Wyrok SA we Wrocławiu z 5 grudnia 2013 r. w sprawie o odszkodowanie za niesłuszne skazanie.

Sygn. akt II AKa 382/13

WYROK

Dnia 5 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący:

SSA Stanisław Rączkowski (spr.)

Sędziowie:

SSA Robert Wróblewski

SSO del. Klara Łukaszewska

Protokolant:

Beata Sienica

przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Beaty Lorenc - Kociubińskiej

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2013 r.

sprawy R. P.

wnioskodawcy o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne skazanie w sprawie Sądu Rejonowego w Legnicy, sygn. II K 579/06

z powodu apelacji wniesionej przez wnioskodawcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy

z dnia 12 września 2013 r. sygn. akt III Ko 32/13

I. uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 17 §1 pkt 7 k.p.k. w zw. z art. 439 §1pkt 8 k.p.k. umarza postępowanie,

II. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. K. 120 złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawcy przed sądem odwoławczym oraz 27,60 tytułem zwrotu VAT,

III. stwierdza, iż wydatki za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

R. P. skierował do Sądu Okręgowego w Warszawie pozew przeciwko Skarbowi Państwa o odszkodowanie i zadośćuczynienie. Pozew wpłynął do tego sądu 31 sierpnia 2011 r. Z treści uzasadnienia pozwu wynika, iż R. P. swoje roszczenia wywodzi z niesłusznego skazania przez Sąd Rejonowy w Legnicy w sprawie II K 579/06/ k. 7-10/. R. P. wymienił podmioty reprezentujące Skarb Państwa oraz prokuratora go oskarżającego i sędziów : Sądu Rejonowego w Legnicy oraz Sądu Okręgowego w Legnicy, którzy brali udział w wydaniu wyroku Sądu Rejonowego w Legnicy o sygn. akt II K 579/06 oraz Sądu Okręgowego w Legnicy o sygn. IV Ka 198/08/ k. 12-16/.

Postanowieniem z dnia 9 stycznia 2013 r.- sygn. XVIII Ko 307/12 - Sąd Okręgowy w Warszawie w XVIII Wydziale Karnym stwierdził swą niewłaściwość miejscową do rozpoznania sprawy w przedmiocie wniosku R. P. o odszkodowanie za niesłuszne skazanie i sprawę w tym zakresie przekazał Sądowi Okręgowemu w Legnicy/ k. 50/. W uzasadnieniu swego postanowienia sąd odwołał się do treści art. 554 §1k.p.k., w myśl którego to przepisu żądanie odszkodowania za niesłuszne skazanie należy zgłosić w sądzie okręgowym, w którego okręgu wydano orzeczenie w pierwszej instancji/ k. 52/.

Na powyższe postanowienie zażalenie złożył R. P./ k. 57/. Sąd Apelacyjny w Warszawie utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie/ k. 65/.

Na rozprawie przed Sądem Okręgowym w Legnicy w dniu 12 września 2013 r. wnioskodawca sprecyzował, iż domaga się odszkodowania w kwocie 50 000 zł oraz zadośćuczynienia w kwocie 200 000 zł. Jednocześnie wnioskodawca podał, iż pozew oraz wcześniej złożony wniosek dotyczą tego samego wyroku Sądu Rejonowego w Legnicy o sygn. akt II K 579/06 i niesłusznego skazania tym wyrokiem.

Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z dnia 12 września 2013 r. o sygn. akt III Ko 32/13 oddalił żądanie wnioskodawcy R. P.. Od Skarbu Państwa sąd zasądził na rzecz adw. P. K. kwotę 144 zł powiększoną o 23% VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu. Sąd stwierdził, iż koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

Powyższy wyrok w części oddalającej żądanie zaskarżył pełnomocnik wnioskodawcy. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to naruszenie przepisu art. 17 §1 pkt 7 k.p.k. przez bezzasadne przyjęcie, iż istnieje przeszkoda formalna do prowadzenia postępowania w niniejszej sprawie z uwagi na tożsamość przedmiotu postępowania w sprawach już prawomocnie zakończonych przez Sąd Okręgowy w Legnicy o sygn. akt III Ko 257/08 oraz III Ko 32/12.

Stawiając powyższy zarzut pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Wnioskodawca skierował do sądu pismo zatytułowane „apelacja”. Wniósł o „ uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania celem rozpoznania istoty sprawy i przeprowadzenie postępowania dowodowego i uchylenie wyroku z powodu bezwzględnych przyczyn odwoławczych – art. 439 k.p.k.”.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja jest bezzasadna. Sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił, iż zachodzi negatywna przesłanka procesowa, o której mowa w art. 17 §1pkt 7 k.p.k. Apelacja pełnomocnika wnioskodawcy oraz „apelacja” osobista wnioskodawcy nie zawierają żadnych argumentów, które podważałyby ocenę sądu pierwszej instancji.

