Wyrok SA we Wrocławiu z 20 lutego 2015 r. w sprawie o przeciwdziałaniu narkomanii.

Sygnatura akt II AKa 22/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Wiesław Pędziwiatr (spr.)

Sędziowie: SSA Jerzy Skorupka

SSA Robert Wróblewski

Protokolant: Anna Turek

przy udziale prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Urszuli Piwowarczyk - Strugały

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2015 r.

sprawy J. K.

oskarżonej o czyn z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii, art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżoną

od wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy

z dnia 17 listopada 2014 r. sygn. akt III K 128/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec J. K. w ten sposób, że:

a)  wymierzoną jej w punkcie V części dyspozytywnej karę grzywny obniża do 100 (stu) stawek dziennych ustalając wysokość stawki dziennej na 10 (dziesięć) zł,

b)  okres próby wyznaczony w punkcie VI części rozstrzygającej określa na 3 (trzy) lata,

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. S. 600 zł podwyższone o 138 zł podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu udzielonej oskarżonej w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia J. K. od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym zaliczając wydatki związane z tym postępowaniem na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy w Świdnicy oskarżył J. K. o to, że;

I.  w okresie od marca do 19 września 2013 roku w Ś. w woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej udzieliła środków odurzających w postaci marihuany:

K. T. w ilości 10 gram za kwotę 400 zł. M. W. (1) w ilości 10 gram za kwotę 400 zł. M. J. w ilości 5 gram za kwotę 200 zł. L. B. w ilości 65 gram za kwotę 2600 zł. A. S. w ilości 5 gram za kwotę 200 zł. A. B. w ilości 3 gram za kwotę 120 zł. P. P. w ilości 3 gram za kwotę 120 zł. M. W. (2) w ilości 20 gram za kwotę 800 zł. B. B. w ilości 25 gram za kwotę 1000 zł. R. R. w ilości 60 gram za kwotę 2400 zł. M. B. w ilości 10 gram za kwotę 400 zł. M. W. (2) w ilości 5 gram za kwotę 100 zł. M. K. (1) w ilości 40 gram za kwotę 1600 zł. A. G. w ilości 3 gram za kwotę 30 zł. oraz innym nieustalonym osobom w tym osobie o pseudonimie (...) w ilości 2 gram za kwotę 80 zł. i osobie o pseudonimie (...) w ilości 5 gram za kwotę 200 zł.

tj. o czyn z art. 59 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii

IV.  w bliżej nieokreślonym czasie w roku 2013 w Ś. w woj. (...) wbrew przepisom ustawy udzieliła środka odurzającego w postaci marihuany A. G. w ilości co najmniej 2 gram,

tj. o czyn z art. 58 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Wyrokiem z 17 listopada 2014 roku w sprawie III K 128/14 Sąd Okręgowy w Świdnicy orzekł, że;

Oskarżoną J. K. uznaje za winną popełnienia czynów opisanych w pkt I i IV części wstępnej wyroku z tym, iż przyjmuje, że dopuściła się ich działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, a nadto przyjmuje, że udzieliła małoletniej M. K. (1) środka odurzającego w postaci marihuany w ilości 40 gram za kwotę 1600 złotych i czyn ten kwalifikuje z art. 59 ust. 2 i art. 59 ust. 1 i art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 123 k.k. i w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. i przy zastosowaniu art. 60 § 1 i § 6 pkt 2 k.k. wymierza jej karę 2 (dwa) lata pozbawienia wolności, zaś na podstawie art. 33 § 2 k.k. wymierza jej grzywnę w wymiarze 200 (dwieście) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki grzywny na kwotę 20 (dwadzieścia) złotych.

Na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 2 k.k. wykonanie orzeczonej wobec J. K. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat zaś na podstawie art. 73 § 2 k.k. oddał ją w okresie próby pod dozór kuratora sądowego.

Na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzeka od oskarżonej J. K. przepadek na rzecz Skarbu Państwa korzyści osiągniętej z popełnienia przestępstw opisanych w części wstępnej wyroku w kwocie 5325 złotych.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary grzywny zalicza J. K. okres jej zatrzymania w sprawie od dnia 19 września 2013 roku do dnia 20 września 2013 roku, przyjmując, że jeden dzień pozbawienia wolności w sprawie równa się dwóm stawkom dziennych grzywny.

Na podstawie art. 70 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii orzeka przepadek i zniszczenie dowodu rzeczowego opisanego w wykazie dowodów rzeczowych karta 129 poz. 1.

Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Z. G. z Kancelarii Adwokackiej w Ś. kwotę 885, 60 zł (osiemset osiemdziesiąt pięć złotych 60/100 gr) tytułem nieopłaconej obrony z urzędu oskarżonej J. K..

