Wyrok SA we Wrocławiu z 10 lipca 2018 r. w sprawie o oszustwo.

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy dla Wrocławia – Starego Miasta skierował akt oskarżenia m.in. przeciwko:

1)  Z. (...) o to, że:

I.  w okresie od 21 lipca 2008 r. do 6 października 2009 r. w O., działając w warunkach czynu ciągłego, wspólnie z K. R. – kierownikiem Zakładu (...) w Instytucie (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. i J. D. – dyrektorem Instytutu (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. udzielił pomocnictwa S. P. (1) i W. P. współwłaścicielom firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. w przestępstwie wyłudzenia polegającego na uzyskaniu nienależnej kwoty 4099810,17 zł z tytułu podpisania umowy o dofinansowanie o nr (...).(...), zawartej w dniu 30 grudnia 2008 r., poprzez dostarczenie do Instytutu (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. przygotowanej uprzednio opinii o innowacyjności z dnia 21 lipca 2008 r., którą przedłożył K. R. oraz J. D. do podpisania, mimo że nie została ona przez nich sporządzona, który to dokument stanowił załącznik nr 6 do Regulaminu Przeprowadzenia Konkursu – załączony następnie do wniosku o dofinansowanie nr (...)2008 r. złożonego przez (...) Fabryka (...), S. P. (1) s.j. we (...) Agencji (...), pełniącej rolę pośrednika Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z/s w W., czym pomógł narazić Skarb Państwa reprezentowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości na niekorzystne rozporządzanie mieniem,

- tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (zarzut IV aktu oskarżenia);

II.  w okresie od 19 listopada 2008 r. do dnia 24 kwietnia 2009 r. w O., działając w warunkach czynu ciągłego, wspólnie z K. R. – kierownikiem Zakładu (...) w Instytucie (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. i J. D. – dyrektorem Instytutu (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. udzielił pomocnictwa S. P. (1) i W. P. współwłaścicielom firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. w przestępstwie wyłudzenia polegającego na przedłożeniu nierzetelnych dokumentów w celu podpisania umowy o dofinansowanie o nr (...).(...) na kwotę 2 385 000 zł, która została zawarta w dniu 24 kwietnia 2009 r., poprzez dostarczenie do Instytutu (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. przygotowanej uprzednio opinii o innowacyjności z dnia 19 listopada 2008 r., którą przedłożył K. R. oraz J. D. do podpisania, mino, że nie została ona przez nich sporządzona, który to dokument stanowił załącznik nr (...) do Wniosku o Dofinansowanie nr (...).(...) złożonego przez (...) Fabryka (...), S. P. (1) s.j., w (...) Instytucji Pośredniczącej będącej samorządową jednostką organizacyjną Województwa (...), czym pomógł narazić (...) Instytucję Pośredniczącą na niekorzystne rozporządzanie mieniem,

- tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (zarzut V aktu oskarżenia);

2)  Z. T. (2) o to, że:

III.  w okresie od lipca 2008 r. do 6 października 2009 r. we W., działając w warunkach czynu ciągłego, udzielił pomocnictwa S. P. (1) i W. P. współwłaścicielom firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. w przestępstwie wyłudzenia polegającego na uzyskaniu nienależnej kwoty 4099810, 17 zł z tytułu podpisania umowy o dofinansowanie o nr (...).(...), zawartej w dniu 30 grudnia 2008 r., w ten sposób, że będąc uprawionym do wystawiania dokumentów sporządził pismo z dnia 8 lipca 2008 roku, poświadczając nieprawdę, co do okoliczności mających znaczenie prawne, gdyż dokument ten stanowił załącznik do wniosku o dofinansowanie w ramach dotacji unijnych nr (...).(...), potwierdzając, iż węzeł betoniarski stanowiący przedmiot zamówienia w ramach dotacji unijnych posiada bardzo wysoki stopień innowacyjności, podczas gdy był on pozbawiony jakichkolwiek cech innowacyjności, a który to dokument następnie został złożony wraz z wnioskiem o dofinansowanie nr (...)2008 r. we (...) Agencji (...), pełniącej rolę pośrednika Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z/s w W., czym pomógł narazić Skarb Państwa reprezentowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości na niekorzystne rozporządzanie mieniem,

- tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 ?§ 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (zarzut VI aktu oskarżenia);

IV.  w okresie od 14 października 2008 r. do dnia 24 kwietnia 2009 r. we W., działając w warunkach czynu ciągłego, udzielił pomocnictwa S. P. (1) i W. P. współwłaścicielom firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. w przestępstwie wyłudzenia polegającego na przedłożeniu nierzetelnych dokumentów w celu podpisania umowy o dofinansowanie o nr (...).(...) na kwotę 2 385 00 zł, która została zawarta w dniu 24 kwietnia 2009 r., w ten sposób, że będąc uprawionym do wystawiania dokumentów sporządził pismo z dnia 14 października 2008 roku, w którym poświadczył nieprawdę, co do okoliczności mających znaczenie prawne, gdyż dokument ten stanowił załącznik do wniosku o dofinansowanie w ramach dotacji unijnych nr (...).(...), potwierdzając, iż węzeł betoniarski stanowiący przedmiot zamówienia w ramach dotacji unijnych posiada bardzo wysoki stopień innowacyjności, podczas gdy był on pozbawiony jakichkolwiek cech innowacyjności, który to dokument stanowił załącznik do Wniosku o Dofinansowanie nr (...).(...) złożonego przez (...) Fabryka (...), S. P. (1) s.j., w (...) Instytucji Pośredniczącej będącej samorządową jednostką organizacyjną Województwa (...), czym pomógł narazić (...) Instytucję Pośredniczącą będącą samorządową jednostką organizacyjną Województwa (...) na niekorzystne rozporządzanie mieniem,

- tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (zarzut VII aktu oskarżenia);

3)  S. P. (1) o to, że:

V.  w okresie od 28 lipca 2008 roku do 6 października 2009 roku we W., będąc współwłaścicielem firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. wspólnie i w porozumieniu z W. P. – współwłaścicielką firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził Skarb Państwa reprezentowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 4.099.810,17 złotych poprzez wprowadzenie jej w błąd w ten sposób, że w dniu 28 lipca 2008 roku podpisał wniosek o dofinansowanie o nr (...).(...), w którym poświadczył nieprawdę, co do okoliczności mających znaczenie prawne, w tym posłużył się poświadczającymi nieprawdę oświadczeniami dotyczącymi wykorzystania określonego sprzętu, współpracy ze spółką (...), o przekazaniu dokumentacji spółce (...) celem konsultacji prowadzonego projektu, o powołaniu międzynarodowego zespołu ekspertyz ds. opracowania i wprowadzenia w firmie (...) z/s Ś. innowacyjnej technologii produkcji nano betonów oraz poświadczającą nieprawdę opinię o innowacyjności, a następnie wniosek ten wraz z dołączonymi dokumentami przedłożył we (...) Agencji (...), pełniącej rolę pośrednika Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z/s w W. w zakresie rozliczania współfinansowanych ze środków unijnych projektów, na podstawie, której w dniu 30 grudnia 2008 roku zawarta została umowa o dofinansowanie o nr (...).(...) poprzez co uzyskał nienależne mu dofinansowanie na realizację Projektu „N. B. – (...) w Budownictwie”,

- tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 k.k. (zarzut VIII aktu oskarżenia);

VI.  w okresie od dnia 13 stycznia 2008 r. do 24 kwietnia 2009 r. we W., będąc współwłaścicielem firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. wspólnie i w porozumieniu z W. P. – współwłaścicielką firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przygotował wraz z W. P. stwierdzający nieprawdę wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa (...) na lata 2007 – 2013 o nr (...). (...).(...), a następnie podjął decyzje o jego złożeniu w (...) Instytucji Pośredniczącej i mimo podpisania w grudniu 2008 r. umowy o dofinansowanie o nr (...).(...), wbrew ciążącemu obowiązkowi nie powiadomił (...) Instytucji Pośredniczącej o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego ze środków unijnych w wysokości 2385000 zł z tytułu złożonego wniosku, w którym powoływał się na innowacyjność technologii na poziomie przedsiębiorstwa, w sytuacji gdy firma (...), S. P. (1) s.j. miała już przyznane finansowanie na zakup identycznej technologii z tytułu zawartej uprzednio umowy, a następnie podpisał w dniu 24 kwietnia 2009 r. umowę o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa (...) na lata 2007 – 2013 o nr (...). (...).(...), czym działał na szkodę (...) Instytucji Pośredniczącej będącej samorządową jednostką organizacyjną Województwa (...) w zakresie rozliczania projektów współfinansowanych ze środków unijnych,

- tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. (zarzut IX aktu oskarżenia);

VII.  w okresie od maja 2009 roku do sierpnia 2009 roku w Ś., będąc współwłaścicielem firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., wspólnie i w porozumieniu z W. P. – współwłaścicielką firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, zawyżył wartość pompy do betonu typu (...), której zakup współfinansowany był w ramach Umowy o dofinansowanie nr (...).(...) z dnia 30 grudnia 2008 roku o kwotę nie mniejszą niż 206.000,00 złotych stanowiącą równowartość 50.000,00 Euro, to jest kwoty 290.000,00 Euro na kwotę 340.300,00 Euro, a następnie tak uzyskaną kwotę przeznaczył na pomniejszenie kosztów zakupu pompy do betonu typu (...), która zakupiona została poza dofinansowaniem ze środków unijnych przez spółkę (...)., S. P. s.j. z/s Ś. od firmy (...) w czerwcu 2010 roku, czym działał na szkodę Skarbu Państwa reprezentowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości,

- tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. oraz art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. (zarzut X aktu oskarżenia);

VIII.  w sierpniu 2009 roku w Ś., będąc współwłaścicielem firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., ul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z W. P., R. T., G. K., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził Skarb Państwa reprezentowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 111.996,00 złotych poprzez wprowadzenie jej w błąd w ten sposób, że:

⚫

wszedł w porozumienie z G. K. – prezesem (...) SERWIS Sp. z o.o. z/s w O. celem zawyżenia kwoty zakupu pompy do betonu typu (...), której zakup współfinansowany był w ramach Umowy o dofinansowanie nr (...).(...) z dnia 30 grudnia 2008 roku o kwotę nie mniejszą niż 111.996,00 złotych, a uzyskane w ten sposób środki przeznaczył na bezpłatne dostawy części do pomp do betonu marki W.,

⚫

na etapie rozliczenia umowy o dofinansowanie nr (...).(...) z dnia 30 grudnia 2008 roku, posłużył się fakturą nr (...) z dnia 31 sierpnia 2009 roku potwierdzającą dokonanie transakcji polegającej na zakupie przez firmę (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. od Spółki (...) Sp. z o. o. z/s w O. pompy do betonu typu (...), gdzie na fakturze widnieje zawyżona cena zakupu pompy do betonu w wysokości 1.581.852,91 złotych, czyli równowartość 287.700,00 Euro wraz z należnym podatkiem VAT liczonym w wysokości 22 %,

⚫

wykorzystując podległość służbową polecił R. T., sporządzić fikcyjny Aneks do umowy sprzedaży z dnia 18 maja 2009 roku zawartej pomiędzy (...) Fabryka (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., a (...) SERWIS Sp. z o.o. z/s w O., dotyczący bezpłatnych dostaw części do pomp do betonu marki W., gdzie następnie aneks ten wraz z G. K. podpisał i w ramach, którego do chwili obecnej uzyskał nie należne mu części do pomp do betonu w kwocie nie mniejszej niż 60.000,00 złotych,

- tj. o przestępstwo z art.286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. oraz art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 k.k. (zarzut XI aktu oskarżenia);

IX.  w sierpniu 2010 roku w Ś., będąc współwłaścicielem firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., ul. (...), usiłował nakłonić G. K. do złożenia fałszywych zeznań poprzez sugerowanie, aby w swoich zeznaniach podał on nieprawdę na temat cech konstrukcyjnych pomp do betonu zakupionych przez firmę (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. na podstawie umowy sprzedaży z dnia 18 maja 2009 roku od firmy (...) Sp. z o.o. z/s w O. w celu utrudnienia prawidłowego przebiegu postępowania karnego o sygn. akt 2 Ds. 149/10,

- tj. o przestępstwo z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k. (zarzut XII aktu oskarżenia);

4)  K. R. o to, że:

X.  w okresie od 21 lipca 2008 r. do 6 października 2009 r. w O., działając w warunkach czynu ciągłego, będąc kierownikiem Zakładu (...) w Instytucie (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O., udzieliła wraz z J. D. – dyrektorem Instytutu (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. i Z. G. pomocnictwa S. P. (1) i W. P. współwłaścicielom firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. w przestępstwie wyłudzenia polegającego na uzyskaniu nienależnej kwoty 4099810,17 zł z tytułu podpisania umowy o dofinansowanie o nr (...).(...), zawartej w dniu 30 grudnia 2008 r., poprzez podpisanie opinii o innowacyjności z dnia 21 lipca 2008 r. stanowiącą załącznik nr (...) do Regulaminu Przeprowadzenia Konkursu – załączoną do wniosku o dofinansowanie nr (...)2008 r. złożonego przez (...) Fabryka (...), S. P. (1) s.j. we (...) Agencji (...), pełniącej rolę pośrednika Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z/s w W., mimo że opinia ta została jej dostarczona przez Z. G. i nie została przez nią sporządzona, czym pomogła narazić Skarb Państwa reprezentowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości na niekorzystne rozporządzanie mieniem,

- tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (zarzut XVII aktu oskarżenia);

XI.  w okresie od 19 listopada 2008 r. do dnia 24 kwietnia 2009 r. w O., działając wspólnie z innymi osobami, będąc kierownikiem Zakładu (...) w Instytucie (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. udzieliła wraz z J. D. dyrektorem Instytutu (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. oraz ze Z. G. pomocnictwa S. P. (1) i W. P. współwłaścicielom firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. w przestępstwie wyłudzenia polegającego na przedłożeniu nierzetelnych dokumentów w celu podpisania umowy o dofinansowanie o nr (...) (...) na kwotę 2 385 000 zł, która została zawarta w dniu 24 kwietnia 2009 r., poprzez podpisanie opinii o innowacyjności z dnia 19 listopada 2008 r. stanowiącą załącznik nr 7 do Wniosku o Dofinansowanie nr (...).(...) złożonego przez (...) Fabryka (...), S. P. (1) s.j, w (...) Instytucji Pośredniczącej będącej samorządową jednostką organizacyjną Województwa (...), mimo że opinia ta została jej dostarczona przez Z. G. i nie została przez nią sporządzona, czym pomogła narazić (...) Instytucję Pośredniczącą będącą samorządową jednostką organizacyjną Województwa (...) na niekorzystne rozporządzanie mieniem,

- tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (zarzut XVII aktu oskarżenia);

Wyrokiem z dnia 14 marca 2013 r. sygn. akt III K – 230/11)Sąd Okręgowy we Wrocławiu orzekł m.in. następująco:

I.  oskarżonego Z. G. uniewinnił od popełnienia zarzucanych czynów opisanych w punktach IV i V części wstępnej wyroku;

II.  oskarżonego Z. T. (1) uniewinnił od popełnienia zarzucanych czynów opisanych w punktach VI i VII części wstępnej wyroku;

III.  oskarżonego S. P. (1) uniewinnił od popełnienia zarzucanych czynów opisanych w punktach VIII i IX części wstępnej wyroku;

IV.  oskarżonego S. P. (1) uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie X części wstępnej wyroku, przy czym z opisu czynu wyeliminował działanie wspólnie i w porozumieniu z W. P., tj. występku z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 2 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 50 (pięćdziesiąt) stawek dziennych grzywny po 200 (dwieście) złotych każda;

V.  oskarżonego S. P. (1) uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie XI części wstępnej wyroku, przy czym z opisu czynu wyeliminował działanie wspólnie i w porozumieniu z W. P., tj. występku z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. i art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 2 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 50 (pięćdziesiąt) stawek dziennych grzywny po 200 (dwieście) złotych każda;

