Wyrok SA we Wrocławiu z 6 marca 2015 r. w sprawie o zadośćuczynienie.

Sygn. akt I ACa 1748/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Wiceprezes SA Jacek Gołaczyński (spr.)

Sędziowie: SSA Lidia Mazurkiewicz-Morgut

SSO del. Wojciech Wójcik

Protokolant: Małgorzata Kurek

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2015 r. we Wrocławiu na rozprawie

sprawy z powództwa K. M. (1) i A. M.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 6 października 2014 r. sygn. akt I C 1722/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powodów po 2.700 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 października 2014 r., sygn. akt I C 1722/13, Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny w pkt I zasądził na rzecz powoda K. M. (1) kwotę 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci ojca wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16.12.2013 r. do dnia zapłaty; w pkt II zasądził na rzecz powódki A. M. kwotę 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci ojca wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16.12.2013 r. do dnia zapłaty; w pkt III oddalił powództwo powódki w pozostałym zakresie; Nakazał także stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego we Wrocławiu) kwotę 9.383,64 zł tytułem kosztów sądowych.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że okoliczności faktyczne związane z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 11 listopada 2007 r. pozostawały poza sporem. Niesporne było, iż strona pozwana jako ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność z tytułu zawartej umowy OC za skutki tego wypadku. W sprawie nie ma zastosowania Rozporządzenie (WE) nr 864/2007 z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych. Zastosowanie znajduje art. 31 § 2 obowiązującej wówczas ustawy z dnia 12 listopada 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe. W myśl art. 31 § 1 powołanej ustawy zobowiązanie niewynikające z czynności prawnej podlega prawu państwa, w którym nastąpiło zdarzenie będące źródłem zobowiązania. Jednak zgodnie z art. 31 § 2 ustawy jeżeli strony są obywatelami tego samego państwa i mają w nim miejsce zamieszkania, właściwe jest prawo tego państwa. Przepis ten należy także stosować do wzajemnych stosunków osób prawnych, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie.

W toku procesu strona pozwana kwestionowała swoją odpowiedzialność wobec powodów, podnosząc, iż do zdarzenia doszło przed wejściem w życie ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Strona pozwana nie kwestionowała przy tym, iż do wypadku, w którym poniósł śmierć K. M. (2), doszło z winy kierującego pojazdem, a nadto, iż stronę pozwaną z (...) S.A. z siedzibą w R. łączyła umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Odpowiedzialność strony pozwanej za skutki tegoż zdarzenia wynikała zatem z art. 822 § 4 kc w związku z art. 436 § 2 zd. 2 kc i art. 415 kc.

Jak zwrócił uwagę Sąd I instancji, w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. także wtedy, gdy śmierć nastąpiła przed dniem 3 maja 2008 r. Śmierć osoby najbliższej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym, a osoba dochodząca zadośćuczynienia nie jest poszkodowana jedynie pośrednio. Niewątpliwie ten sam czyn niedozwolony może wyrządzać krzywdę różnym osobom, zatem źródłem krzywdy jest czyn niedozwolony, którego następstwem jest śmierć. Powodowie zostali bezpośrednio poszkodowani w wyniku deliktu, a zatem są oni z tego tytułu uprawnieni do dochodzenia naprawienia doznanej przez nich krzywdy poprzez zasądzenie na podstawie art. 448 k.c. zadośćuczynienia.

Powołując się na dorobek orzecznictwa, Sąd Okręgowy stwierdził, że przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy uwzględnić indywidualne, szczególne okoliczności konkretnego przypadku i kierować się kompensacyjną funkcją zadośćuczynienia. art. 448 k.c. nie wprowadza żadnych innych poza rozmiarem krzywdy przesłanek, do których miałby odwołać się sąd, określając wysokość zadośćuczynienia. Ustalając należne powodom zadośćuczynienie, Sąd miał przede wszystkim na względzie, iż śmierć K. M. (2) spowodowała rozbicie ich rodziny, a małoletnie dzieci właśnie w obojgu rodziców znajdowały silne wsparcie. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego, pomimo rozwodu rodzice powodów mieszkali razem, razem troszczyli się o dzieci i utrzymywali rodzinę. Stratę ojca powodowie z uwagi na różnicę wieku odczuli jednak odmiennie. Powód w chwili śmierci ojca miał 9 lat i był świadomy straty związanej ze śmiercią najbliższej osoby. Śmierć ojca wywołała u niego wstrząs psychiczny. Wprawdzie obecnie objawy te wygasły i powód nie odniósł z powodu straty ojca uszczerbku na zdrowiu, lecz w świetle art. 448 k.c. krzywda nie jest ujęta w kategoriach medycznych, a zatem nie jest uzależniona od tego, czy powód uszczerbku takiego doznał. Istotne jest, że powoda łączyła silna więź z ojcem. Powódka w chwili śmierci ojca była 7-miesięcznym niemowlęciem. W tym czasie nie miała ona świadomości, że ojciec zmarł. Nie oznacza to jednak, że dla dziecka w tym wieku obojętna jest strata jednego z opiekunów. K. M. (2) pomagał bowiem matce powódki w opiece nad córką. Powódka odczuła stratę ojca, kiedy osiągnęła wiek przedszkolny.