Zwalnia oskarżoną J. K. od ponoszenia kosztów sądowych w tym opłaty, zaliczając wydatki poniesione w sprawie na rachunek Skarbu Państwa.

Wyrok powyższy zaskarżył w części dotyczącej orzeczenia o karze obrońca oskarżonego.

Powyższemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność kary:

1.  wynikającą z niezasadnego orzeczenia w sprawie wobec osk. K. okresu próby w wymiarze 5 lat, chociaż:

- nie była uprzednio karana,

- nie miała negatywnej opinii w szkole, do której uczęszczała,

- przyznała się do stawianych jej zarzutów i nie utrudniała przebiegu postępowania w sprawie,

- choruje na przewlekłą chorobę – cukrzycę,

a nadto

- podjęła studia w Politechnice (...).

2. orzeczenia kary grzywny 200 stawek dziennych po 10 zł. grzywny w sytuacji kiedy:

- jest ona studentką w trybie dziennym, nie pracuje zarobkowo i nie ma żadnych dochodów, ani też oszczędności,

- przewlekle choruje na cukrzycę.

Podnosząc powyższe w odniesieniu do zaskarżonego wyroku apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez orzeczenie wobec osk. kary pozbawienia wolności z dobrodziejstwem jej warunkowego zawieszenia na okres próby 3 lat oraz grzywny nie przekraczającej 100 stawek dziennych po 10 zł.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelujący swą skargę skierował przeciwko wymierzonej oskarżonej karze pozbawienia wolności, w zakresie w jakim orzeczono o warunkowym zawieszeniu jej wykonania. Kwestionuje on okres próby określony przez Sąd I instancji, według skarżącego jest on rażąco długi, a przez to dolegliwości karne rażąco surowe.

Należy zgodzić się z tym stwierdzeniem. Sąd Okręgowy określając czas próby warunkowo zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności ustalił go w maksymalnym ustawowo wymiarze. Nie przedstawił jednak żadnych konkretnych i przekonujących powodów, dla których właśnie taki okres próby wyznaczył. Powinność taka jednak Sąd I instancji obciąża i oparta jest o treść art. 424 § 2 k.p.k.

Trudno w tych okolicznościach Sądowi odwoławczemu ocenić czy powody, dla których ustalono maksymalny okres próby były czy nie były trafne, a argumentacja Sądu meriti przekonująca.

W tej sytuacji rozważenia wymagają argumenty apelującego, bo ten podnosi przesłanki, według których wymiar okresu próby jest nadmierny.

Sąd Apelacyjny zgadza się z twierdzeniami apelacji, iż dla właściwej realizacji celów prewencyjnego oddziaływania na sprawczynię okres 3 lat próby wobec J. K. będzie wystarczający. Trafnie podnosi skarżący, że fakt iż oskarżona po raz pierwszy weszła w kolizję z prawem, przyznała się do popełnienia większości zarzuconych jej zachowań pozwala na uznanie, że zrozumiała ona naganność swego postępowania i pozytywne prognozowanie co do jej postępowania w przyszłości.

Nie bez znaczenia jest aktualna sytuacja życiowa oskarżonej. Wszak podjęła ona studia, a zatem zmierza do zdobycia określonego zawodowego przygotowania do funkcjonowania w społeczeństwie. Nie można zapominać, że po ich ukończeniu oskarżona wkroczy na drogę kariery zawodowej. Rozstrzygnięcie, jakie stało się udziałem Sądu Okręgowego spowodowałoby, że oskarżona start w życie zawodowe miałaby wyjątkowo utrudniony nawet, jeśli zdobyte wykształcenie i umiejętności predestynowałyby ją do uzyskania interesującej i dobrze płatnej pracy. Skazanie funkcjonujące w rejestrze karnym byłoby widoczne i stało na przeszkodzie w uzyskaniu większości ze stanowisk pracowniczych.

W przekonaniu Sądu Apelacyjnego, choć argumenty przemawiające przeciwko oskarżonej wymienione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku mają swoją wymowę, to jednak te przytoczone wyżej, uzasadniają zmianę tego rozstrzygnięcia i spełnienie postulatu apelującego obrońcy.

Podobnie jak nie uzasadnił Sąd Okręgowy powodów, dla których orzekł wobec J. K. maksymalny okres próby, warunkowo zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności, nie wyjawił powodów wymierzenia oskarżonej grzywny określonej w pkt. V części rozstrzygającej. A przecież należy pamiętać, że wymiar grzywny winien odbywać się w określonej przez przepisy art. 33 § 1 i 3 k.k. kolejności.