VI.  oskarżonego S. P. (1) uznał za winnego tego, że w sierpniu 2010 roku w Ś., będąc współwłaścicielem firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., ul. (...), podżegał G. K. do złożenia fałszywych zeznań poprzez sugerowanie, aby w swoich zeznaniach podał on nieprawdę na temat cech konstrukcyjnych pomp do betonu zakupionych przez firmę (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. na podstawie umowy sprzedaży z dnia 18 maja 2009 roku od firmy (...) Sp. z o.o. z/s w O. w celu utrudnienia prawidłowego przebiegu postępowania karnego o sygn. akt 2 Ds. 149/10 tj. występku z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k. wymierzył mu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

VII.  oskarżoną K. R. uniewinnił od popełnienia zarzucanych czynów opisanych w punktach XVII i XVIII części wstępnej wyroku;

VIII.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. połączył oskarżonemu S. P. (1) kary pozbawienia wolności i grzywny orzeczone w punktach VII, VIII i IX części dyspozytywnej wyroku i wymierzył mu karę łączną 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wymiarze 80 (osiemdziesiąt) stawek dziennych grzywny po 200 (dwieście) złotych każda;

IX.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej S. P. (1) kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 (trzech) lat próby;

X.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył S. P. (1) na poczet orzeczonej kary grzywny okres zatrzymania od dnia 20 października 2010r. do 21 października 2010r. przyjmując, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się dwóm dziennym stawkom grzywny;

XI.  na mocy art. 72 § 2 k.k. zobowiązał oskarżonego S. P. (1) do naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz Skarbu Państwa Polskiej Agencji Rozwoju przedsiębiorczości kwoty 317 996,00 (trzysta siedemnaście tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt sześć) złotych w terminie 3 (trzech) lat od uprawomocnienia się wyroku;

XII.  na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych wyszczególnionych w wykazie nr VIII/12/11 pod poz. 1 k. 2632, nr XI/26/11 pod poz. 1-7 k. 3683-3684, nr XII/27/11 pod poz. 1-17 k. 3750-3753, nr XIII/28/11 pod poz. 1-14 k. 3880-3883 i zarządza pozostawienie ich w aktach sprawy;

XIII.  na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zwrócił:

⚫

(...) Instytucji Pośredniczącej dowody rzeczowe wyszczególnione w wykazie nr I/17/10 pod poz. 1-23 k. 134-137,

⚫

Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości dowody rzeczowe wyszczególnione w wykazie nr II/19/2010 pod poz. 1-14 k. 340-342,

⚫

S. i W. P. dowody rzeczowe wyszczególnione w wykazie nr III/20/10 pod poz. 1-141 k. 472-492, nr V/30/10 pod poz. 1-25 k. 2249-2253, nr X/14/11 pod poz. 1-10 k. 2807-2808, nr XIV/41/11 pod poz. 1-2 k. 4708,

⚫

(...) Sp. z o.o. dowody rzeczowe wyszczególnione w wykazie nr IV/29/10 pod poz. 1-2 k. 1581,

⚫

(...) Serwis Sp. z o.o. dowody rzeczowe wyszczególnione w wykazie nr VI/1/11 pod poz. 1-3 k. 3657-3658;

XIV.  na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. i art. 627 k.p.k. i art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych zasądził na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego S. P. (1) opłatę w kwocie 3500 (trzy tysiące pięćset) złotych i wydatki w kwocie 54 (pięćdziesiąt cztery) złote, zaś w pozostałej części na mocy art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Po rozpoznaniu apelacji wniesionej przez prokuratora na niekorzyść wszystkich oskarżonych oraz apelacji oskarżonego S. P. (1), wyrokiem z dnia 9 października 2013 r. sygn. akt II AKa – 286/13 Sąd Apelacyjny we Wrocławiu orzekł m.in. następująco:

I.  zmienił zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego S. P. (1) w punkcie X części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku w ten sposób, że uniewinnił go od popełnienia czynu z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k. i stwierdził, że koszty sądowe w tej części za obie instancje ponosi Skarb Państwa, a kara łączna orzeczona w punkcie XIV części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku utraciła moc;

II.  uchylił zaskarżony wyrok wobec oskarżonych:

⚫

Z. G. w zakresie czynu opisanego w punkcie IV części wstępnej zaskarżonego wyroku,

⚫

Z. T. (1) w zakresie czynu opisanego w punkcie VI części wstępnej zaskarżonego wyroku,

⚫

S. P. (1) w zakresie czynów opisanych w punktach: VIII, X, XI części wstępnej zaskarżonego wyroku,

⚫

K. R. w zakresie czynu opisanego w punkcie XVII części wstępnej zaskarżonego wyroku,

i w tej części przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu;

III.  utrzymał w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonych:

⚫

Z. G. odnośnie czynu opisanego w punkcie V części wstępnej zaskarżonego wyroku,

⚫

Z. T. (1) odnośnie czynu opisanego w punkcie VII części wstępnej zaskarżonego wyroku,

⚫

S. P. (1) odnośnie czynu opisanego w punkcie IX części wstępnej zaskarżonego wyroku,

⚫

K. R. co do czynu opisanego w punkcie XVIII części wstępnej zaskarżonego wyroku;

IV.  określił, że koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w części nieuwzględnionej apelacji prokuratora ponosi Skarb Państwa.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy, wyrokiem z dnia 24 października 2017 r. sygn. akt III K – 352/13 Sąd Okręgowy we Wrocławiu orzekł następująco :

I.  uniewinnił oskarżonego Z. G. od popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie I części wstępnej wyroku (co do zarzutu IV aktu oskarżenia);

II.  uniewinnił oskarżonego Z. T. (1) od popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku (co do zarzutu VI aktu oskarżenia);

III.  uniewinnił oskarżonego S. P. (1) od popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie III części wstępnej wyroku (co do zarzutu VIII aktu oskarżenia);

IV.  uniewinnił oskarżoną K. R. od popełnienia zarzucanego jej czynu opisanego w punkcie VI części wstępnej wyroku (co do zarzutu XVII aktu oskarżenia);

V.  oskarżonego S. P. (1) uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie IV części wstępnej wyroku (co do zarzutu X aktu oskarżenia), eliminując z opisu czynu działanie wspólnie i w porozumieniu z W. P., tj. występku z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 2 k.k., przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 50 (pięćdziesiąt) stawek dziennych grzywny po 200 (dwieście) złotych każda;

VI.  oskarżonego S. P. (1) uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie V części wstępnej wyroku (co do zarzutu XI aktu oskarżenia), eliminując z opisu czynu działanie wspólnie i w porozumieniu z W. P., tj. występku z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. i art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 2 k.k., przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 50 (pięćdziesiąt) stawek dziennych grzywny po 200 (dwieście) złotych każda;

VII.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k., przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k., połączył oskarżonemu S. P. (1) kary pozbawienia wolności i grzywny orzeczone w punktach V i VI części dyspozytywnej wyroku i wymierzył mu karę łączną 1 (jednego) roku i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wymiarze 80 (osiemdziesiąt) stawek dziennych grzywny po 200 (dwieście) złotych każda;

VIII.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k., przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej S. P. (1) kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 (trzech) lat próby;

IX.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył S. P. (1) na poczet orzeczonej kary grzywny okres zatrzymania od dnia 20 października 2010r. do 21 października 2010r. przyjmując, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się dwóm dziennym stawkom grzywny;

X.  na podstawie art. 72 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. zobowiązał oskarżonego S. P. (1) do naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz Skarbu Państwa - Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości kwoty 317.996,00 zł. (trzysta siedemnaście tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt sześć złotych) w terminie 3 (trzech) lat od uprawomocnienia się wyroku;

XI.  na podstawie art. 632 k.p.k. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. K. kwotę 3.321,00 zł. (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden złotych) brutto, tytułem zwrotu kosztów obrony udzielonej oskarżonemu Z. T. (1);

XII.  na podstawie art. 632 k.p.k. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. J. (1) kwotę 3.321,00 zł. (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden złotych) brutto, tytułem zwrotu kosztów obrony udzielonej oskarżonemu Z. G.;

XIII.  na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. i art. 627 k.p.k. i art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych zasądził na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego S. P. (1) opłatę w kwocie 3.500 zł. (trzy tysiące pięćset złotych) i wydatki w kwocie 54 zł. (pięćdziesiąt cztery złote), w pozostałej części na mocy art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Powyższy wyrok zaskarżyli: Prokurator Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia – Starego Miasta – w całości na niekorzyść oskarżonych: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R. w odniesieniu do zarzutów opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku, od których zostali uniewinnieni, a także obrońca z wyboru oskarżonego S. P. (1), adw. J. G. – całości.

Prokurator Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia – Starego Miasta , powołując się na przepis art. 438 pkt 1 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił: obrazę przepisów prawa materialnego w postaci art. 297 § 1 k.k. poprzez przyjęcie, iż opinia o innowacyjności, której jedynie nadano pozory wydania w imieniu instytucji naukowej, tj. Instytutu (...) w W. Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. oraz zawierające nieprawdziwe informacje oświadczenia: dotyczące wykorzystania określonego sprzętu, współpracy ze spółką (...), o przekazaniu dokumentacji spółce (...) celem konsultacji prowadzonego projektu, a także pisemne informacje o powołaniu międzynarodowego zespołu ekspertów ds. opracowania i wprowadzenia w firmie (...) z/s Ś. innowacyjnej technologii produkcji nanobetonów, które to dokumenty oraz informacje miały istotne znaczenie z punktu widzenia przyznania danego wsparcia finansowego, nie są nierzetelnymi dokumentami oraz pisemnymi oświadczeniami w rozumieniu art. 297 k.k., podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego winna prowadzić do wniosku, że posłużenie się tymi dokumentami oraz oświadczeniami w procesie ubiegania się o przyznanie danego wsparcia finansowego w celu wprowadzenia pracowników (...) Agencji (...), pełniącej rolę pośrednika Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z/s w W. w zakresie rozliczania współfinansowanych ze środków unijnych projektów w błąd co do spełnienia zadość wymogom stawianym podmiotom ubiegającym się o przyznanie wsparcia finansowego, winna rodzić odpowiedzialność karną z art. 297 § 1 k.k. i z art. 286 § 1 k.k. oraz w zakresie pomocnictwa do w/w występków w przypadku osób udzielających pomocy w zakresie uzyskania w/w dokumentów i pism.

Podnosząc powyższy zarzut, Prokurator Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia – Starego Miasta wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1)  uznanie oskarżonego S. P. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie III części wstępnej wyroku, to jest przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. wymierzenie kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2)  na podstawie art. 33 § 2 k.k. zasądzenie wobec oskarżonego S. P. (1) 50 stawek dziennych grzywny po 100 zł każda,

3)  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k., przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. warunkowe zawieszenie wykonania wobec oskarżonego S. P. (1) kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 2 lata;

4)  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczenie oskarżonemu S. P. (1) okresu zatrzymania na rzecz orzeczonej kary grzywny;

5)  uznanie oskarżonego Z. G. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie I części wstępnej wyroku, to jest przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. wymierzenie kary jednego roku pozbawienia wolności;

6)  na podstawie art. 33 § 2 k.k. zasądzenie oskarżonemu Z. G. 20 stawek dziennych grzywny po 100 zł każda;

7)  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. warunkowego zawieszenia wykonania wobec oskarżonego Z. G. kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 2 lata;

8)  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczenie oskarżonemu Z. G. okresu zatrzymania na rzecz orzeczonej kary grzywny;

9)  uznanie oskarżonego Z. T. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku, to jest przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. wymierzenie kary jednego roku pozbawienia wolności;

10)  na podstawie art. 33 § 2 k.k. zasądzenie oskarżonemu Z. T. (1) 20 stawek dziennych grzywny po 100 zł każda;

11)  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. warunkowe zawieszenie wykonania wobec oskarżonego Z. T. (1) kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 2 lata;

12)  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczenie oskarżonemu Z. T. (1) okresu zatrzymania na rzecz orzeczonej kary grzywny;

13)  uznanie oskarżonej K. R. za winną popełnienia zarzucanego jej czynu opisanego w punkcie VI części wstępnej wyroku, to jest przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. wymierzenie kary jednego roku pozbawienia wolności;

14)  na podstawie art. 33 § 2 k.k. zasądzenie oskarżonej K. R. 20 stawek dziennych grzywny po 100 zł każda;

15)  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. warunkowe zawieszenie wykonania wobec oskarżonej K. R. kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 2 lata;

16)  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczenie oskarżonej K. R. okresu zatrzymania na rzecz orzeczonej kary grzywny.

Na rozprawie odwoławczej, Prokurator Prokuratury (...) we W. wniosła o: uchylenie zaskarżonego wyroku w części uniewinniającej oskarżonych: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R. od zarzutów opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku oraz przekazanie sprawy w tej części do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu.

Obrońca z wyboru oskarżonego S. P. (1), adw. J. G. , powołując się na przepisy art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

A.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegającą na przekroczeniu granic swobodnej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, w szczególności zaś wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków G. K. i F. W. oraz zgromadzonych w toku postępowania dowodów z dokumentów, co doprowadziło do dowolnego, a więc niepozostającego pod ochroną normy wynikającej z art. 7 k.p.k. ustalenia, że wartość pomp do betonu, których zakup był współfinansowany w ramach umowy o dofinansowanie nr (...).(...) została zawyżona w stosunku do jej wartości rzeczywistej, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poddany analizie w sposób zgodny ze wskazaniami doświadczenia życiowego, nie uzasadniał takiej jego oceny oraz wynikających z niej ustaleń faktycznych;

B.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, polegający na niedostrzeżeniu, że - nawet jeśliby uznać, że w istocie doszło do zawyżenia wartości pomp do betonu typu (...) oraz (...) kwota partycypacji Skarbu Państwa reprezentowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w dokonywanym zakupie wynosiła 50 % jego wartości, w związku z czym zawarta w opisie nieprawomocnie przypisanych oskarżonemu czynów kwota niekorzystnego rozporządzenia mieniem (a zarazem określająca wysokość orzeczonego względem S. P. (1) obowiązku naprawienia szkody) – która stanowić musiałaby różnicę między rzeczywistą wartością pomp a kwotą wykazaną na fakturze – musiałaby być o połowę niższa od ustalonej przez Sąd pierwszej instancji.

Podnosząc powyższe zarzuty, obrońca z wyboru oskarżonego S. P. (1), adw. J. G., na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. oraz art. 437 § 1 i 2 k.p.k. wniósł, aby Sąd Odwoławczy, korzystając z uprawnień przewidzianych w art. 437 § 1 i 2 k.p.k. – w przypadku uwzględnienia pierwszego z podniesionych w apelacji zarzutów – uniewinnił S. P. (1) od obu przypisanych mu czynów, w przypadku zaś uwzględnienia jedynie zarzutu drugiego – zmienił zaskarżony wyrok w sposób korespondujący z treścią tegoż zarzutu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Już na samym wstępie należy zastrzec, że apelacja Prokuratora Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia – Starego Miasta w zakresie wniosków była rażąco sprzeczna z regułą ne peius wyrażoną w art. 454 § 1 k.p.k., która nie pozwala na skazanie przez sąd odwoławczy oskarżonego uniewinnionego przez sąd pierwszej instancji. Wskazany mankament apelacji spowodował zmianę stanowiska oskarżyciela publicznego na rozprawie apelacyjnej i wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Nawet po tej zmianie stanowiska, nie znalazły uznania zarzuty apelacji o rzekomej obrazie przepisów prawa materialnego (art. 297 § 1 k.k.) poprzez przyjęcie, że opinia o innowacyjności (k. 611-616), podpisana przez oskarżoną K. R., a następnie potwierdzona przez W. Z. Dyrektora Instytutu (...) w W. Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O., który podpisał ją i umieścił na niej pieczątkę imienną Dyrektora Instytutu – (...), tylko pozornie była opinią wystawioną w imieniu wskazanej placówki naukowo-badawczej, a faktycznie opinią osoby fizycznej. Takie zarzuty prokuratora były całkowicie bezzasadne, gdyż sposób sporządzenia wspomnianej opinii, nie pozbawiał jej cech dokumentu wystawionego przez jednostkę naukowo-badawczą, koniecznego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...).

