak bowiem wynikało z § 14 ust. 2 i § 3 ust. 1, kredyt podlegał wypłacie w pełnej wysokości, a do chwili przekazania tych środków, nie mógł powstać obowiązek jego spłaty. Gdyby więc pozwany nie otrzymał umówionych środków, nie spłacałby kredytu. Tymczasem, o czym będzie mowa niżej, uiszczał raty umowne. Co więcej, mógłby z łatwością wykazać, że kwota, jaką uzyskał od poprzednika prawnego powódki, nie odpowiadała świadczeniu wskazanemu w umowie kredytowej – np. przedstawiając potwierdzenie wpłaty, jaką otrzymał od powoda.

Nie obalił nadto tych ustaleń, które dotyczyły rozmiaru niepłaconego kapitału i odsetek oraz naliczonych odsetek karnych i opłat. Okoliczności te zostały ustalone przez Sąd Okręgowy na podstawie art. 233 k.p.c. w oparciu o ocenę dowodów zawierających informacje na temat: stanu zadłużenia pozwanego oraz rat spełnianych na poczet kapitału i odsetek. Wyniki tej analizy mogłyby być podważone jedynie wówczas, gdyby skarżący wykazał, że poczyniono ją niezgodnie z zasadami doświadczenia życiowego lub logiki (patrz: wyrok SN z 29 stycznia 1999 r. I CKN 997/97, wyrok SN z 27 września 2002 r. II CKN 817/00). Nie podołał tej powinności. Sam fakt, że dokumenty, w których zawarto spis operacji dokonanych na rachunkach bankowych, a także opisano stan jego zadłużenia, zostały sporządzone przez powódkę, nie pozbawiał ich charakteru dowodu, a tym samym możliwości nadania im wiarygodności i mocy (patrz: postanowienie SN z 31 sierpnia 2018 r. II CSK 195/18). Treść wyciągów, a także wydruków zawierających historię transakcji, były zaś zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, skoro, jak prawidłowo wskazał Sąd Okręgowy, ujęte w nich informacje były ze sobą spójne. Wbrew temu co podniesiono w apelacji, przywołane wyżej spisy operacji bankowych zawierały nadto oznaczenie, że ujęte w nich obciążenia i uznania dotyczyły pozwanego. Trzeba też dodać, że, chociaż był on zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika, nie zgłosił żadnych dowodów podważających moc dokumentów dostarczonych przez jego przeciwniczkę procesową. Nie było to zadanie niemożliwe, bowiem wystarczyłoby, żeby złożył np. własne - nieznajdujące pokrycia w materiale złożonym przez powódkę - potwierdzenia wpłat dokonanych na poczet kredytu.

Skoro zatem z wiarygodnych wyciągów z ksiąg bankowych oraz z historii transakcji wynikało, że na dzień złożenia pozwu ciążył na nim dług w wysokości 75.713,48 zł, na który składały się kwoty: 71.674,56 zł (świadczenie główne), 3.791,28 zł (odsetki od kapitału), 100,64 zł (odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego) i 147 zł (koszty), to roszczenie zostało wykazane zarówno co do istoty jak i wysokości. Wbrew temu co podniecono w apelacji, powódka przedstawiła w pozwie powyższe wyliczenie, a tym samym wskazała, co składało się na dochodzone przez nią świadczenie. Sąd Okręgowy zasadnie zatem uwzględnił powództwo w całości.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w pkt I sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu drugoinstancyjnego rozstrzygnięto w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik sporu (art. 98 § 1 k.p.c.). Jeżeli zatem pozwany przegrał niniejsze postępowanie, to powinien zwrócić powódce koszty, jakie poniosła w związku z zastępstwem przez profesjonalnego pełnomocnika (4.050 zł - § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.).

Z tych przyczyn orzeczono jak w pkt II sentencji w oparciu o art. 108 § 1 k.p.c.

B. S. E. G. W.