Ponadto Sąd wskazał, że w toku postępowania dowodowego nie wykazano, by uzależnienie ojca powodów od narkotyków miało wpływ na jego więź z dziećmi, a zatem by z tego powodu ich krzywda po starcie ojca była mniejsza.

W ocenie Sądu I instancji odpowiednim do rozmiaru krzywdy, jakiej doznał powód, jest zadośćuczynienie w kwocie 100.000 zł, a powódki w wysokości 80.000 zł. Różnicując kwotę zadośćuczynienia, Sąd miał na względzie, iż K. M. (1) przeżył bezpośrednio po śmierci ojca silne reakcje emocjonalne związane ze stratą, naruszyła ona również jego poczucie bezpieczeństwa. Zdaniem Sądu uznać należało, iż rozmiar krzywdy powoda był jednak większy niż w przypadku powódki.

O odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia Sąd Okręgowy orzekł na podstawie o art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Wyjaśnienie okoliczności istotnych dla wypłaty świadczenia w niniejszej sprawie było możliwe w terminie 30 dni, licząc od dnia otrzymania przez stronę pozwaną zawiadomienia o wypadku. Zawiadomienia tego dokonano pismem pełnomocnika powoda z dnia 8.09.2011 r. Pismo to z pewnością było już doręczone stronie pozwanej w dniu 25.09.2011 r., kiedy udzieliła ona odpowiedzi na wezwanie powodów. Jednak tym pismem pełnomocnik powodów wniósł o wypłatę tytułem zadośćuczynienia na rzecz powodów kwoty po 15.000 zł. Z chwilą jednak doręczenia stronie pozwanej pozwu powinna ona uiścić na rzecz powodów niezwłocznie pozostałe należne im kwoty. W tym zakresie – co do żądania dalszej kwoty zadośćuczynienia – znajdował bowiem zastosowanie przepis art. 455 k.c. Sąd Okręgowy uznał zatem, iż kwoty te powinny być uiszczone niezwłocznie, tj. w okolicznościach niniejszej sprawy w terminie 3 dni od dnia otrzymania odpisu pozwu. Odpis pozwu doręczono stronie pozwanej dnia9.12.2013 r., a powodowie żądali zasądzenia odsetek ustawowych od dnia 16.12.2013 r.

O kosztach procesu co do powództwa K. M. (1) Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Zasądzona kwota 3625zł 50 gr kosztów procesu obejmuje: 3.600 zł wynagrodzenia pełnomocnika procesowego oraz 25,50 zł opłat skarbowych od pełnomocnictwa (powodowie łącznie uiścili bowiem z tego tytułu 51 zł). O kosztach procesu w zakresie powództwa A. M. rozstrzygnięto na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. Powódka wygrała co do 80% żądania pozwu, poniosła przy tym koszty procesu w kwocie 3.625,50 zł, obejmujące kwotę 3600zł wynagrodzenia pełnomocnika procesowego oraz 25,50 zł opłat skarbowych od pełnomocnictw. Powinna zatem powódce zostać zwrócone koszty procesu w kwocie 2.900,40 zł. Natomiast strona pozwana wygrała co do 20%, ponosząc koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w wysokości 3.600 zł oraz 8,50 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, a więc należne jej koszty procesu to 721,70 zł. Różnica kwot należnych stronom tytułem kosztów procesu wynosi zatem 2.178,70 zł.