Zarzuty apelacji prokuratora należało jednak odczytać pod kątem kwestionowania przez oskarżyciela publicznej – jako niewłaściwej – oceny dowodów w odniesieniu do zarzutów opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku stawianych wobec oskarżonych: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R., a zatem na gruncie obrazy prawa procesowego (art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k.) oraz błędów w ustaleniach faktycznych. Także i w tym kontekście nie uznano zasadności zarzutów oskarżyciela publicznego, gdyż materiał dowodowy, prawidłowo ujawniony i oceniony przez Sąd I instancji, nie dał dostatecznych podstaw do przypisania oskarżonym: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R. popełnienia przestępstw z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku) zarówno w formie sprawstwa (art. 18 § 1 k.k.), jak i pomocnictwa (art. 18 § 3 k.k.).

Prowadziło to do utrzymania zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonych: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R. w odniesieniu do zarzutów opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku.

Natomiast na częściowe uwzględnienie zasługiwała apelacja obrońcy oskarżonego S. P. (1), adw. J. G. w odniesieniu do podnoszonego zarzutu dotyczącego przestępstw przypisanych mu w punktach: IV i V części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku, gdyż obrońca zasadnie i przekonująco wykazał, iż w wyniku przestępczego zawyżenia wartości pomp do betonu typu (...) oraz (...) kwota partycypacji Skarbu Państwa reprezentowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w dokonywanym zakupie wynosiła 50 % jego wartości, w związku z czym zawarta w opisie przypisanych oskarżonemu czynów kwota rzeczywistego niekorzystnego rozporządzenia mieniem (a zarazem określająca wysokość rzeczywistej szkody, w powiazaniu z orzeczonym względem S. P. (1) obowiązkiem jej naprawienia na podstawie art. 72 § 2 k.k.) – która stanowić musiałaby różnicę między rzeczywistą wartością pomp a kwotą wykazaną na fakturze – musiała być o połowę niższa od ustalonej przez Sąd pierwszej instancji. Niekwestionowane w postępowaniu karnym było bowiem to, że instytucja udzielająca dotacji finansowała tylko połowę rzeczywistych kosztów poniesionych przez podmiot ubiegający się o dofinansowanie, a nie całość swoich wydatków.

Prowadziło to do zmiany zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego S. P. (1) w ten sposób, że:

a) w odniesieniu do przestępstwa przypisanego oskarżonemu S. P. (1) w punkcie V części rozstrzygającej (opisanego w punkcie IV części wstępnej) wysokość wyłudzonego dofinasowania ustala na kwotę nie mniejszą niż 103.000,- złotych i czyn ten kwalifikuje za art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., po zastosowaniu art. 4 § 1 k.k., zaś za podstawę wymiaru kary przyjmuje przepis art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.;

b) w odniesieniu do przestępstwa przypisanego oskarżonemu S. P. (1) w punkcie VI części rozstrzygającej (opisanego w punkcie V części wstępnej) wysokość wyłudzonego dofinasowania ustala na kwotę nie mniejszą niż 55.998,- złotych;

c) wysokość obowiązku naprawienia szkody nałożonego na oskarżonego S. P. (1) w punkcie X części rozstrzygającej, na podstawie art. 72 § 2 k.k., na rzecz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości ustala na kwotę 158.998,- (sto pięćdziesiąt osiem tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt osiem) złotych.

Jednocześnie, zmieniono zaskarżony wyrok co do kary łącznej grzywny orzeczonej w stosunku do oskarżonego S. P. (1) w punkcie VII części rozstrzygającej, obniżając ją do 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, z ustaleniem wysokości stawki dziennej na 200 (dwieście) złotych. Powodem takiego rozstrzygnięcia było przyjęcie, że w odniesieniu do tego oskarżonego zarówno kara łączna pozbawienia wolności, jak i kara łączna grzywny, powinny zostać orzeczone według zasady absorpcji, a nie dwóch różnych zasad (absorpcji i asperacji).

Zaskarżony wyrok zmieniono także w stosunku do oskarżonych: Z. G. i Z. T. (1) w ten sposób, że w miejsce zawartych w punktach: XI i XII części rozstrzygającej orzeczeń o przyznaniu obrońcom z wyboru obu oskarżonych wynagrodzenia od Skarbu Państwa, na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonych: Z. G. i Z. T. (1) po 3.321,- (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden) złotych brutto, jako zwrot kosztów poniesionych przez obu oskarżonych tytułem ustanowienia obrońców w dotychczasowym postępowaniu do wydania wyroku przez Sąd I instancji. Orzeczenie to było zgodne z powołanym przepisem art. 632 pkt 2 k.p.k.

W dalszej części niniejszego uzasadnienia zostanie przedstawiona argumentacja odnosząca się do każdego z wniesionych środków odwoławczych.

Co do apelacji prokuratora

Orzekając w niniejszej sprawie, Sąd Okręgowy we Wrocławiu, wbrew wywodom zawartym w apelacjach Prokuratora Rejonowego dla Wrocławia – Starego Miasta, przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób prawidłowy i wnikliwy. Podczas postępowania dowodowego Sąd I instancji wyczerpał wszystkie dostępne możliwości dowodowe w celu ustalenia czy istnieją podstawy do przypisania oskarżonemu zarzuconego mu przestępstwa, respektując przy tym zasady procesowe, w tym zasadę prawdy materialnej (art. 2 § 2 k.p.k.), zasadę bezstronności (art. 4 k.p.k.), zasadę in dubio pro reo (art. 5 k.p.k.), a także zasadę swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.). Dokonane w wyroku ustalenia faktyczne wolne są od błędów i uwzględniają całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy (art. 410 k.p.k.). Przeprowadzone w taki sposób postępowanie dowodowe w sposób drobiazgowy wyjaśniło istotne dla rozstrzygnięcia okoliczności, potwierdzające brak dostatecznych podstaw do uznania za udowodnione popełnienie przez oskarżonych: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R. przestępstw z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku) zarówno w formie sprawstwa (art. 18 § 1 k.k.), jak i pomocnictwa (art. 18 § 3 k.k.). Swoje stanowisko w tym zakresie Sąd Okręgowy we Wrocławiu uzasadnił wyczerpująco i przekonująco, wypełniając wymogi określone w przepisie art. 424 k.p.k., uwzględniając okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonych (art. 4 k.p.k.). Uzasadnienie to pozwalało także na kontrolę instancyjną zaskarżonego wyroku.

Odnosząc się do apelacji Prokuratora Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia – Starego Miasta należy na wstępie stwierdzić, że w zasadzie nie zakwestionowano w niej ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego we Wrocławiu co do okoliczności sporządzenia opinii o innowacyjności (k. 611-616), podpisanej przez oskarżoną K. R., a następnie potwierdzoną przez W. Z. Dyrektora Instytutu (...) w W. Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O., który podpisał ją i umieścił na niej pieczątkę imienną Dyrektora Instytutu – (...).

Nie było kwestionowane to, że podejmując starania o udzielenie dotacji z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...), firma (...), S. P. (1) Sp. j. w Ś. podjęła szereg działań zmierzających do przygotowania wniosku o dotację, starając się o jego prawidłowe uzasadnienie zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym.

Jednak, aby udowodnić oskarżonemu S. P. (1), występującemu jako przedstawiciel spółki jawnej (...), S. P. (1) w Ś. o dotację z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...), a także pozostałym oskarżonym: Z. G., Z. T. (1) i K. R., podjęcia oszukańczych działań w celu wyłudzenia dotacji, należało wykazać, że mieli oni świadomość braku innowacyjności projektowanego przedsięwzięcia, odpowiadającego wymogom wymienionego programu, a także wolę celowego wprowadzenia w błąd instytucji udzielającej dotacji, aby doprowadzić ją do niekorzystanego rozporządzenia mieniem. Tylko takie ustalenia pozwalały na przypisanie oskarżonym przestępstw z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku) zarówno w formie sprawstwa (art. 18 § 1 k.k.), jak i pomocnictwa (art. 18 § 3 k.k.). Tymczasem, zebrany materiał dowodowy odsłonił daleko idące wątpliwości, których nie zdołano usunąć w trakcie procesu, które przemawiały za tym, że w momencie występowania o dotację, zarówno oskarżony S. P. (1), jak i pozostali oskarżeni nie mieli wiedzy i świadomości, że posługują się fałszywymi, nierzetelnymi danymi, które uniemożliwiają staranie się o dotację i wykluczają spełnienie wymagań Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...). Wątpliwości tych nie zdołano usunąć w toku analizy materiału dowodowego, co nakazywało rozstrzygnąć je na korzyść oskarżonych (art. 5 § 2 k.p.k.).

Po pierwsze, nie było w ogóle kwestionowane to, że w ramach swojej działalności gospodarczej spółka (...) prowadziła zaawansowane prace badawczo-rozwojowe w zakładowym Laboratorium (...)-u, w którym zatrudnieni byli specjaliści z zakresu wspomnianych technologii: mgr inż. T. K. (1) – główny technolog oraz mgr inż. Ł. P. – technolog. Przedmiotem tych prac było przygotowanie nowego rodzaju mas betonowych w oparciu o nanotechnologię.

W trakcie badań i analiz Ł. P. i T. K. (1) przygotowali beton posadzkowy (...) o bardzo wysokiej płynności, przy bardzo małej lepkości, a także uzyskali w efekcie samozagęszczalny beton o urabialności tradycyjnego betonu posadzkowego. Takie parametry betonu pozwalały na zredukowanie czasu wykonania posadzki o połowę, przy wykorzystaniu pięciokrotnie mniejszego nakładu pracy. Dodatkowo, obaj pracownicy (...)u przygotowali technologię wytworzenia betonów towarowych (...) i (...), charakteryzujących się niespotykaną szczelnością, w tym wodoszczelnością, minimalną nasiąkliwością i maksymalną mrozoodpornością. Przeprowadzone badania ultra trwałych nanobetonów drogowo mostowych ( (...)) wskazały na osiągnięcie stopnia mrozoodporności F300, wodoszczelności W12, nasiąkliwości <2% i wytrzymałości na ściskanie C50/60 oraz wytrzymałości na zginanie > 8M.. Te istotne zmiany we właściwościach betonu, pracownicy laboratorium (...)-u: Ł. P. i T. K. (1) osiągnęli dzięki opracowaniu receptur na innych domieszkach firmy (...), niż wcześniej stosowane w firmie. Niektóre z tych domieszek: (...) i (...) były nowymi domieszkami w ofercie B.. Były to produkty innowacyjne na poziomie ogólnym, stosowane na świecie nie dłużej niż 3 lata. Osiągnięte wyniki uznano za przełomowe i pozwalające na wybudowanie za pomocą jednego rodzaju betonu wszystkich rodzajów obiektów drogowo-mostowych, odpornych na wszelkie rodzaje zagrożeń korozyjnych. Wskazane ustalenia faktyczne Sądu I instancji były prawidłowe i przekonujące, oparte na zeznaniach świadków: Ł. P. (k. 1138-1139, 5040) i T. K. (1) (k. 1133-1136,1418-1425, 5095v-5096v, 5848v-5852), dokumentacji prac badawczo-rozwojowych (k. 642-724), a także nie zostały skutecznie zakwestionowane opiniami biegłych z Katedry Budownictwa Betonowego Politechniki (...): J. P. i T. U., nie tylko pierwszą z lutego 2013r. (k. 5258-5268) ale przede wszystkim pisemną opinią uzupełniającą biegłych z dnia 31.10.2016r. (teczka załącznik do akt sprawy), uzupełnioną na rozprawie głównej w dniu 21.03.2017r. (k. 5798v-5805).

Oczywiście, stan prac badawczo-rozwojowych zakładowego laboratorium, w którym zatrudnieni byli specjaliści z zakresu technologii produkcji betonów: Ł. P. i T. K. (1), a zwłaszcza perspektywy opracowania nowatorskiego betonu w oparciu o nowatorskie domieszki firmy (...), pod kątem podmiotowym miał kapitalne znaczenie dla oceny odpowiedzialności karnej oskarżonego S. P. (1). Ufając pracownikom zakładowego laboratorium, miał on prawo przypuszczać, że firma osiągnęła nowatorskie rozwiązania w zakresie produkcji nanobetonów, pozwalające na starania o dotacje z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...).

Co więcej, specjalistom (...)u z zakresu technologii produkcji betonów: Ł. P. i T. K. (1), nie postawiono żadnych zarzutów udzielenia pomocy w wyłudzeniu dotacji, ani fałszowania wyników prac badawczo-rozwojowych, które były także wykorzystywane w procesie udzielenia dotacji ze wspomnianego programu, co każe wnioskować, że nie było po ich stronie woli i świadomości przestępczych działań w zakresie uzyskania dotacji. Obaj specjaliści mieli natomiast pełną wiedzę, że ich badania zostaną wykorzystane do uzyskania dotacji. Opracowanie ich autorstwa pod tytułem: „(...) (...), towarowych (...) i (...), oraz drogowo-mostowych (...) w oparciu o nanotechnologię część 1 i 2”, zawierające rezultaty prac badawczo-rozwojowych firmy (...) (k. 642-724) stały się podstawą nie tylko badania wniosku o udzielenie dotacji, lecz także oceny biegłych z Katedry Budownictwa Betonowego Politechniki (...): J. P. i T. U., opiniujących w tej sprawie.

Po wtóre, nie ulega najmniejszej wątpliwości, że w opracowaniu nanotechnologii produkcji (...) współpracowała z producentem domieszek do betonów firmą (...) Sp. z o.o., dostarczającym najnowszej generacji domieszek (m.in. (...), (...) oraz (...) (...) 592) i w siedzibie (...)u odbywały się spotkania przedstawiciela firmy (...) z przedstawicielami (...)u, m.in. T. K. (1). W jednym z takich spotkań uczestniczył Ł. J. z (...) Centrum (...), które pośredniczyło w uzyskaniu dotacji przez (...) z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w W., w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Działanie 4.4, dotyczącego nowych inwestycji w innowacyjne przedsięwzięcia.

Co więcej, w dniu 2 lipca 2008r., na prośbę T. K. (1), przedstawiciel firmy (...) potwierdził, że opracowane przez technologów (...)u nowe formuły mas betonowych – (...) i (...) są betonami najnowszej generacji wytworzonymi we współpracy z firmą (...) z wykorzystaniem produktów opartych o nanotechnologię. Jednocześnie firma (...) zaoferowała (...)owi ścisłą współpracę i profesjonalne doradztwo technologiczne w zakresie pełnego drożenia na rynek opracowanych produktów. Chociaż pismo zostało sporządzone i przesłany do firmy (...) przez pracowników S.-u, to zyskało akceptację B. i po przeredagowaniu przez T. K. (2) podpisał je właśnie P. G.. Potwierdzają to dowody w postaci zeznań świadków: T. K. (1) (k. 1133-1136,1418-1425, 5095v-5096v, 5848v-5852), R. T. (k. 4919v-4920, 4940v-4943, 5937v-5943) i T. K. (2) (k. 1191-1194, 5076v-5078, 5945v-5948), a także pismo firmy (...) z dnia 2.07.2008r. (k. 623).

Nie można na podstawie przedstawionych dowodów kwestionować tego, że domieszki do betonu firmy (...), wiarygodnego producenta i dostawcy tego rodzaju produktów, potwierdzały ich innowacyjność na najwyższym światowym poziomie, co nie może pozostać bez wpływu na ocenę strony podmiotowej zachowania oskarżonego S. P. (1) i pozostałych oskarżonych, co do tego, czy opracowane nanobetony miały charakter innowacyjny, zgodnie z wymaganiami Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...). Już samo użycie takiego rodzaju komponentów w ramach realizacji projektu o dotację, nakazywało uznać, że osoby występujące o tę dotację (oskarżony S. P. (1)) i osoby opowiadające się za innowacyjnością projektowanego rozwiązania mobilnej betoniarni, z wykorzystaniem wskazanych domieszek (oskarżeni: Z. G., Z. T. (1) i K. R.), miały podstawy traktować je jako odpowiadające warunkom programu dotacji, wykorzystujące rozwiązania na poziomie innowacyjności światowej.

Po trzecie, w 2008r. spółka (...) zwróciła się do spółki jawnej (...), Ł. J., M. A., zajmującej się obsługą i przygotowaniem wniosków o dotację w ramach programów współfinansowanych z środków Unii Europejskiej, o przygotowanie takiego wniosku. W ramach tej współpracy, w dniu 8 lipca 2008r. spółka (...) zawarła umowę z (...) Centrum (...) ( (...)), w której (...) zobowiązało się do sporządzenia wniosku o dotację w wysokości netto 4.100.000 zł z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Działanie 4.4, dotyczącego nowych inwestycji w innowacyjne przedsięwzięcia, o łącznej wartości działania 8.201.000 zł, która miała zostać przyznana przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w W. ( (...)).