R. P. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 24 stycznia 2008 r. o sygn. akt IIK 579/06 za czyn z art. 164 §2k.k. w zw. z art. 31 §2k.k. oraz za czyn z art. 270 §1k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 31 §2k.k. na karę łączną roku i dwóch miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary na okres próby trzech lat/ k. 131-132/. Sąd Okręgowy w Legnicy po rozpoznaniu apelacji R. P. i jego obrońcy, wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2008 r. o sygn. akt IVK 198/09, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w Legnicy/ k. 147/. Oba wyroki zostały uchylone a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Legnicy po rozpoznaniu kasacji wniesionej przez obrońcę R. P.. Sąd Najwyższy uchylił wyroki ze względów formalnych, a mianowicie obrazę art. 439 §1 pkt 11 k.p.k. Oskarżony nie był obecny na rozprawie w dniu 19 września 2007 r. Sąd kontynuował postępowanie korzystając z uprawnień art. 376 §2k.p.k. W pisemnym uzasadnieniu swego wyroku Sąd Najwyższy wskazał, iż sąd nie miał wiedzy, że R. P. 18 września 2007 r. został zatrzymany przez Policję, osadzony w Areszcie Śledczym w O., a następnie przetransportowany do szpitala psychiatrycznego na obserwację do sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym w Gnieźnie. W zaistniałej sytuacji Sąd Najwyższy ocenił, iż nieobecność R. P. na wskazanej rozprawie nie była nieusprawiedliwiona.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy w Legnicy umorzył postępowanie karne prowadzone przeciwko R. P. na podstawie art. 414 §1k.p.k. i art. 17 §1pkt 3k.p.k./ k. 162/. Wskazane postanowienie zostało utrzymane w mocy przez Sąd Okręgowy w Legnicy postanowieniem z dnia 26 lutego 2010 r. o sygn. akt IV Kz 22/10/ k. 167/.

W związku z wyrokiem Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 24 stycznia 2008 r. o sygn. akt IIK 579/06 R. P. złożył wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie w dniu 16 grudnia 2008 r. w Sądzie Okręgowym w Legnicy. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. III Ko 257/08. Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z dnia 14 maja 2012 r. o sygn. akt III Ko 257/08 oddalił wniosek R. P.. Sąd w pisemnym uzasadnieniu swego wyroku wskazał, iż podstawą roszczeń może być art. 552 k.p.k. Zgodnie z tym przepisem oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania lub kasacji został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub części kary, której nie powinien był ponieść. Podstawą odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę z tytułu niesłusznego skazania nie jest samo wydanie wyroku skazującego lecz dopiero wykonanie w całości lub w części kary, której skazany nie powinien ponieść.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 19 września 2012 r. o sygn. akt II AKa 245/12 utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 14 maja 2012 r. o sygn. akt III Ko 257/08 oddalający wniosek R. P. o odszkodowanie i zadośćuczynienie w związku ze skazaniem wynikającym z wyroku Sądu Rejonowego w Legnicy z 24 stycznia 2008 r. o sygn. akt II K 579/06.

Z zestawienia powyższych faktów jednoznacznie wynika, iż R. P. ponownie domagał się odszkodowania i zadośćuczynienia wywodząc swe roszczenia z faktu skazania go przez Sąd Rejonowy w Legnicy wyrokiem z dnia 24 stycznia 2008 r. o sygn. akt II K 579/06. O tych roszczeniach Sąd Okręgowy w Legnicy rozstrzygnął już w wyroku z dnia 14 maja 2012 r. Wyrok stał się prawomocny wobec utrzymania go w mocy przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 19 września 2012 r. o sygn. akt II AKa 245/12.

W zaistniałej sytuacji mamy powagę rzeczy osądzonej. Zgodnie z art. 17 §1pkt7k.p.k. w takiej sytuacji nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza. Sąd Okręgowy w Legnicy nie powinien zatem orzec o oddaleniu żądania wnioskodawcy lecz umorzyć postępowanie. Podstawę takiego rozstrzygnięcia daje wskazany art. 17 §1pkt7k.p.k. w zw. z art. 414 §1k.p.k. Treść art. 437 §2k.p.k. w zw. z art. 439 §1pkt 8 k.p.k. obligowała sąd odwoławczy do uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania.

Poza uchybieniem treści art. 439 §1pkt8k.p.k. Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do oceny, iż zachodzą inne bezwzględne przyczyny odwoławcze, do których odwołuje się wnioskodawca w swym piśmie zatytułowanym „apelacja”.

W związku z „apelacją” wnioskodawcy oraz jego „pozwami” Sąd Apelacyjny wskazuje, że roszczenia, z którymi wystąpił wnioskodawca mogą być adresowane wyłącznie do Skarbu Państwa a nie jego funkcjonariuszy. Wynika to wprost z treści art. 552 §1k.p.k. Z kolei treść art. 554 §1k.p.k.przesądza o tym w jakim sądzie zgłasza się roszczenia. Sąd okręgowy, w którego okręgu wydano orzeczenie w pierwszej instancji jest też statio fisci.

A zatem mając na uwadze powyższe orzeczono jak na wstępie. Orzeczenie o kosztach uzasadnia treść art. 554 §2k.p.k. Zgodnie z §14 pkt 6 oraz §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu/ Dz. U. Nr 163,poz.1348 ze zm./. rozstrzygnięto o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu przed sądem odwoławczym.