Jednocześnie mając na względzie przepis art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 98 k.p.c. co do powództwa K. M. (1) i art. 100 zd. 1 k.p.c. co do powództwa A. M., Sąd nakazał stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego we Wrocławiu) kwotę 9383 zł 64 gr tytułem kosztów sądowych. Kwota ta obejmuje opłatę od pozwu w zakresie żądania K. M. (1) 5.000 zł oraz opłatę od pozwu w zakresie żądania A. M. 4.000 zł (80% z 5.000 zł), jak również kwotę wydatkowaną na opinię biegłej sądowej, a dotyczącą powództwa K. M. (1), tj. 383,64 zł.

Strona pozwana wniosła od powyższego wyroku apelację, zaskarżając go w pkt I II, IV, V i VI i zarzucając mu:

1) naruszenie prawa materialnego a w szczególności art. 23 , 24 w zw. z art. 448 § 1 k.c. przez ustalenie, iż sprawca czynu niedozwolonego zaistniałego przed dniem 3 sierpnia 2008 r. (wprowadzeniem do kodeksu cywilnego art. 446 § 4 k.c.), w wyniku którego doszło do śmierci ojca powodów K. M. (2), jest biernie legitymowany w zakresie roszczeń wynikających z naruszenia dobra osobistego najbliższych członków rodziny zmarłego oraz że ponosi on odpowiedzialność na podst. art. 24 § 1 w zw. z art. 448 k.c. za szkody niemajątkowe powstałe na skutek naruszenia dobra osobistego tych osób w postaci życia rodzinnego;

2) naruszenie przepisu prawa materialnego a w szczególności art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) poprzez przyjęcie ochrony dóbr osobistych (poza wymienionymi w powyższym przepisie) podlegającym odpowiedzialności ubezpieczyciela (....braku dobra wyrażającego się w możliwości trwania osobistej, szczególnego rodzaju, więzi rodzica z dzieckiem);

3) naruszenie prawa materialnego a w szczególności art. 24 § 1 zd. 1 k.c. poprzez uznanie, iż zachowanie sprawcy czynu bezprawnego, które było przyczyną powstania skutku w postaci śmierci męża ojca powodów posiada cechę, o której mowa w cyt. przepisie „ten czyje dobro zostało zagrożone cudzym działaniem”;

4) naruszenie prawa materialnego oraz prawa procesowego, tj. art. 448 w zw. z art. 24 § 1 i art. 445 § 1 k.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. przez zasądzenie zadośćuczynienia w wysokości niewspółmiernie wysokiej w stosunku do rozmiaru krzywdy powodów przy uwzględnieniu faktu, iż strona pozwana wypłaciła już powodom stosowane odszkodowanie, faktu iż K. M. (2) był uzależniony od narkotyków, pracował jedynie dorywczo oraz poziomu życia społecznego, wyznaczającego do pewnego stopnia wysokość tego rodzaju odszkodowania za szkodę niemajątkową.

Wskazując na powyższe zarzuty, pozwany wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa, oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa prawnego wg norm przepisanych.

W złożonej odpowiedzi na apelację powodowie wnieśli o:

1. oddalenie apelacji w całości,

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych

W uzasadnieniu podali, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntował się jednolity pogląd, zgodnie z którym spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dobra osobistego członków rodziny zmarłego w postaci szczególnej więzi rodzinnej i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c., jeżeli śmierć nastąpiła na skutek deliktu przed dniem3 sierpnia 2008 r. Ponadto strona powodowa wskazała, że katalog dóbr osobistych określony w art. 23 k.c. ma charakter otwarty. Trudno znaleźć argumenty sprzeciwiające się zaliczeniu do tego katalogu także więzi rodzinnych, które stanowią fundament prawidłowego funkcjonowania rodziny i podlegają ochronie prawnej. Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że przez śmierć danej osoby zostaje naruszone własne dobro osobiste jej najbliższych, w postaci prawa do więzi rodzinnej oraz dopuszcza udzielenie ochrony na ogólnej podstawie art. 448 k.c. Zadośćuczynienie jest w tym wypadku instrumentem umożliwiającym wyrównanie własnej szkody niemajątkowej osoby bliskiej zmarłego. Również zatem osoba dochodząca ochrony na podstawie art. 448 k.c. może być poszkodowana bezpośrednio i dochodzić naprawienia własnej krzywdy, doznanej poprzez naruszenie jej własnego dobra osobistego. Skutki naruszenia dobra osobistego przez spowodowanie śmierci osoby bliskiej w wypadku komunikacyjnym są objęte odpowiedzialnością gwarancyjną ubezpieczyciela.