Wynika to z niekwestionowanych w tym zakresie dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego S. P. (1) (k. 2779-2785, 2842-2845, 2848-2855, 4985v-4989, 5610, 5616-5622v) oraz zeznań świadków: M. J. (2) (k. 4511-4520, 5110v-5117v, 5184v-5187, 5873-5873v) i Ł. J. (k. 4494-4501, 5187-5189v, 5859-5866), uzupełnionych wykazem projektów obsługiwanych przez (...) Centrum (...) (k. 138), ofertą firmy (...) (k. 4222) oraz umową (...)u z (...) Centrum (...) z dnia 8 lipca 2008r. (k. 496-498).

Okoliczność ta ma niebagatelne znaczenie, gdyż oznaczała, że podejmując starania o udzielenie dotacji spółka (...), reprezentowana merytorycznie przez oskarżonego S. P. (1), powierzyła znaczącą część organizacji i przygotowania wniosku o dotację instytucji zewnętrznej, zdając się na wiedzę i przygotowanie reprezentujących ją osób, jeżeli chodzi o wymagania stawiane tego rodzaju wnioskom. Oczywiście, to pośrednik w uzyskaniu dotacji, a zatem spółka (...) reprezentowana przez M. i Ł. J., miała wpływ na dobór dokumentów potrzebnych do wystąpienia o dotację, w tym koniecznych załączników, a także sposób sporządzenia wniosku o dotację, nie wyłączając sposobu formułowania wniosków, załączników, w tym także opinii o innowacyjności, podpisanej ostatecznie przez oskarżoną K. R., a następnie potwierdzonej przez W. Z. Dyrektora Instytutu (...) w W. Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O., który podpisał ją i umieścił na niej pieczątkę imienną Dyrektora Instytutu – (...).

Po czwarte, trudno się zgodzić ze stanowczym stanowiskiem wyrażonym przez prokuratora najpierw w akcie oskarżenia (k. 4793-4820), a następnie w trakcie postępowania przed Sądem i instancji i w apelacji, zakładającym przestępczą zmowę między szeregiem osób, już w trakcie prac organizacyjnych na etapie przygotowania wniosku o dotację, która to zmowa miała polegać na fałszywym przedstawieniu projektu zbudowania mobilnej betoniarni, z wykorzystaniem technologii nanobetonów, jako urządzenia nowej generacji na poziomie światowym, choć nie było ku temu żadnych przesłanek. Takie stanowisko jest dość proste i życzeniowe, pomijając szereg wskazanych wyżej argumentów, choćby o światowej innowacyjności domieszek do betonów firmy (...). Takiego przestępczego porozumienia nie potwierdzają oskarżeni i świadkowie biorący udział w rozmowach na temat projektowanego węzła betoniarskiego, a przecież gdyby tak było, to nie dałby się ukryć swoisty „teatr pozorów” ze strony oskarżonego S. P. (1) i pozostałych osób biorących udział w rozmowach na temat budowy mobilnego węzła betoniarskiego (w tym oskarżonego Z. T. (1), świadków: Ł. J., T. K. (1), T. K. (2), Ł. J., G. K. i F. W.).

Co więcej, stawiając tezę o szeregu przestępczych działaniach w fazie przygotowania wniosku o udzielenie dotacji, oskarżyciel publiczny jeśli nie pominął, to z pewnością nie nadał istotnego znaczenia temu, że pośrednictwo spółki jawnej (...), Ł. J., M. A., zajmującej się obsługą i przygotowaniem wniosków o dotację w ramach programów współfinansowanych z środków Unii Europejskiej, wcale nie sprowadzało się wyłącznie do formalnego przygotowania wspomnianych wniosków, lecz także polegało na oczekiwaniu od S. P. (1) przedstawienia takich dokumentów od kontrahentów (...)u, które ułatwiłyby uzyskanie dotacji i pozwoliłyby wykazać podstawy wniosku. Nie chodzi tu o ingerencję w merytoryczną treść dokumentów, lecz dbałość, aby kontrahenci (...)u przedstawili takie dokumenty, które nie pozostawią wątpliwości, że podmioty te współpracują z podmiotem starającym się o dotację i oferują urządzenia (komponenty) odpowiadające wysokiemu poziomowi innowacyjności przedsięwzięcia na poziomie światowym.

Temu służyła właśnie obecność Ł. J. we wskazanym wyżej spotkaniu z przedstawicielem firmy (...) na temat domieszek do nanobetonów, a także spotkania i rozmowy Ł. J. z innymi kontrahentami (...)u, co zostanie omówione poniżej.

Po piąte, oskarżony S. P. (1) w imieniu (...)u podjął rzeczywiste, a nie pozorne, rozmowy z oskarżonym Z. T. (1), dyrektorem spółki z o.o. (...), przedstawicielem czeskiej spółki (...) w O. ( (...)) na Polskę, na temat budowy całkowicie nowego mobilnego węzła betoniarskiego do produkcji nanobetonu, przy wykorzystaniu najnowszej generacji domieszek firmy (...). Nie były to wyłącznie rozmowy dla potrzeb uzyskania dotacji, lecz dotacja miała służyć sfinansowaniu pomysłu na zaplanowane nowe przedsięwzięcie gospodarcze.

Następnie oskarżony Z. T. (1) zorganizował konsultacje i spotkanie przedstawicieli (...)u z przedstawicielami spółki (...) w O., celem ustalenia warunków technicznych, w związku z niestandardowymi rozwiązaniami proponowanymi przez (...). Oskarżony Z. T. (1) wraz z głównym technologiem (...)u T. K. (1) udali się do O., by wraz z technologami (...) skonsultować możliwość produkcji nowego węzła betoniarskiego, a T. K. (1) zabrał ze sobą próbki domieszek – krzemionki i żywicy, które przedstawione zostały czeskim konstruktorom. W spotkaniu tym wziął również udział Ł. J. z (...) Centrum (...) i przedstawiciel firmy (...). Podczas spotkania T. K. (2) przedstawił jakie wymogi spełnić musi betonownia z nowymi domieszkami zaproponowanymi przez B., a to zastosowania mikrokrzemionki o dużej ścierliwości oraz żywicy i superplastyfikatora o dużej lepkości.

Jak już wyżej wskazano, obecność Ł. J. z (...) Centrum (...), jako przedstawiciela firmy pośredniczącej w staraniach o dotację, nie miała charakteru formalnego. Po tych spotkaniach Ł. J. zażądał w firmie (...) przygotowania na papierze firmowym dokumentów firm (...), aby mogły być przeniesione do wniosku skomplikowane dane techniczne. Takiego dokumentu Ł. J. zażądał także co do firmy dostarczającej pompy do projektowanej betoniarni, z zaznaczeniem, że wymagają one konstrukcyjnego przystosowania do nowych produktów.

W ślad za tymi ustaleniami, w dniu 1 lipca 2008r. oskarżony Z. T. (1), jako dyrektor spółki z o.o. (...). z o.o. przesłał ofertę na betoniarnię łatwoprzestawną o nowej konstrukcji (...) oraz urządzenie recyklingowe i szkolenie specjalistyczne za łączną kwotę 4.251.000 zł. Kolejnym pismem z dnia 18 lipca 2008r. oskarżony Z. T. (1) poinformował spółkę (...) o zaprojektowaniu od podstaw nowej i kompletnej konstrukcji zakładu produkcji mas betonowych, specjalnie na potrzeby produkcji nowej generacji betonów w nanotechnologii. We wspomnianym piśmie stwierdzono, że proponowana do betonownia miała być pierwszą na świecie instalacją, w której zastosowane zostaną innowacyjne rozwiązania w postaci:

1)  nowatorskiej konstrukcji mieszalnika betonów;

2)  w pełni zintegrowanego systemu dozowania domieszek oraz dodatków chemicznych;

3)  nowatorskiego wysokociśnieniowego systemu mycia wnętrza mieszalnika;

4)  systemu łatwo przestawnej oraz modułowej konstrukcji zakładu produkcji mas betonowych o wydajności 120 m3/godz.;

5)  centralnego systemu sterowania i automatyki zakładu;

6)  wysokosprawnych silników;

7)  prototypowego systemu chłodzenia przekładni firmy (...).

Swoją ofertę przesłała również inna firma (...).

Wskazane ustalenia wynikały jednoznacznie z wyjaśnień oskarżonego Z. T. (1) (k. 2715-2718, 2729-2739, 4976v-4978v, 5839v-5840), a także zeznań świadków: T. K. (1) (k. 1133-1136,1418-1425, 5095v-5096v, 5848v-5852), T. K. (2) (k. 1191-1194, 5076v-5078, 5945v-5948) i Ł. J. (k. 4494-4501, 5187-5189v, 5859-5866), uzupełnionych pismami Z. T. (1), jako dyrektora spółki z o.o. (...). z o.o. z dnia 1.07.2008r. (k. 747-761) i z dnia 18.07.2008r. (k. 617-620, 743-746), a także oferty firmy (...) (k. 1020-1024, 1061-1071).

Po szóste, jednym z niezwykle ważnych elementów nowoprojektowanego mobilnego węzła betoniarskiego miały być pompy i w tym celu oskarżony S. P. (1) prowadził rozmowy o nowej technologii produkcji nanobetonów z firmą (...), reprezentowaną przez G. K., która prowadziła już współpracę z (...)em, dostarczając jej części firmy (...) do pomp do betonu. Pompy potrzebne firmie (...) przystosowane miały zostać do podawania betonu z wyższym ciśnieniem, a firma (...) oferowała nowe rozwiązania dotyczące leja zasypowego, pompy oraz zasuwy, które miały umożliwić pompowanie nowych cięższych betonów o parametrach wskazanych przez (...), chociaż na potrzeby tego projektu dobrała istniejące w firmie (...) urządzenia o odpowiednich parametrach. Na spotkaniu w firmie (...) zorganizowanym w celu omówienia wspomnianego zamówienia wzięliudział obok oskarżonego S. P. (1) przedstawiciele spółki (...): Franz W. i O. S. oraz przedstawiciel spółki (...). Podczas niego doprecyzowano kwestie związane zamówionymi pompami.

W wyniku tych rozmów, w dniu 23 lipca 2008r. główna księgowa (...)u, R. T. zwróciła się do G. K. o sporządzenie oświadczenia dotyczącego konstrukcyjnego przystosowania pomp do pompowania nanomieszanki, informując, że jest ono konieczne dla uzyskania dotacji na zakup pomp, zgodnie ze stanowiskiem (...) Centrum (...), pośredniczącego w uzyskaniu dotacji i opracowującego wniosek o dotacje, reprezentowanemu przez Ł. J.. R. T. przesłała spółce (...) wzór takiego oświadczenia, przygotowanego przez (...) Centrum (...), w którym figurowała firma (...) sp. z o.o., ponieważ firma przygotowująca wniosek dotacyjny nie wiedziała o współpracy (...)u z firmą (...) i przygotowała oświadczenie z danymi jedynego znanego im producenta pomp.

Po zmianie danych, G. K., reprezentujący spółkę (...), pismem datowanym na dzień 7 lipca 2008r. poinformował (...), że betony (...) wymagać będą niestandardowych rozwiązań technicznych polegających na opracowaniu nowej konstrukcji całego systemu do pompowania i podawania mieszkanki betonowej na odległość. Zachodzą bowiem problemy z utrzymaniem wewnętrznej jednorodności nanostruktury z uwagi na sedymentację, zwiększoną lepkość i agresywność niektórych składników na metalowe elementy wewnętrznego poszycia urządzeń mechanicznych. Pompy konwencjonalne spowodują efekt nierównomiernego zasysania nanomieszanki na konstrukcję lub posadzkę, co może spowodować negatywne konsekwencje w późniejszym funkcjonowaniu obiektu. Nastąpi również zalepienie i zatarcie wszystkich systemów pompowania, co po jednorazowym wykorzystaniu konwencjonalnej pompy wymagać będzie jej generalnego remontu. We wspomnianym piśmie, G. K., reprezentujący spółkę (...), podał, że konstruktorzy W. proponują w związku z tym konstrukcyjne opracowanie pompy wysokościowej o zasięgu 36 m oraz pompy halowej o zasięgu 28 m do pompowania i podawania nowej generacji nanomieszanki. Pismo to G. K. w dniu 23 lipca 2008r. przesłał do R. T. drogą mailową, jednocześnie informując, iż pismo to w wersji papierowej zostało przesłane kurierem.

Oprócz rozmów z przedstawicielami spółki (...): F. W. i O. S. oraz przedstawicielem spółki (...), oskarżony S. P. (1) prowadził również rozmowy na temat dostawy pomp do betonu z przedstawicielami firmy (...) w Niemczech.

Ustalenia te potwierdzał materiał dowodowy w postaci wyjaśnień oskarżonego S. P. (1) (k. 2779-2785, 2842-2845, 2848-2855, 4985v-4989, 5610, 5616-5622), a także zeznań świadków: G. K. (k. 2498-2506, 2512-2521, 5003-5007, 5843v-5847), F. W. (k. 1429-1433), R. T. (k. 4919v-4920, 4940v-4943, 5937v-5943) i G. K. (k. 2498-2506, 2512-2521, 5003-5007, 5843v-5847), a także dokumenty w postaci wydruków wiadomości poczty elektronicznej (k. 3695-3698, 3886-3887), pisma G. K., reprezentującego spółkę (...) z dnia 7.07.2008r. (k. 621-622).

Należy jeszcze raz zdecydowanie podkreślić, że wskazane dowody przeczą temu, aby na etapie przygotowania wniosku o dotację, doszło do przestępczego porozumienia co do fałszywego przedstawienia projektu zbudowania mobilnej betoniarni, z wykorzystaniem technologii nanobetonów, jako urządzenia nowej generacji na poziomie światowym, choć nie było ku temu żadnych przesłanek. Takie stanowisko jest nieuprawnione i takiego przestępczego porozumienia nie potwierdzają oskarżeni i świadkowie biorący udział w rozmowach na temat projektowanego węzła betoniarskiego (w tym oskarżonego Z. T. (1), świadków: Ł. J., T. K. (1), T. K. (2), Ł. J., G. K. i F. W.).

Jak już wskazano wcześniej, pośrednictwo spółki jawnej (...), Ł. J., M. A., zajmującej się obsługą i przygotowaniem wniosków o dotację w ramach programów współfinansowanych z środków Unii Europejskiej, wcale nie sprowadzało się wyłącznie do formalnego przygotowania wspomnianych wniosków, lecz także polegało na oczekiwaniu od S. P. (1) przedstawienia takich dokumentów od kontrahentów (...)u, które ułatwiłyby uzyskanie dotacji i pozwoliłyby wykazać podstawy wniosku. Nie chodzi tu o ingerencję w merytoryczną treść dokumentów, lecz dbałość, aby kontrahenci (...)u przedstawili takie dokumenty, które nie pozostawią wątpliwości, że podmioty te współpracują z podmiotem starającym się o dotację i oferują urządzenia (komponenty) odpowiadające wysokiemu poziomowi innowacyjności przedsięwzięcia na poziomie światowym.

Temu właśnie służyło przygotowanie przez (...) Centrum (...), reprezentowane przez Ł. J. wzoru oświadczenia dot. zamówienia pomp, w którym figurowała firma (...) sp. z o.o., które główna księgowa (...)u, R. T. przesłała spółce (...), ponieważ firma przygotowująca wniosek dotacyjny nie wiedziała o współpracy (...)u z firmą (...) i przygotowała oświadczenie z danymi jedynego znanego im producenta pomp. Powierzenie przez oskarżonego S. P. (1) specjalistycznej firmie (...), reprezentowane przez Ł. J. i M. J. (2), zajmującej się przygotowaniem i realizacją wniosków o dotacje, niewątpliwie znacząco wpływa na ocenę jego zachowania pod katem odpowiedzialności karnej. Oskarżony S. P. (1) i jego współpracownicy (W. P., T. K. (1), R. T. i inni), w ramach wymogów związanych z udzieleniem dotacji z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...), realizowali zalecenie firmy pośredniczącej, w zakresie wykazania podstaw do ubiegania się o tę dotację. Jak już wyżej wskazano, nie było to wyłącznie pośrednictwo o charakterze formalnym, lecz także odnosiło się do części merytorycznej wniosku i jego załączników.