W przyjętym przez k.k. systemie wymiar grzywny następuje w dwóch etapach. Najpierw sąd określa liczbę stawek dziennych grzywny, kierując się ogólnymi dyrektywami wymiaru kary określonymi w art. 53 § 1, tzn. oceną stopnia społecznej szkodliwości popełnionego czynu i winy sprawcy oraz potrzebami w zakresie indywidualnoprewencyjnego i ogólnoprewencyjnego oddziaływania kary, przy czym powinien uwzględnić okoliczności wskazane w art. 53 § 2 i 3.

W drugim etapie procesu orzekania sąd ustala wysokość jednej stawki dziennej grzywny, która nie może być niższa niż 10 zł, ani przekraczać 2000 zł (art. 33 § 3). Ustalając wysokość stawki, sąd ma obowiązek uwzględnić dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Ustaleń tych należy dokonywać w odniesieniu do czasu orzekania przez sąd w I instancji, a nie do czasu popełnienia przestępstwa, gdyż biorąc pod uwagę długotrwałość postępowania karnego, należy uwzględnić, że sytuacja majątkowa i rodzinna sprawcy oraz możliwość uzyskania zatrudnienia na rynku pracy mogą ulec zasadniczej zmianie (podobnie J. Szumski (w:) O. Górniok i in., Komentarz, t. I, s. 436). [Marek Andrzej Komentarz do art. 33 Kodeksu karnego, teza 7, [w:] , Marek Andrzej Kodeks karny. Komentarz. LEX, 2010].

Jeśli zważyć, że okres przestępczej działalności oskarżonej obejmował 6 miesięcy, a przy tym nie popełniła ona tych zachowań samodzielnie, lecz współdziałając z innym jeszcze sprawcą to w przekonaniu Sądu Apelacyjnego stopień winy oskarżonej, ale i społecznej szkodliwości jej zachowania nie jest na takim poziomie, aby konieczne było orzeczenie 200 stawek dziennych grzywny.

Także i wymiar jednej stawki, zdaniem Sądu odwoławczego, jest rażąco surowy. Nie można zapominać, że grzywny nie orzeka się, jeżeli dochody sprawcy, jego stosunki majątkowe lub możliwości zarobkowe uzasadniają przekonanie, że sprawca grzywny nie uiści i nie będzie jej można ściągnąć w drodze egzekucji. (art. 58 § 2 k.k.).

Ergo, jeśli Sąd I instancji ustalił, że możliwe będzie uiszczenie grzywny przez oskarżoną to ustalanie to jest akceptowane przez Sąd odwoławczy. Natomiast uznano, że wysokość stawki dziennej w połączeniu z ilością tych stawek nie pozwoli na sprawne wyegzekwowanie tego orzeczenia Sąd Okręgowego. Należy wszak pamiętać, że oskarżona nie ma własnych dochodów, pozostaje przecież na utrzymaniu rodziców, jest studentką studiów dziennych, co powoduje, że koszty jej utrzymania w związku ze studiami w przeważającej mierze obciążają jej rodziców. Orzeczenie Sądu Okręgowego w zakwestionowanym wymiarze prowadziłoby do przekroczenia dopuszczalnego poziomu dolegliwości niezbędnego do osiągnięcia celów kary. Stałoby się ono przesadną represją materialną dotykającą oskarżoną, ale także oddziaływującą na jej bliskich. Finalnie, w skrajnym przypadku, prowadząc nawet do osadzenia oskarżonej w zakładzie karnym, na znaczny czas, gdyby okazało się, że nie jest w stanie uiścić grzywny

Pozostając w tym przekonaniu uznano wysokość stawki dziennej wymierzonej oskarżonej za rażąco surową i orzeczono reformatoryjnie także w tym zakresie.

Suma dolegliwości materialnych nałożonych na oskarżoną (grzywna i przepadek równowartości uzyskanych korzyści majątkowych) tworzy tego rodzaju obciążenie karne, że potraktowano je za właściwie realizujące cele wychowawcze, co do oskarżonej jak i spełniające funkcje prewencji ogólnej.

Orzeczenie o kosztach pomocy prawnej świadczonej J. K. znajduje swoje oparcie w art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku prawo o adwokaturze (tekst jednolity z 2009 roku Dz. U. Nr 146, poz. 1188 z p. zm.) i § 19 w zw. z § 14 ust. 5 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 z p. zm.).

Podstawę rozstrzygnięcia o wydatkach poniesionych w postępowaniu odwoławczym stanowił przepis art. 624 § 1 k.p.k. Uznano, iż fakt pozostawania oskarżonej na utrzymaniu rodziców i brak własnych dochodów, ale i obciążenia majątkowe wynikające z treści zaskarżonego wyroku, jakie stały się udziałem oskarżonej upoważniają do uznania, że nie będzie ona w stanie ponieść dalszych nakładów finansowych, tj. kosztów sądowych.

Wszystkie przytoczone wyżej rozważania doprowadziły do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie Sąd odwoławczy.