Powodowie powołali się na wykładnię art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w brzmieniu sprzed dnia 11 lutego 2012 r. przedstawioną w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 22 kwietnia 2005 r., sygn. akt III CZP 99/2004, zgodnie z którą wynikające z niego uprawnienie osoby trzeciej do żądania od ubezpieczyciela odszkodowania z tytułu ubezpieczenia pojazdu mechanicznego powstaje wówczas, gdy posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani zgodnie z przepisami prawa cywilnego do odszkodowania za szkodę wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu. Przepis ten posługuje się pojęciem szkody szeroko rozumianej, obejmującej zarówno uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Powodowie zaprzeczyli również twierdzeniom pozwanego, jakoby zadośćuczynienie zostało ustalone w rażąco wygórowanej wysokości. Wypracowane przez doktrynę czynniki pomocne we właściwym określeniu zadośćuczynienia leżące po stronie uprawnionych do niego dzieci osoby zmarłej w wyniku wypadku komunikacyjnego, obejmujące m.in.: brak troski oraz opieki ze strony rodzica, brak jego pomocy w przyszłym wychowaniu, poczucie sieroctwa, poczucie niższej wartości wobec rówieśników, osamotnienie i trudności życiowe dziecka, które zarówno w okresie dorastania jak i w czasie późniejszym nie będzie korzystało ze wsparcia jednego z rodziców, cierpienia i zachwianie poczucia bezpieczeństwa, perspektywa życia bez wsparcia jednego z rodziców – odnoszą się do strony powodowej.

W ocenie strony powodowej, wbrew argumentacji pozwanego, nadużywanie w przeszłości narkotyków przez ojca powodów nie miało wpływu na więzi rodzinne, nadto, co potwierdziło postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd Okręgowy. Co więcej, na stopień krzywdy powodów w żaden sposób nie wpływa okoliczność, iż ich ojciec pracował dorywczo i nie posiadał własnego mieszkania. Ponadto roszczenie o zadośćuczynienie jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia o przyznanie stosownego odszkodowania i jakiekolwiek wcześniejsze wypłaty w przedmiocie odszkodowania pozostają bez wpływu dla określenia wysokości należnego powodom zadośćuczynienia.

Jak wskazali powodowie, Sąd I instancji, określając wysokość zadośćuczynienia i dokonując oceny krzywdy doznanej przez powodów, uwzględnił wszystkie kryteria, jakimi należy się kierować przy ustalaniu jego wysokości. Za pozbawione podstaw strona powodowa uznała stanowisko strony pozwanej w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego. Jak podniosła, wskazany przez pozwanego przepis statuuje stawki wynagrodzenia za czynności pełnomocnika w przypadku niepieniężnych form zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, nie znajduje natomiast zastosowania w przypadku żądania zapłaty pewnych kwot tytułem zadośćuczynienia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne, które przyjmuje za swoje, a także prawidłowe rozstrzygnięcie w kwestii podstaw zasądzenia na rzecz powodów zadośćuczynienia oraz jego wysokości.

Nie sposób zgodzić się z zarzutami apelacji dotyczącymi naruszenia zaskarżonym wyrokiem przepisów prawa materialnego w postaci art. 23 , 24 w zw. z art. 448 § 1 k.c., jak również art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, uwzględnionym także przez Sąd Okręgowy w zaskarżonym wyroku, należy przyjąć, że gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. (jak miało to miejsce w przedmiotowej sprawie), to najbliższy członek rodziny zmarłego może domagać się zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną w związku z tą śmiercią na podstawie art. 488 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. Wbrew nieuzasadnionej argumentacji strony pozwanej, więź rodzinna, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy, stanowi dobro osobiste i podlega ochronie na podstawie art. 23 k.c. i art. 24 k.c. Wprowadzenie do kodeksu cywilnego na mocy ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731) cywilnego art. 446 § 4 doprowadziło jedynie do zmiany w sposobie realizacji roszczenia przez skonkretyzowanie osób uprawnionych do jego dochodzenia oraz przesłanek jego stosowania (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, LEX nr 604152; z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012, nr 1, poz. 10 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 307/09, OSNC-ZD 2010, z. C, poz. 91; z dnia 25 maja 2011 r., II CSK 537/10, niepubl.; z dnia 11 maja 2011 r., I CSK 621/10, LEX nr 848128, z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 314/11, LEX nr 1164718). Sąd Najwyższy ostatecznie przesądził też, że art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152, z późn. zm.) – w brzmieniu obowiązującym przed dniem 11 lutego 2012 r. – nie wyłączał z zakresu ochrony ubezpieczeniowej zadośćuczynienia za krzywdę osoby, wobec której ubezpieczony ponosił odpowiedzialność na podstawie art. 448 k.c. (uchwała SN z dnia 20 grudnia 2012 r., III CZP 93/12, niepubl.).