Po siódme, istotną rolę (...) Centrum (...), reprezentowanego przez Ł. J. i M. J. (2) w zakresie przygotowania i opracowania wniosku o dofinansowanie w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, sporządzonego na specjalnym formularzu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, wraz z niezbędną dla takiego wniosku opinią o innowacyjności, wystawioną przez placówkę naukowo-badawczą, potwierdzają zeznania świadków: M. J. (2) (k. 4511-4520, 5110v-5117v, 5184v-5187, 5873-5873v), Ł. J. (k. 4494-4501, 5187-5189v, 5859-5866) i R. T. (k. 4919v-4920, 4940v-4943, 5937v-5943), a także wyjaśnienia oskarżonego S. P. (1) (k. 2779-2785, 2842-2845, 2848-2855, 4985v-4989, 5610, 5616-5622v).

To właśnie (...) Centrum (...), reprezentowane przez Ł. J. i M. J. (2) zwróciło się do (...)u o przedstawienie wskazanych w instrukcji wypełniania wniosku oświadczeń producenta oraz załącznika w postaci opinii o innowacyjności, a po uzyskaniu informacji (...) Centrum (...), co taka opinia winna zawierać i kto może ją wydać, na prośbę (...)u reprezentowanego przez główną księgową – R. T., (...) Centrum (...), reprezentowane przez Ł. J. i M. J. (2), sporządziło konspekty pism stanowiących oświadczenie o innowacyjności, które drogą elektroniczną przesłano do pracowników (...)u: R. T. oraz T. K. (1). Sporządzone pismo uwzględniało dane otrzymane od (...) Fabryki (...), w tym dokumentację B+R i notatki sporządzone podczas spotkań z przedstawicielami innych firm, w tym B. i (...) i odpowiadało obowiązującemu wzorowi Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

Taki obieg dokumentów nie miał wcale charakteru dyskrecjonalnego, właściwego przestępczym zabiegom, lecz oficjalny sposób przygotowania i opracowania dokumentacji właściwej tego rodzaju wnioskom i nie odbiegał od innych procedur stosowanych przez (...) Centrum (...), o czym przekonują wskazane zeznania świadków: M. J. (2) (k. 4511-4520, 5110v-5117v, 5184v-5187, 5873-5873v) i Ł. J. (k. 4494-4501, 5187-5189v, 5859-5866). Przeczy to całkowicie tezie o przestępczym porozumieniu dla fałszowania dokumentów towarzyszących wnioskowi o dotację i dla wyłudzenia dotacji z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...).

Po ósme, regulamin przeprowadzenia konkursu w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 Działanie 4.4: (...) (k. 428-445), wydany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości określał w § 3 ust. 3 rozdziału I, że dofinansowaniu podlegać będą inwestycje początkowe spełniające kryteria „Działania określone w szczegółowym opisie priorytetów (...) 2007-2013”, polegające na zakupie lub wdrożeniu nowych rozwiązań technologicznych stosowanych na świecie nie dłużej niż 3 lata, lub zakupie lub wdrożeniu technologii, której stopień rozprzestrzeniania na świecie w danej branży nie przekracza 15 % którego rezultatem będzie powstanie i wprowadzenie na rynek nowego lub znacząco ulepszonego produktu (wyrobu lub usługi). Warunek ten, jako konieczny od strony podmiotowej, został powtórzony w § 5 ust. 6 lit b rozdziału oraz jako jedno z obligatoryjnych kryteriów oceny merytorycznej – pkt 8 oceny merytorycznej, pkt 3 załącznika nr 1 do regulaminu i przypominany w instrukcji wypełniania I części wniosku o dofinansowane projektu w ramach (...) działanie 4.4. (k. 421 – 422).

Tak wysoko wyznaczony poziom innowacji produktowej, związanej z wykorzystaniem zaawansowanej technologii, był zgodny z opisem 4 osi priorytetowej – inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia, w którym mówiono o wsparciu nowych inwestycji, w szczególności związanych z zastosowaniem najnowszych w skali światowej rozwiązań, zawartym w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka 2007-2013, zatwierdzonym decyzją Komisji Europejskiej 1.10.2007 r. nr (...)) (...) (Komunikat Ministra Rozwoju Regionalnego z 22.11.2007 r. – MP 2007 r., Nr 90, poz. 986) i przyjętym uchwałą nr 267 Rady Ministrów z 30.10.2007 r. Uściślał go szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 – działanie 4.4 – (...), w którym instytucja zarządzająca wskazuje na wsparcie zakupu (wdrożenia) nowych rozwiązań technologicznych stosowanych na świecie nie dłużej niż 3 lata, lub nie większym niż 15 % rozprzestrzenieniu na świecie. Ponadto, Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 7.04.2008 r. w sprawie udzielenia przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007 – 2013 (Dz. U Nr 68, poz. 414 ze zm.) określało przeznaczenie, warunki i tryb udzielania przez (...) wsparcia finansowego w ramach działań określonych w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka 2007-2013, w tym dotyczącego nowych inwestycji o wysokim potencjale innowacyjnym (§ 1 ust. 1 pkt 6). Wymieniony akt prawny uzależniał udzielenie dofinansowania przedsiębiorcy, w ramach działania 4.4. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013, od tego, aby wdrażane rozwiązania technologiczne były stosowane na świecie nie dłużej niż 3 lata lub wartość sprzedaży na świecie wyrobów lub usług wytworzonych w oparciu o te rozwiązania nie przekracza 15 % wartości sprzedaży na świecie w branży do której należą (§ 23 ust. 1).

Mając powyższe na uwadze, kluczowe znaczenie dla oceny zasadności wniosku o udzielenie dotacji w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 – działanie 4.4 – (...), miała opinia o innowacyjności, która miała dowodzić istnienia innowacyjności projektu ubiegającego się o dotację, Innowacyjność ta miała odpowiadać wskazanym wyżej wymogom.

Jak wynika z apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego, kluczowe znaczenie dla przypisania oskarżonym: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R. popełnienia przestępstw z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku) zarówno w formie sprawstwa (art. 18 § 1 k.k.), jak i pomocnictwa (art. 18 § 3 k.k.), prokurator dostrzega w sposobie opracowania i podpisania opinii o innowacyjności (k. 611-616).

Prokurator traktował tę opinię jako pozorną, fałszywie oddającą poziom projektowanego przez (...) mobilnego węzła do produkcji nanobetonu, jako odznaczającego się innowacyjnością na poziomie światowym, co miało się wyrażać tym, że opinia ta była przygotowana w warstwie merytorycznej i językowej przez inne osoby niż figurującą jako jej autorka – oskarżona K. R.. Ponadto, prokurator już w akcie oskarżenia, a także w kolejnych fazach postępowania dowodził, że miało charakter przestępczy potwierdzenie treści tej opinii, jako sporządzonej przez Instytut (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. i opieczętowanie jej pieczątkę imienną Dyrektora Instytutu – (...) i podpisanie przez jego zastępcę W. K..

Wypada zatem prześledzić sposób opracowania i podpisania tej opinii, który praktycznie został ustalony w sposób bezsporny, natomiast zasadnicze wątpliwości budziło to, czy merytorycznie oskarżona K. R., a także oskarżony Z. G., który przedstawił jej do oceny i ewentualnego podpisania tę opinię, mieli intencję fałszywego przedstawienia poziomu innowacyjności projektowanego mobilnego węzła produkcji nanobetonów, o którego dofinansowanie zwracała się firma (...), a w konsekwencji, czy oskarżony S. P. (1), który miał być beneficjentem dotacji, miał świadomość braku innowacyjności wymaganej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...) i chciał uzyskania fałszywej opinii co do tej innowacyjności ze strony oskarżonych: K. R. i Z. G.. Aby kwestie te wyjaśnić jeszcze raz warto prześledzić sposób opracowania wymienionej opinii.

Jak słusznie ustalił Sąd Okręgowy we Wrocławiu w oparciu o wyjaśnienia oskarżonych: S. P. (1) (k. 2779-2785, 2842-2845, 2848-2855, 4985v-4989, 5610, 5616-5622v), Z. G. (k. 2597-2598, 2641-2642, 4943-4947, 5828v-5837) i K. R. (k. 2900-2904, 4959v-4963, 5605-5609), a także zeznań świadków: Ł. J. (k. 4494-4501, 5187-5189v, 5859-5866), T. K. (1) (k. 1133-1136,1418-1425, 5095v-5096v, 5848v-5852) i W. K. (k. 1180, 5075-5076v), a także wyniki oględzin (k. 2606-2620, 2621-2631), okazania wizerunku (k. 2634-2639), wydruk komputerowy z poczty elektronicznej (k. 2645, 2649), a także wniosku o urlop dyrektora J. D. i listę obecności pracowników Instytutu (...) w W., Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O. (k. 4953, 4954), w dniu 18 lipca 2008r. Ł. J. z (...) Centrum (...), reprezentującego (...), zwrócił się do oskarżonego Z. G. czy zaopiniuje wniosek o dofinansowanie ze środków unijnych w ramach projektu „Technologia produkcji mas betonowych w oparciu o nanotechnologię” i sporządzi opinie o innowacyjności produktu. Oskarżonego Z. G. wskazał Ł. J. oskarżony S. P. (1), który następnie także zatelefonował do Z. G. i potwierdził propozycję opracowania opinii o innowacyjności. Ponieważ oskarżony Z. G. wcześniej współpracował z firmą (...), Z. G. wyraził zainteresowanie ofertą. W rozmowie telefonicznej z Ł. J., oskarżony Z. G. stwierdził, że nigdy takiego wniosku nie sporządzał i nie wypełniał takiej opinii, według wzorca właściwego dla wniosków o dotację, na co Ł. J. zapewnił, że taka opinia zostanie przez niego przygotowana na podstawie dokumentów źródłowych. Następnie, oskarżony Z. G. otrzymał pocztą elektroniczną od Ł. J. z (...) Centrum (...) projekt opinii na wypełnionym formularzu. Oskarżony Z. G. zapoznał się z treścią opinii, naniósł na niej niezbędne poprawki, które nie zmieniały merytorycznie jej sensu i wydrukował opinię o innowacyjności. Następnie postanowił zwrócić się do Instytutu (...), Ceramiki i (...) w W., Oddział w O., gdyż uznał, że sam nie może podpisać się pod opinią, jako pracownik Politechniki (...), gdyż znajdował się w tym czasie w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, a w kolejnej jednostce naukowej pracował zaledwie od 2-3 miesięcy. Oskarżony Z. G. wydrukował opinię o innowacyjności i udał się do oskarżonej K. R., która była w jego ocenie najbardziej kompetentną osobą w Instytucie (...), Ceramiki i (...) w W., Oddział w O., w zakresie wiedzy o produkcji betonów z wykorzystaniem nanotechnologii. Wcześniej Z. G. nie prowadził żadnych rozmów z K. R. na temat podpisania i opracowania takiej opinii, jak również nie kierował wobec niej żadnych propozycji udzielenia korzyści w jakiejkolwiek formie w związku z podpisaniem wskazanej opinii.

Oskarżony Z. G. przekazał oskarżonej K. R. poprawioną przez siebie opinię o innowacyjności i poinformował ja, że jest to opinia dotycząca jego klienta, który stara się o dotację unijną. Oskarżona K. R. oświadczyła, że po zapoznaniu się z opinią mu pomoże. Po wyjściu Z. G., K. R. zapoznała się z przedstawioną jej opinią o innowacyjności i uznała, że zawiera ona treści, które może zaakceptować jako pracownik naukowy w oparciu o treść opinii, a także stanowisko oskarżonego Z. G., który był specjalistą i autorytetem w środowisku naukowym z zakresu produkcji betonów.

Następnie oskarżony Z. G. odebrał w Instytucie (...), Ceramiki i (...) w W., Oddział w O., od oskarżonej K. R. podpisaną opinię o innowacyjności, po czym udał się do Dyrektora Instytutu, J. D.. Z uwagi na jego nieobecność związaną z urlopem w dniach 7-25 lipca 2008r., opinię podpisał Z. Dyrektora Instytutu (...), Ceramiki i (...) w W., Oddział w O., W. K., który przystawił na opinii pieczęć imienną J. D.. Następnie oskarżony Z. G. telefonicznie poinformował S. P. (1) o tym, że opinia jest podpisana i można po nią przyjechać. Do Z. G. przyjechał T. K. (1) i odebrał podpisaną opinię o innowacyjności.

Pozostają zatem ważkie pytania, czy taki sposób opracowania i podpisania opinii o innowacyjności, był niedopuszczalny bez badań wykonywanych osobiście przez oskarżonych: Z. G. i K. R., a także bez oficjalnego zlecenia przez firmę (...) wykonania opinii Instytutowi (...), Ceramiki i (...) w W., Oddział w O..

Na wstępie nie można się zgodzić ze stanowiskiem oskarżyciela publicznego, jakoby opinia o innowacyjności (k. 611-616), podpisana przez oskarżoną K. R., a następnie potwierdzona przez W. Z. Dyrektora Instytutu (...) w W. Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O., który podpisał ją i umieścił na niej pieczątkę imienną Dyrektora Instytutu – (...), tylko pozornie była opinią wystawioną w imieniu wskazanej placówki naukowo-badawczej, a faktycznie opinią osoby fizycznej. Takie zarzuty prokuratora były całkowicie bezzasadne, gdyż sposób sporządzenia wspomnianej opinii, nie pozbawiał jej cech dokumentu wystawionego przez jednostkę naukowo-badawczą, koniecznego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...).

Już w pierwszym wydanym w tej sprawie wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 9 października 2013r. sygn. akt II AKa – 286/13, którym rozpoznawano m.in. apelację wniesioną przez prokuratora od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 14 marca 2013r. sygn. akt III K – 230/11, na stronie 29 uzasadnienia wyroku przesądzono co następuje: „ Okoliczność, że to nie oskarżona K. R., jako kierownik zakładu w instytucie naukowym, zamieściła określone treści na druku załącznika nr (...) do regulaminu konkursu w ramach (...) działanie 4.4. a tylko po zapoznaniu się z tą treścią podpisała opinię o innowacyjności w rubryce osoby sporządzającej opinię, zaś wydanie opinii nie zostało zlecone instytutowi, zarejestrowane i rozliczone finansowo nie powoduje, że opinia o innowacyjności została wystawiona przez „osoby fizyczne” a nie jednostkę naukową ” (k. 5.568).

Takie zarzuty i argumenty prokuratora, zawarte w poprzednio skierowanej apelacji od wyroku uniewinniającego oskarżonych: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R., zostały już zatem rozpoznane przez Sąd odwoławczy i ustalenia te nie mogą zostać zmodyfikowane na niekorzyść oskarżonych, za względu na pośredni zakaz reformationis in peius z art. 443 k.p.k.

Co więcej, charakter wniosku o dotację i towarzyszącej jej obligatoryjnej opinii palcówki naukowo-badawczej na temat innowacyjności, przemawiał za tym, że istotną wartość merytoryczną wniosku ma zawierać dokumentacja przedstawiona przez podmiot ubiegający się o dotację, a wspomniana placówka naukowo-badawcza ma przedstawiane tezy zweryfikować. W tym celu nie musiała zachodzić potrzeba zlecenia i przeprowadzenia badań przez Instytut (...) w W. Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O., gdyż wiązałoby się do ze znaczącymi kosztami po stronie (...)u, narażającymi na dodatkowe koszty przy ubieganiu się o dotacje i przedłużać procedurę, a być może nawet ze względu na czas opracowania takiej ekspertyzy, uniemożliwiającej skuteczne ubieganie się o dotację.

Należy zatem zadać sobie pytanie, czy oskarżeni: Z. G. i K. R., jako specjaliści i autorytety naukowe w dziedzinie produkcji betonów, mogli przeprowadzić analizę zasadności wniosków o innowacyjności projektu objętego wnioskiem o dotację w oparciu o posiadaną wiedzę naukową i dane przedstawione przez (...) w treści projektowanej opinii o innowacyjności. Odpowiedź na tak postawione pytanie należy do istoty kwestii odpowiedzialności obojga oskarżonych. Jeżeli pojawiłyby się bowiem jakiekolwiek wątpliwości, że oskarżeni: Z. G. i K. R., ze względu na swój stan wiedzy, jednak mogli się podjąć opracowania lub weryfikacji treści opinii o innowacyjności na podstawie danych przedstawionych przez (...) i instytucję pośredniczącą, czyli (...) Centrum (...), to takie opiniowanie – w znaczeniu podmiotowym – nie pozbawiało ich działań podstaw faktycznych (naukowych) i nie mogło stanowić podstawy zarzutów karnych. Tak należy rozumieć istotę wątpliwości z art. 5 § 2 k.p.k., które się w tej sprawie ujawniły w zakresie odpowiedzialności karnej oskarżonych: Z. G. i K. R. i których nie zdołano w toku procesu usunąć oraz które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Warto w tym miejscu prześledzić treść opinii o innowacyjności (k. 611-616), aby uwypuklić opisane wyżej wskazane wątpliwości z art. 5 § 2 k.p.k., a przede wszystkim stwierdzić, co w istocie potwierdzili swoimi podpisami oskarżona K. R. i zastępca dyrektora instytutu, W. K. i jaką treść opinii ostatecznie zredagował oskarżony Z. G., na podstawie projektu opinii przesłanego na formularzu urzędowym przez Ł. J. z (...) Centrum (...).

Znaczącą treść opinii stanowiła charakterystyka nowej technologii, która była projektowana przez spółkę (...) i stanowiła podstawę merytoryczną wniosku o dotację. Treść tego fragmentu była zatem powtórzeniem zamierzeń projektodawcy o tym, jakie cele zamierzał osiągnąć przy wykorzystaniu funduszy z dotacji. To właśnie merytorycznie ten fragment oceny oskarżonych: Z. G. i K. R. był najistotniejszy. Jak zapisano w opinii o innowacyjności (k. 611-616): „ Technologia produkcji mas betonowych polegać będzie na wytworzeniu masy betonowej w nanotechnologii. Bardzo wysoki stopień innowacyjności opiniowanej technologii wymagał od producenta opracowania szeregu niestandardowych rozwiązań systemowych polegających na zaprojektowaniu od podstaw całkowicie nowej kompletnej konstrukcji zakładu produkcji mas betonowych opracowanego specjalnie na potrzeby nowej generacji betonów w nanotechnologii. Charakterystycznym cechami nowatorskiej technologii są rozwiązania:

⚫

nowej konstrukcji tzw. inteligentnego mieszalnika z innowacyjnym rozwiązaniem automatycznej zmiany prędkości pracy poszczególnych mieszadeł w celu uzyskania efektu precyzyjnego mieszania składników masy betonowej. Zaplanowane składniki oraz dodatki chemiczne, które wchodzą w skład betonów nowej generacji wymagają bardzo precyzyjnego czasu mieszkania (znacząco dłuższego niż betony konwencjonalne), aby uzyskać odpowiednią wewnętrzną jednorodność struktury nanobetonów;

⚫

opracowaniu prototypowego w pełni zintegrowanego systemu dozowania domieszek oraz dodatków chemicznych (nanokrzemionek, polimerów), polegającego na wyposażeniu betonowni w kompletny w pełni skomputeryzowany cyfrowy system wag chemii z systemem cyrkulacji utrzymującym zawiesiny w ciągłym ruchu, nie pozwalając na segmentację poszczególnych składników;

⚫

wyposażeniu mieszkanki w nowatorski, automatyczny, wysokociśnieniowy system mycia wnętrza mieszalnika;

⚫

opracowanego przez zespół inżynierów (...) specjalnie ma potrzeby inwestycji nowatorskiego centralnego systemu sterowania i automatyki zakładu produkcji mas betonowych, który stanowić będzie interaktywny element całego procesu produkcji;

⚫

opracowanego przez firmę (...) prototypowy zintegrowany system napędu i sterowania silnikami indukcyjnymi;

⚫

opracowanego i zgłoszonego do opatentowania (wniosek o ochronę prawa własności przemysłowej) przez (...) prototypowego systemu chłodzenia przekładni walcowych oraz stożkowo – walcowych;

⚫

nowatorskiego systemu łatwoprzestawnej oraz modułowej konstrukcji zakładu mas betonowych o wydajności 120 m3/godz.”.

W uzasadnieniu opinii wskazano także, że realizacja projektu umożliwi wdrożenie nowatorskiej, mobilnej technologii produkcji nanobetonów ( (...), (...)) nie wytwarzanych przez innych producentów w skali globalnej. Wprowadzone na rynek nowe wyroby w nanotechnologii stanowić będą innowację produktową, która dzięki mobilności zakładu będzie mogła być zaoferowana na terenie całego kraju (w miejscu realizacji inwestycji).

W opinii zaznaczono, że wdrożenie projektu pozwoli na wprowadzenie na rynek nowych produktów o nazwach:

1)  C. N. C. ( (...)) – N. z zastosowaniem do zaawansowanych inżynieryjnie konstrukcji nośnych, czyli beton nowej generacji powstały w oparciu o nanotechnologię. Dzięki zaawansowanym modyfikacjom mieszanki betonowej na poziomie nano udało się uzyskać efekt samoorganizacji cząsteczek w powłokę prowadząc do zamknięcia por znajdujących się w betonie. W ten sposób uzyskano po raz pierwszy na świecie beton charakteryzujący się nie spotykaną dotychczas ultra szczelnością, w tym wodoszczelnością stopnia W12. Nowe właściwości (...) pozwalają na zrezygnowanie z dodatkowych (bardzo kosztownych) zabezpieczeń izolacyjnych budynków, dzięki uzyskaniu minimalnej nasiąkliwości na poziomie < 2% oraz maksymalnej mrozoodporność stopnia F300. Osiągane wyniki nanobetonu konstrukcyjnego otwierają zupełnie nowe, niedostępne dotychczas możliwości m.in. pozwalają na wybudowanie przy jego zastosowaniu obiektów, które opierać się będą wszelkiego rodzaju zagrożeniom korozyjnym dając możliwość projektowania oraz wykonywania konstrukcji osiągających trwałość do tysiąca i więcej lat, całkowicie zmieniając dotychczasowe pojmowanie trwałości betonów;

2)  (...) F. C. ( (...)) – N. z zastosowaniem do posadzek przemysłowych ( (...)), co do którego szczególny nacisk położono na uzyskanie kontroli nad wykluczającymi się wzajemnie cechami betonu tj. kontroli lepkości plastycznej oraz granicy plastyczności betonu. Dzięki zastosowaniu w badaniach nanotechnologii, udało się technologom Spółki uzyskać kontrolę nad w/w parametrami betonu, co doprowadziło do opracowania przez (...) po raz pierwszy na świecie samozagęszczalnego betonu posadzkowego w nanotechnologii, w którym zaobserwowano bardzo wysoką płynność przy bardzo małej lepkości. Do najważniejszych cech (...) zaliczono maksymalną jednorodność mieszanki betonowej, maksymalne otulenie prętów betonem, samozagęszczalność oraz bardzo niski skurcz (dwukrotnie mniejszy niż dla betonów tradycyjnych) przy jednoczesnym znaczącym zmniejszeniu ilości cementu o 30% potrzebnego do wytworzenia Omawiane właściwości nowego betonu pozwolą na zredukowanie czasu wykonania przemysłowych posadzek o polowe, przy wykorzystaniu pięciokrotnie mniejszego nakładu pracy.

W opinii podkreślono, że wskazane cechy fizyko-chemiczne (...) oraz (...) potwierdzają unikatowe w skali światowej rozwiązanie – zupełną nowość na rynku mas betonowych, tj. produkt nie wytwarzany przez innych producentów w skali globalnej oraz niebywały skok technologiczny i rewolucję dla całej branży technologii betonów na najbliższe dziesięciolecia. Zaznaczono, ze opracowane przez spółkę betony w nanotechnologii są objęte ścisłą tajemnicą przemysłową, a firma (...) jest również w trakcie przygotowywania dokumentacji patentowej mającej na celu ochronę praw własności przemysłowej, że inwestycja polega na zakupie rozwiązania technologicznego, które jest stosowane na świecie nie dłużej niż rok i jej wdrożenie na świecie w branży nie przekracza 5 %.

Jednocześnie, w opinii wskazano podstawy, na jakich oparto wskazane wnioski, a mianowicie były to:

1)  Koncepcje, plany i założenia wnioskodawcy, czyli (...) Fabryka (...), W. i S. P. (1), sp. jawna;

2)  „ (...) ” z dnia 11 czerwca 2008r. wykonaną przez technologów betonu z Laboratorium (...), mgr inż. T. G. T. oraz mgr inż. Ł. T.;

3)  Dokumenty, materiały, informacje, oświadczenie dostawcy technologii – producenta (...) sp. z o.o. – Dyrektor Z. T. (1);

4)  Oświadczenia koncernu chemicznego dot. badań nad nowymi produktami – (...);

5)  Publikacje, artykuły i inne prace zamieszczane w czasopismach naukowych, naukowo-technicznych, popularnonaukowych i specjalistycznych oraz periodykach branżowych bezpośrednio związanych z przedmiotem opinii, inna literatura fachowa;

6)  Schematy Technologiczne zakładu produkcji mas betonowych.

Istotną częścią opinii byłą deklaracja bezstronności i poufności, podpisana wraz z opinia przez oskarżoną K. R., która była w pełni zgodna z prawdą i w której zawarto następujące oświadczenia:

1)  Zgodnie z posiadaną przeze mnie wiedzą, nie pozostaję w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa z niniejszym przedsiębiorcą, jego zastępcami prawnymi lub członkami władz osób prawnych;

2)  Zgodnie z posiadaną przeze mnie wiedzą, w okresie ostatnich trzech lat nie pozostałam w stosunku pracy lub zlecenia z niniejszym przedsiębiorcą, ani nie byłam członkiem jej władz;

3)  Zgodnie z posiadaną przeze mnie wiedzą, nie pozostaję z niniejszym przedsiębiorcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości, co do mojej bezstronności;

4)  Wyrażam zgodę na zachowanie w tajemnicy i zaufaniu wszystkich informacji i dokumentów ujawnionych mi lub wytworzonych przeze ,mnie lub przygotowanych przeze mnie w trakcie lub jako rezultat przygotowania opinii i zgadzam si, że informacje te powinny być użyte tylko dla celów przygotowania przedmiotowej opinii i nie powinny być ujawnione stronom trzecim. Zobowiązuję się również nie zatrzymywać kopii jakichkolwiek pisemnych informacji” (k. 616).

Nawet pobieżna analiza treści deklaracji poufności i zaufania każe stwierdzić, że zrozumiałe jest to, iż firmie (...), ubiegającej się o dotacje z powodu innowacyjności projektu, mogło niewątpliwe zależeć na zachowaniu w tajemnicy jego szczegółów ze względu na uniknięcie ujawnienia jakichkolwiek danych konkurencji. Stąd dość czytelne jest, że wnioski i opinie sporządzane dla potrzeb wniosków o dotacje nie mogły być tak szczegółowe, jak typowe ekspertyzy naukowe lub opinie biegłych specjalistów, aby nie ujawniać istotnych szczegółów objętych tajemnicą przedsiębiorstwa (tajemnica własności przemysłowej). Także z tych powodów, trudno zarzucać oskarżonym: Z. G. i K. R., że nie żądali dalszej dokumentacji na temat szczegółów projektu.

Jak już wyżej wskazano, posiadający wiadomości specjalne oskarżeni: Z. G. i K. R. mieli podstawy do tego, aby wyprowadzić wnioski o innowacyjności wskazanego projektu, nawet jeżeli ta ostatnia nie analizowała szczegółowo dokumentacji przedstawionej przez wnioskodawców, polegając na zaufaniu do oskarżonego Z. G., a ten ostatni do wnioskodawcy, że wszystkie dokumenty zostały przedłożone zgodnie z wnioskiem o udzielenie dotacji. Taką wiedzę specjalistyczną oskarżona K. R. miała jako Kierownik Zakładu (...) w W. Oddział (...) Materiałowej, Procesowej i Środowiskowej w O., a oskarżony Z. G. jako pracownik naukowy Politechniki (...), Politechniki (...) w G., a także doktor habilitowany o specjalności chemik – ceramik, technologia betonu, technologia materiałów budowlanych, obecnie pracujący także jako prezes Centrum Technologicznego (...) w D.. Zresztą, kompetencję oskarżonego Z. G. docenili także biegli z Politechniki (...) wykorzystując w opiniach publikację: „ (...) ”, której był współautorem (k. 2568).

Po dziewiąte, należy ocenić wyjaśnienia oskarżonej K. R. złożone na temat okoliczności, w jakich sprawdziła i podpisała opinię o innowacyjności (k. 611-616), jako wyczerpujące i uczciwe. Podała bowiem, że chociaż nie zapoznała się z dokumentacją wstępnych badań, to bardzo ważnym elementem były dla niej były kompetencje i doświadczenie oskarżonego Z. G., a także doświadczenia i stan wiedzy samej oskarżonej w tej dziedzinie. Dlatego uznała, że tezy zawarte w opinii są prawdziwe. Oskarżona K. R. powołała się na swoje doświadczenie w pracy nad wysokowytrzymałościowymi betonami. Podpisując opinię uznała, że firma, dla której podpisywana jest opinia, ma jakąś nową domieszkę i skoro ją mają, to wszystko jest w porządku i jest to coś innowacyjnego. Podała, iż w kwestii użycia w opinii słów typu „globalny” nie rozpatrywała i nie przywiązywała uwagi do użytych w opinii słów, gdyż w jej ocenie w szczegółowym opisie technologii słowo to nie miało znaczenia (k. 2900-2904). Podała także, że o innowacyjności przesądzało użycie nowej generacji plastyfikatora opracowanego przez najlepszą w tej chwili w kraju firmę (...), a dodatkowo wprowadzenie maszyn i urządzeń odpowiednich do tego rodzaju betonu. Opinia sporządzona była na odpowiednim formularzu i w takiej formie przedłożono ją oskarżonej i opinię tę czytała bardzo dokładnie (k. 4959v-4963, 5605-5609).

Po dziesiąte, w swoich wyjaśnieniach także oskarżony Z. G. nie ukrywał okoliczności sporządzenia opinii (k. 2597-2598, 2641-2642, 4943-4947, 5828v-5834), kładąc nacisk na to, jak rozumie pojęcie innowacyjności i przedstawił swoją wiedzę na temat betonu, w tym betonu produkowanego w nanotechnologii. Oskarżony podkreślił, że każda opinia, w tym opinia o innowacyjności jest subiektywnym poglądem autora, nie jest to ocena, ani ekspertyza, która ma na celu wyjaśnienie jakiegoś problemu i do której potrzebne są badania i wyjaśnienie danego problemu. Opinia o innowacyjności została wykonana na rzecz wnioskodawcy, czyli firmy (...), która odpowiadała za prawdziwość zapisów we wniosku i opinii o innowacyjności odpowiadał wnioskodawca (co wynikało z punktu VI „Deklaracja Wnioskodawcy punkt 1”). Oskarżony Z. G. podkreślił, że zawarte w opinii o innowacyjności rozwiązania technologiczne spełniają kryteria Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007- (...).

Nie można odmówić racji oskarżonemu, że opinia o innowacyjności ma charakter subiektywny, odnoszący się przede wszystkim do wiedzy jej autora, zainteresowania daną problematyką, a nawet w niektórych wypadkach swoiście pojętym zainteresowaniu w rozwijaniu branży, w której jest on specjalistą, np. przez dostarczenie środków finansowych do badań nad rozwojem nowych technologii.

Jednak taki charakter ma każda opinia, a w wypadku gdy nie zostanie negatywnie zweryfikowana opinią innych specjalistów, wydanie takiej opinii (jej opracowanie lub przygotowanie) nie może prowadzić do zarzutów prawnokarnych np. w kierunku przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. Dla potrzeb niniejszego postępowania można jedynie zastrzec, że tego rodzaju wątpliwości, czy przygotowanie i podpisanie opinii o innowacyjności miało charakter działania w dobrej wierze, z wykorzystaniem posiadanej wiedzy przez oskarżonych: Z. G. i K. R., czy też charakter intencjonalnie przestępczy, nie zdołano usunąć w tym postępowaniu i należało je rozstrzygać na korzyść oskarżonych, zgodnie z przepisem art. 5 § 2 k.p.k.