Ze względu na ustalone w postępowaniu przed Sądem I instancji okoliczności faktyczne, istniały podstawy do orzeczenia na rzecz powodów zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c.

Chybiony jest ponadto sformułowany w apelacji zarzut naruszenia prawa materialnego oraz prawa procesowego, tj. art. 448 w zw. z art. 24 § 1 i art. 445 § 1 k.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. przez zasądzenie przez Sąd I instancji zadośćuczynienia w wysokości niewspółmiernie wysokiej w stosunku do rozmiaru krzywdy doznanej przez powodów. Dokonane przez Sąd Okręgowy prawidłowe ustalenia faktyczne uzasadniały zasądzenie na rzecz powodów kwot zadośćuczynienia wskazanych w zaskarżonym wyroku. Za taką oceną przemawiają okoliczności potwierdzające silną więź, jaka łączyła małoletnich powodów z ojcem, który angażował się w wychowanie dzieci mimo rozwodu z ich matką. W wyniku śmierci ojca powodowie zostali pozbawieni niezbędnego wsparcia i opieki. W świetle materiału dowodowego zebranego w sprawie bezpodstawne są twierdzenia pozwanego, jakoby fakt uzależnienia zmarłego ojca powodów od narkotyków i wykonywania przez niego pracy dorywczej miał wpływać na konieczność obniżenia zasądzonych kwot zadośćuczynienia. Sąd Okręgowy wziął pod uwagę okoliczności relewantne dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia za krzywdę. Okoliczności indywidualne, związane z pokrzywdzonym, powinny zostać uwzględnione przy zastosowaniu zobiektywizowanych kryteriów oceny, takich jak sytuacja rodzinna, wiek pokrzywdzonego (por. wyrok SN z 22 czerwca 2005 r., III CK 392/04, LEX nr 177203; wyrok SN z 22 sierpnia 1977 r., II CR 266/77, LEX nr 7980) (zob. Komentarz do art. 445 k.c., [w:] A. Kidyba, Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3: Zobowiązania - część ogólna, LEX 2010, teza 15).

W doktrynie wskazuje się, że wykładnia funkcjonalna powinna zmierzać do zapewnienia możliwie najpełniejszej ochrony pokrzywdzonemu. Stąd należy przyjąć dla regulacji prawnej zawartej w przepisach art. 445 i 448 k.c. koncepcję istnienia jednej podstawy majątkowej ochrony dóbr osobistych, umożliwiającej także w przypadku naruszenia dóbr osobistych ujętych w art. 445 k.c. stosowanie obu majątkowych środków ochrony. W konsekwencji, jeżeli przepis art. 445 k.c. znajdzie zastosowanie i na określonej przez ustawodawcę zasadzie zostanie przypisana podmiotowi odpowiedzialność za naruszenie dobra osobistego, pokrzywdzony może żądać zadośćuczynienia pieniężnego dla siebie lub zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny (zob. Komentarz do art. 448 k.c., [w:] A. Kidyba, Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3: Zobowiązania - część ogólna, LEX 2010, teza 5).

Przytoczone powyżej rozważania wykluczają również możliwość uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego są zgodne z przewidzianymi w tym przepisie wymogami w zakresie swobodnej oceny dowodów wyrażającymi się w nałożonym na sąd orzekający obowiązku ustalenia stanu faktycznego sprawy opartego na analizie dowodów, które powinny być poddane swobodnej ocenie, na podstawie własnego przekonania sądu i wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zawarte w zaskarżonym wyroku wywody Sądu pierwszoinstancyjnego uznać należy za zgodne w pełni z zasadami logicznego myślenia i doświadczenia życiowego.

W świetle przytoczonych powyżej okoliczności, na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak na wstępie, oddalając apelację. Orzeczenie o kosztach oparto na przepisie art. 98 k.p.c.

bp