Po jedenaste, całkowicie pominiętą okolicznością, zarówno w zaskarżonym wyroku, jak i w apelacjach, a przede wszystkim w opiniach biegłych z Katedry Budownictwa Betonowego Politechniki (...): J. P. i T. U., nie tylko pierwszej z lutego 2013r. (k. 5258-5268) ale przede wszystkim pisemnej opinii uzupełniającej biegłych z dnia 31.10.2016r. (teczka załącznik do akt sprawy), a także opinii złożonej ustnie na rozprawie głównej w dniu 21.03.2017r. (k. 5798v-5805), jest to, jaki był i jaki mógł być stan wiedzy oskarżonych: Z. G. i K. R. w lipcu 2008r. co do okoliczności objętych opinią o innowacyjności (k. 611-616). Jest to niezwykle ważka okoliczność, gdyż taki stan wiedzy zmieniał się nie tylko u oskarżonych, ale także u biegłych opiniujących w tej sprawie. Właśnie takie okoliczności podkreślają subiektywny charakter opinii opracowanej z udziałem oskarżonego Z. G. i podpisanej przez oskarżoną K. R. i nie można z tego powodu skutecznie przypisać przestępstwa, że uważali za innowacyjne w skali światowej rozwiązania mobilnego węzła betoniarskiego, zaproponowanego przez (...).

Po dwunaste, Sąd Okręgowy we Wrocławiu słusznie stwierdził, że o zamiarze oszustwa ze strony oskarżonych (bezpośrednim i wynikowym na gruncie art. 18 § 1 lub 3 k.p.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.) nie może świadczyć to, że projekt opinii został przesłany oskarżonemu Z. G., który następnie przekazał go oskarżonej K. R.. Opinia o innowacyjności, jako stanowiąca jeden z załączników wniosku o dofinansowanie, sporządzana była bowiem na urzędowych formularzach, a jej prawidłowe wypełnienie nie wymagało jedynie wiedzy merytorycznej dotyczącej określonej dziedziny, lecz nadto wymagało od osoby ją wypełniającej wiadomości na temat formalnych wymogów obowiązujących podczas ubiegania się o dofinansowanie z funduszy europejskich. W szczególności, wymagano od wypełniającego użycia określonych zwrotów i użycia odpowiedniej liczby znaków przy wypełnianiu poszczególnych rubryk. (...) takiej nie posiadali oskarżeni: Z. G. i K. R., którzy nigdy takich formularzy nie wypełniali.

Właśnie w tym wyrażała się rola Ł. J. z (...) Centrum (...) w prawidłowym opracowaniu i przygotowaniu wniosku o dotację. Wypełniony wzór opinii został wypisany przez właśnie Ł. J., a przez to że opinia musiała być sporządzona odpowiednim językiem, przy użyciu odpowiednich sformułowań, w ramach określonej liczby znaków graficznych, nie było nic dziwnego w tym, że akceptująca jej treść merytoryczną oskarżona K. R. i potwierdzający jej podpis zastępca dyrektora instytutu – (...), nie umieszczali w niej żadnych poprawek.

Po trzynaste, także oskarżony Z. T. (1) nie przyznał się do postawionych mu zarzutów (k. 2715-2718, 2728-2739, 4976v-4978v, 5839v), wyjaśniając, że pismo z dnia 18.07.2008r. było normalnym zapytaniem ofertowym, zaś projekt, którego dotyczyło został zrealizowany, a firma (...) wyprodukowała nowatorski węzeł betoniarski określony jako (...) (...) (...) + (...) (...), umożliwiający produkcję betonu określonego, jako nanobeton, jedynie dla firmy (...). Oskarżony podkreślił, że jest to jedyny węzeł w kraju o takich parametrach, a wcześniej firma (...) nie produkowała nigdy węzła o takich parametrach. Z wyjaśnień oskarżonego Z. T. (1) wynikało, że przed złożeniem oficjalnego zapytania ofertowego, przedstawiciel (...)u przedstawił wstępne założenia niezbędne do produkcji tego typu mas betonowych, po czym wspólnie z technologiem (...)u, T. K. (1) oskarżony Z. T. (1) udał się do O. na konsultacje. Tam T. K. (1) dysponował zabranymi ze sobą próbkami domieszek – krzemionki oraz żywicy, które przedstawiono czeskim konstruktorom (...) i na tej podstawie konstruktorzy opracowali technologię węzła betoniarskiego. W ślad za tym firma (...) złożyła do (...) oficjalne zapytanie ofertowe, a (...) przedstawili opracowaną ofertę węzła dostosowanego do potrzeb zamawiającego. Po zaakceptowaniu oferty czeska firma (...).CZ przygotowała umowę, która została zrealizowana, a urządzenie dostarczono i przeprowadzono szkolenie. Oskarżony Z. T. (1) stwierdził, że urządzenia i maszyny stosowane w węźle betoniarskim opracowanym przez (...).CZ na zamówienie (...) mogły być wcześniej stosowane w innych urządzeniach tego typu, jednak urządzenia o takich parametrach nie były stosowane w takiej konfiguracji w żadnym węźle i dlatego węzeł taki miał charakter nowatorski. Ponadto, w węźle tym zastosowano urządzenia, które nigdy wcześniej nie były stosowane w węzłach betoniarskich, tj. np. wagę domieszek dozujących żywicę i wagę domieszek dozujących krzemionkę.

Trudno zarzucić oskarżonemu Z. T. (1) jakiekolwiek przestępcze porozumienie z oskarżonym S. P. (1) lub innymi osobami reprezentującymi (...), skoro w sposób jasny przedstawił swoją wiedzę o nowatorskim charakterze urządzeń zamawianych przez (...) i brak jakichkolwiek intencji w oszukaniu instytucji udzielającej dotacji tej ostatniej firmie.

Po czternaste, uniewinniając oskarżonych: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R. od zarzutów opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku, Sąd Okręgowy we Wrocławiu przeprowadził wszechstronną i wnikliwą analizę opinii biegłych z Katedry Budownictwa Betonowego Politechniki (...): J. P. i T. U., nie tylko pierwszej z lutego 2013r. (k. 5258-5268) ale przede wszystkim pisemnej opinii uzupełniającej biegłych z dnia 31.10.2016r. (teczka załącznik do akt sprawy), uzupełnionej ustnie na rozprawie głównej w dniu 21.03.2017r. (k. 5798v-5805). Analiza tej opinii potwierdza prawidłowość ustaleń faktycznych i wniosków Sądu I instancji.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu dostrzegł, że biegli ostatecznie stwierdzili, iż deklarowane w oświadczeniu z 18 lipca 2008r. i wniosku o dofinansowanie Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka nr (...), jako nowatorskie w skali światowej cechy betonowni firmy (...) oraz wyposażenie w urządzenia firmy (...) zawierające rozwiązania konstrukcyjne opisane wyżej, nie są nowatorskimi w skali światowej rozwiązaniami technicznymi. Rozwiązania te znane były dłużej niż 3 lata, przed zastosowaniem ich w węźle betoniarskim, który jest przedmiotem sprawy. W węźle tym nie były zastosowane również deklarowane w w/w dokumentach prototypowy zintegrowany napęd i sterowanie silnikami indukcyjnymi firmy (...) oraz system enkodera przyrostowego opracowany na indywidualne zamówienie firmy (...). Ponadto określenie „innowacyjne rozwiązanie sterowania i komunikowania falownika przez przetwornicę częstotliwości SK 530 (...) jest absurdem technicznym. Zdaniem biegłych, tzw. nanobetony opracowane przez (...) nie mogą być uznane za mające cechy innowacyjności na poziomie ogólnym (w domyśle światowym) chociażby z tego powodu, że stosowane w nich domieszki były dostępne w tym samym czasie dla wszystkich producentów betonu praktycznie w większości krajów świata. (...) tylko kupował gotowy produkt i dodawał do betonu w sposób tradycyjny, co oznaczało, że nie spełniał wymagań przewodnika dla tej dotacji.

W świetle tego przewodnika, innowacja produktowa kwalifikuje się jako mająca cechy na poziomie ogólnym, jeżeli polega na nabyciu lub wdrożeniu technologii stosowanej na świecie nie dłużej niż 3 lata, lub której stopień rozprzestrzenienia w danej branży nie przekracza 15%. Według biegłych z Politechniki (...), stosowanie przez (...) do nanobetonów domieszki (...) oraz (...) znane były na świecie nie dłużej niż 3 lata, ale stopień ich rozprzestrzenienia przekraczał 15% i w ocenie biegłych wymaganie to mogło być spełnione, gdyby polegało na zakupie technologii, ale nie gotowego wyrobu.

Wskazując na, zamieszczony w przewodniku właściwym dla wniosku o dotacje, przykład wprowadzonych już na rynek zasadniczych zmian produktu, jakim uznano zastosowanie po raz pierwszy oddychającego materiału w produkcji niektórych ubrań, jako przykład innowacji produktowej, polegający na zastosowaniu nowych materiałów, wpływających w sposób istotny na funkcjonalność produktu, biegli mieli jednak wątpliwości co do przyjętej przez siebie kwalifikacji i pozostawili tę kwestię do rozstrzygnięcia Sądowi. Już takie zastrzeżenie biegłych z Politechniki (...), w obliczu subiektywnego charakteru opinii o innowacyjności (k. 611-616), przygotowanej i ocenionej m.in. przez oskarżonego Z. G., a następnie ocenionej i podpisanej przez oskarżoną K. R., pogłębiało wątpliwości z art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Podobne wnioski o wątpliwościach z art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych, należało odnieść do kolejnych wniosków biegłych, którzy stwierdzili, że betony (...), (...), (...) były produktami innowacyjnymi, ale była to innowacja produktowa na poziomie wnioskodawcy. Kwestię, czy są to też betony innowacyjne na poziomie ogólnym biegli, powołując się na wskazany powyżej przykład, pozostawili do decyzji Sądu, akcentując, że nie są specjalistami w zakresie Programów Operacyjnych Innowacyjna Gospodarka, ale kierując się wytycznymi poradnika do tego Programu mają pewne wątpliwości co do kwestii czy jest to również innowacja na poziomie ogólnym. Wątpliwości te, biegli formułowali z tego powodu, że inaczej interpretowali przykłady produktów na poziomie ogólnym, zawarte w poradniku właściwym dla Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Biegli wręcz stwierdzili, że przykłady z tego poradnika nie są dla nich innowacyjne na poziomie ogólnym, zaś w poradniku opisano je jako innowacyjne na poziomie globalnym. Już takie zastrzeżenie biegłych z Politechniki (...), diametralnie odbiegające od wymogów poradnika dla Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, a także z uwagi na subiektywny charakter opinii o innowacyjności (k. 611-616), przygotowanej i ocenionej m.in. przez oskarżonego Z. G., a następnie ocenionej i podpisanej przez oskarżoną K. R., pogłębiało wątpliwości z art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Odnosząc się do deklarowanych w oświadczeniu z dnia 18.07.2008r., jako nowatorskie w skali światowej, cechach mobilnej betonowni firmy (...) oraz wyposażeniu w urządzenia firmy (...), zawierających rozwiązania konstrukcyjne w postaci: inteligentnego mieszalnika, prototypowego zintegrowanego systemu dozowania domieszek oraz dodatków chemicznych, nowatorskiego automatycznego wysokociśnieniowego systemu mycia wnętrza mieszalnika, nowatorskiego centralnego systemu sterowania i automatyki zakładu produkcji mas betonowych, prototypowego systemu chłodzenia przekładni walcowych oraz stożkowo-walcowych firmy (...), biegli z Politechniki (...) stwierdzili, że nie są one nowatorskimi rozwiązaniami technicznymi w skali światowej. Rozwiązania te znane były dłużej niż 3 lata przed zastosowaniem ich w węźle betoniarskim, który jest przedmiotem tej sprawy. W węźle tym nie były zastosowane także, deklarowane w dokumentach przedstawionych we wniosku dotację, urządzenia w postaci prototypowego zintegrowanego napędu i sterowania silnikami indukcyjnymi firmy (...), systemu enkodera przyrostowego opracowanego na indywidualne zamówienie firmy (...).

W odniesieniu do cech betonowni (...), biegli z Politechniki (...) wskazali, że silnik asynchroniczny indukcyjny ma możliwości regulacji prędkości w sposób nie ciągły, lecz za pomocą doboru liczby par biegunów uzwojeń stojana wykorzystywanych w trakcie jego pracy. Zdaniem biegłych, producent mieszalnika może dostosować prędkość obrotową silników M1 i M2 do indywidualnych potrzeb odbiorcy. Odbiorca musi producenta poinformować do czego mu taki mieszalnik będzie potrzebny i stosownie do tych potrzeb producent ustawi prędkość obrotową silnika, co zdaniem biegłych w pewnym sensie nadaje urządzeniu cechy indywidualności. Odpowiadając na pytania dotyczące inteligentnego systemu sterującego, jako przykład biegli podali system sterujący pralką automatyczną firmy (...), gdzie wykorzystywane są tzw. elementy sztucznej inteligencji i stwierdzili, że mimo usilnych próśb, zarówno za pośrednictwem sądu jak i własnych, nie uzyskali od firmy (...) dokumentacji dotyczącej części elektrycznej, programowej oraz konstrukcyjnej układów sterowania węzłami betoniarskimi funkcjonującymi w firmie (...). Jak wskazali biegli, do skonfigurowania funkcji oraz algorytmu systemu sterującego pracą przedmiotowego węzła betoniarskiego oraz węzła starszego wykorzystali wiedzę i doświadczenie nabyte w trakcie 48 lat pracy. Biegli nie zakwalifikowali przedmiotowego systemu sterującego do grupy inteligentnych systemów sterujących, gdyż firma (...) nie dostarczyła im wskazanej wyżej dokumentacji, ale także z uwagi na funkcje realizowane przez ten system. Funkcje tego układu odtworzyli myślowo, a być może dokumentacja by to dużo bardziej uściśliła. Wskazane okoliczności pogłębiały wątpliwości co do innowacyjności projektu na poziomie światowym, określone w art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Według biegłych, sterowniki (...) są stosowane w węzłach betoniarskich od 5-7 lat, a spotkali się z tym, przeglądając strony internetowe. Biegli wskazali, że w projektowanym urządzeniu zastosowano program sterowaniem mieszalnika, ale jeżeli urządzenie ma być inteligentne, to samo decyduje o własnym losie, wie co miesza, jaka jest tego temperatura, wilgotność, gęstość i samo musi wiedzieć, co ma robić. Przy sterowniku trzeba dopiero opracować program i sterować tym co jest w mieszalniku, np. z uwagi na nazwę domieszki. Podkreślili, że jest to tylko hipoteza, bo nie mieli możliwości zweryfikowania konkretnej dokumentacji programowej. Wskazane okoliczności pogłębiały wątpliwości co do innowacyjności projektu na poziomie światowym, określone w art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Biegli nie potrafili się odnieść do tego, czy w mieszalniku funkcjonował jakikolwiek czujnik gęstości, gdyż jego wnętrze było zabrudzone, a zatem nie potrafili potwierdzić ani wykluczyć jego obecności. Podnieśli, iż dokumentacja firmy (...) nawet jakby ją otrzymali, nie miałaby wpływu na zmianę oceny, że mieszalnik nie może być zakwalifikowany do grupy inteligentnych systemów sterujących, gdyż swoją ocenę oparli na funkcjonowaniu mieszalnika, na tym co widzieli, na tym jaka była zasada jego działania. Dokumentacja taka mogłaby ułatwić biegłym pracę, gdyż nie musieliby stawiać hipotez, kombinować, wyjaśniać. Wskazali jednak, iż nie obserwowali w czasie wizji lokalnej procesu produkcyjnego w (...), gdyż wówczas węzły betoniarskie nie pracowały. Biegli z Politechniki (...) nie potrafili określić na ile dokumentacja z firmy (...), gdyby ją otrzymali, mogłaby coś zmienić w ich opinii. Nie wiedzieli, co ona zawierała, ale nie wykluczyli, że pewne elementy, pewne oceny w opinii musieliby zmienić. Wskazali, iż algorytm sterowania też jest dokumentacją, ale czegoś takiego nie mieli udostępnionego, nie było go w materiale dowodowym sprawy. Wskazane okoliczności jeszcze raz pogłębiały wątpliwości co do innowacyjności projektu na poziomie światowym, określone w art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Biegli z Politechniki (...) nie potrafili określić, czy w projektowanym urządzeniu był zastosowany prototypowy system chłodzenia przekładni walcowych oraz stożkowo-walcowych firmy (...), gdyż to wszystko było w obudowie i nie można było tego sprawdzić. Nie pamiętali, czy na obudowie były tabliczki znamionowe. Nie ujawniając, że chodzi o urządzenia firmy (...), biegli prowadzili konsultacje z firmą (...) dotyczące przekładni stożkowo-walcowych, ich sposobu smarowania, chłodzenia i uzyskali odpowiedź, że taki system jest stosowany od około 10 lat. Wskazane okoliczności jeszcze raz pogłębiały wątpliwości co do innowacyjności projektu na poziomie światowym, określone w art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Biegli z Politechniki (...) podali, że jego sposób działania i funkcjonowania systemu wysokociśnieniowego mycia wnętrza mieszalnika wskazywał, że nie jest on nowatorski. Do takich wniosków doszli mimo tego, że nie widzieli tego urządzenia w działaniu, lecz niedokładność systemu zadecydowała o tym, że nie uznali go za nowatorski. Widzieli jedynie, jak stary mieszalnik był domywany przez pracownika, natomiast nie sprawdzali czy potrzeba domywania ręcznego istniała w nowym mieszalniku. Zastosowali w tym zakresie kryterium funkcjonalne, a nie porównawcze. Jak wskazali, żeby odpowiedzieć na pytanie jakiego rodzaju dysze były tam zamontowane musieliby mieć dokumentację, której nie posiadali. Ich zadaniem dysze były stacjonarne i na pewno nie było elementów wykonawczych, które by je samoczynnie obrabiały. Dodali jednak, że nie widzieli sposobu mycia nowego mieszalnika, więc nie potrafili rozstrzygnąć, czy dysze miały możliwość obrotu. Nie pamiętali czy w starym mieszalniku były zainstalowane jakiekolwiek dysze. Wskazane okoliczności jeszcze raz pogłębiały wątpliwości co do innowacyjności projektu na poziomie światowym, określone w art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Odnosząc się do kwestii innowacyjności produktowej biegli z Politechniki (...) wyjaśnili, że zgodnie z definicją innowacyjności produktowej, produkt jest innowacyjny, jeżeli cechy użytkowe, właściwości tego materiału są zdecydowanie różne w stosunku do już produkowanych. Przedmiotową innowację zaklasyfikowali jako innowację na poziomie wykonawcy dlatego, że nowe betony (...), (...), (...) miały zdecydowanie wyższe właściwości użytkowe zarówno dla mieszanki betonu stwardniałego pod względem wytrzymałości, odporności na zamarzanie, odmarzanie, jak również dla betonów (...) pod względem skurczu. Zakwalifikowali, że są to betony innowacyjne, ale nie na poziomie ogólnym, chociaż w przypadku porównania z poradnikiem dot. klasyfikacji produktów pod względem ogólnym mieli pewne wątpliwości. Uważali, że nie jest to produkt innowacyjny na poziomie ogólnym mimo, że domieszki, które zostały zastosowane w tych betonach były stosunkowo młode, ale baza tych domieszek jest znana już od początku lat 90-tych. Koncerny, które są wynalazcami bazy i domieszek prowadzą taką politykę, że do domieszek, które były wyprodukowane nawet w połowie lat 90, wprowadzają dodatkowy człon do nazwy domieszki, żeby można było je uznać za domieszki innowacyjne. Biegli nie mieli żadnych wątpliwości co do innowacyjności tych betonów na poziomie wykonawcy, gdyż spełniają kryteria podane w przewodniku, takie jak znacząco ulepszone właściwości użytkowe danego produktu w stosunku do już produkowanych, natomiast wątpliwości te wyrażali co do kryterium poziomu ogólnego w przewodniku, czyli stosowania na świecie minimum przez 3 lata lub udziału w rynku światowym nie wyższym niż 15% w danej branży. Wskazane okoliczności, formułujące wątpliwości o biegłych i brak kategorycznych ocen, jeszcze raz pogłębiały wątpliwości co do innowacyjności projektu na poziomie światowym, określone w art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Zdaniem biegłych z Politechniki (...), w przypadku betonów, korekta receptury poprzez stosowanie innego rodzaju domieszek jest typowym działaniem ulepszania swojej produkcji, natomiast domieszki (...) oraz (...) rzeczywiście były domieszkami innowacyjnymi na poziomie ogólnym, światowym. Biegli nie znaleźli na żadnej stronie internetowej nazwy (...), tylko w firmie (...), w kraju. Stwierdzili jednoznacznie, że w latach 2004-2008 taka domieszka nie była powszechnie stosowana w Polsce. Biegli nie byli w stanie zweryfikować czy te dwie domieszki funkcjonowały w niewielkim stopniu rozprzestrzeniania tj. do 15% globalnej wartości sprzedaży w branży. Podkreślili, że w latach 2005-2007 nie spotkali się z inną firmą, która produkowałaby beton z udziałem nanokrzemionki. Wskazane okoliczności, formułujące wątpliwości o biegłych i brak kategorycznych ocen, jeszcze raz pogłębiały wątpliwości co do innowacyjności projektu na poziomie światowym, określone w art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Chociaż biegli z Politechniki (...) stwierdzili, że ocena stanu technicznego wyposażenia węzła będącego przedmiotem opinii, bez obserwacji pracy tego węzła, była możliwa, to jednak zdawali sobie sprawę z niepełności przeprowadzonych ocen. Wyrażało się to w zastrzeżeniach, że ostateczna ocena wielu kwestii pozostanie w kompetencji sądu orzekającego w sprawie karnej, a także w konkluzji, że ocena wydania opinii bez pełnej dokumentacji dotyczącej części elektrycznej, programowej oraz konstrukcyjnej układu sterowania węzłem betoniarskim, pozostanie do decyzji sądu. Wydając opinię oceniali skalę innowacyjności każdego elementu węzła z osobna, ale uznali, że dopiero jeżeli wszystkie te elementy będą innowacyjne na poziomie ogólnym, to można mówić o takiej innowacyjności całego węzła.

Co więcej, biegli stwierdzili, że ocena, czy innowacyjna na poziomie ogólnym domieszka do betonu przesądza o innowacyjności całego produktu, należy również do uznania sądu orzekającego w sprawie karnej. Wskazane okoliczności, formułujące wątpliwości o biegłych i brak kategorycznych ocen, jeszcze raz pogłębiały wątpliwości co do innowacyjności projektu na poziomie światowym, określone w art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Na koniec, biegli z Politechniki (...) odnieśli się do wymogów przewodnika dotacji z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka stwierdzając, że jest zredagowany w taki sposób, że niesie trudności interpretacyjne. Biegli wskazali, że nie są specjalistami Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, lecz chyba można byłoby taki produkt zakwalifikować jako produkt innowacyjny na poziomie ogólnym. Wypada jeszcze raz powtórzyć, że wskazane okoliczności, formułujące wątpliwości o biegłych i brak kategorycznych ocen, dodatkowo pogłębiały wątpliwości co do innowacyjności projektu na poziomie światowym, określone w art. 5 § 2 k.p.k., które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych.

Po piętnaste, w swoich wyjaśnieniach oskarżony S. P. (1) (k. 2779-2785, 2842-2845, 2848-2855, 4985v-4989, 5610, 5616-5622v) zdecydowanie zaprzeczył, aby wniosek o dotację sporządzony przez spółkę (...) opierał się na nierzetelnych i nieprawdziwych dokumentach, natomiast opinię o innowacyjności sporządzili specjaliści z branży betonowej, do których miał zaufanie. Także projektowane urządzenie zostało opracowane i wykonane w laboratorium przez specjalistów z Laboratorium (...)-u, a sam oskarżony nie wpływał na osoby sporządzające opinię i nie nakłaniał ich do poświadczenia nieprawdy. Oskarżony S. P. (1) podkreślał, że produkowany w firmie (...) nanobeton jest produktem innowacyjnym, jak również technologia zgodnie, z którą on jest produkowany, a dostarczony węzeł betoniarski z firmy (...) i nie był produkowany seryjnie, lecz na specjalne zamówienie firmy (...), w którym to można produkować innowacyjne nanobetony. Zostały dostarczone także pompy z firmy (...) za pośrednictwem pana G. K. i również nie były to pompy produkowane seryjne, bo są to pompy, którymi można przepompowywać innowacyjny nanobetony.

Oskarżony S. P. (3) wyjaśnił także, że to przedstawiciele firmy (...) decydowali jak ma być opracowany i sformułowany wniosek o dotację, w tym także opinia o innowacyjności.

Tym okolicznościom nie można było zaprzeczyć i przemawiały one za brakiem zamiaru kierunkowego oszustwa ze strony oskarżonego S. P. (1), który oddał sprawę w ręce specjalistów opracowujących wniosek o dotację.

Po szesnaste, tak wiele uwagi skupiono na fazie przygotowania wniosku o udzielenie dotacji z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, a także na analizie przedłożonej dokumentacji, gdyż przestępczy zamiar oszustwa i świadomość przypuszczalnych sprawców (także pomocników) doprowadzenia instytucji udzielającej dotacji do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, należało odnosić do czasu wystąpienia o tę dotację, a nie do czas realizacji projektu w ramach realiów gospodarczych i technologicznych.

Jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 listopada 2003r., sygn. II KK – 9/03: „ Aby przyjąć popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., sąd winien dokonując analizy strony podmiotowej wykazać na podstawie dowodów, że sprawca obejmował swym bezpośrednim i kierunkowym zamiarem nie tylko wprowadzenie w błąd (wyzyskanie błędu, itd.) i działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, lecz także, że w momencie działania mającego na celu uzyskanie kredytu obejmował swym bezpośrednim i kierunkowym zamiarem okoliczność, iż osoba rozporządzająca mieniem czyni to z niekorzyścią dla kredytodawcy " (LEX nr 83773, podkreśl. Sądu Apel.).

Wskazane okoliczności, odnoszące się do fazy projektowania, opracowania i przygotowania wniosku o udzielenie dotacji z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013 ( (...)) Priorytet 4: (...), działanie 4.4: (...), nie dały dostatecznych podstaw do przyjęcia, aby oskarżeni: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R. dopuścili się przestępstw opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku. Nie wykazano bowiem w sposób przekonujący, że w momencie starań o dotację oskarżeni dopuścili się świadomie i celowo przestępczych zachowań, aby doprowadzić instytucję pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Co więcej, nie jest wcale kwestionowane, że projektowane urządzenie powstało i było wykorzystywane w działalności gospodarczej (...)u.

Po siedemnaste, w dniu 8 lipca 2008r. spółka (...) złożyła w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości ( (...)) wniosek o dofinansowanie z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka w ramach osi priorytetowej „(...)” Działanie 4.4 „(...)” projektu „N. B. – (...) w Budownictwie”, który został zarejestrowany pod numerem (...).(...). Do wniosku dołączono m.in. umowę kredytu inwestycyjnego nr (...) zawartą z (...) Bankiem S.A. Ponadto (...) załączył pisma: (...) Sp. z o.o. z dnia 18 lipca 2008r., (...) SERWIS Sp. z o.o. z dnia 7 lipca 2008r. oraz B. z dnia 2 lipca 2008r. oraz opinię o innowacyjności z dnia 21 lipca 2008r.

Nie było kwestionowane to, że wniosek spółki (...) został pozytywnie zaopiniowany w dniu 19 sierpnia 2008r. wniosek został pozytywnie zaopiniowany pod względem formalnym, a następnie także merytorycznym. Na początku grudnia 2008r. wniosek o dofinansowanie został zaakceptowany i uznany za kwalifikujący się do wsparcia. Podstawę do takich ustaleń dał Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu materiał dowodowy w postaci pisma z dnia 30.07.2008r. (k. 1009), wniosku o dofinansowanie nr (...).(...) z załącznikami (k. 11-73, 534-641), umowy kredytu nr (...) (k. 400-409), a także zeznań świadków oceniających projekt: J. B. (k. 1128-1130, 5039v), J. W. (1) (k. 1124-1126, 5040), W. G. (k. 1280-1282), J. W. (2) (k. 1284- (...) i dokumentacji z ocen formalnych i merytorycznych wniosku z ramienia Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (k. 343-351, 805-809, 977-980, 1006).

Po osiemnaste, jak już wyżej zaznaczono projektowane urządzenie zostało przygotowane i zbudowane, a następnie wykorzystywane w działalności gospodarczej (...)u.

Na podstawie zeznań świadka M. J. (2) (k. 4511-4520, 5110v-5117v, 5184v-5187, 5873-5873v), oraz umowa Nr (...).(...) wraz z załącznikami i aneksami (k. 352-399, 512-641) i dokumentacji związanej z zabezpieczeniem umowy Nr (...).(...) (k. 500-506( słusznie ustalono, że w dniu 19 grudnia 2008r. (...) Fabryka (...) reprezentowana przez W. P. podpisała jednostronnie umowę z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości umowę o dofinansowanie Nr (...).(...) w ramach działania 4.4 „(...)” osi priorytetowej 4 „(...)” Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. W jej ramach udzielono (...) dofinansowania na realizację projektu „N. B. – (...) w Budownictwie” w łącznej kwocie 4.099.950 zł. Umowa ta została złożona we (...) Agencji (...) i przesłana do Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Po jej podpisaniu, za pośrednictwem (...) Agencji (...) umowa została w dniu 26 stycznia 2009r. przekazana do (...)u i zgodnie z jej postanowieniami spółka (...) złożyła zabezpieczenie wykonania umowy w formie weksla In blanco i deklaracji wekslowej.

Z niekwestionowanych dowodów z postaci: wyjaśnień oskarżonego Z. T. (1) (k. 2716-2718, 2729-2739, 4976v-4978v, 5839v-5840), wyników oględzin węzła betoniarskiego (k. 1390-1408), dokumentacji technicznej betonowni (k. 1747-2240), faktury VAT (k. 2254-2265), dokumentacji bankowej (k. 2267-2292) oraz przebiegu realizacji projektu (k. 2320-2323) wynika także, że (...) przystąpił do realizacji umowy nr (...).(...) zawartej z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości.

W dniu 25 września 2008r. (...) Sp. z o.o. zawarła z (...)em umowę (...), na mocy której spółka (...) zobowiązała się wykonać betoniarnię (...) o wydajności 120 m3/godz, recykling (...), zgodnie z załączoną specyfikacją techniczną i szkolenie specjalistyczne wdrożenia inwestycji, zaś (...) zapłacić za powyższe zamówienie łączną kwotę 4.251.000 zł (por. umowa nr (...) – k. 725-742).

W zakupionej linii technologicznej, w tym betonowni (...) 3D/ (...) (...) zakupionej od (...), (...) zastosował urządzenia firmy (...) m.in. w postaci dwóch napędów przenośnika taśmowego i napędu wózka skipowego. W związku z zawarta umową Z. T. (1) przeprowadził również szkolenie pracowników (...) (por. dokumentacja księgowa – k. 2327-2339 oraz protokoły zdawczo-odbiorcze – k. 2340-2341, 4223-4224).

Po dziewiętnaste, nie zasługiwał na uznanie zarzut prokuratora, że G. K. dobrowolnie poddał się karze i został skazany wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 20 września 2011r. sygn. akt III K – 312/11 za przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. polegające na tym, że będąc prezesem (...) Serwis Sp. z 0.0. z/s w O. - autoryzowanego dystrybutora pomp do betonu firmy (...), podpisał pismo z dnia 07 lipca 2008 roku, którym poświadczył nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne, potwierdzając, że konstruktorzy firmy (...) opracują konstrukcyjnie od podstaw dwie pompy do betonu, z przeznaczeniem do podawania nowej generacji nano mieszanki, podczas gdy pompy te miały być faktycznie wykonane w standardowej konstrukcji i bez cech innowacyjności technologicznej, a który to dokument został przedłożony wraz z wnioskiem o dofinansowanie nr (...).

Zgodnie z przepisem art. 8 § 1 k.p.k. statuującym zasadę samodzielności jurysdykcyjnej, sąd karny rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie jest związany rozstrzygnięciem innego sądu lub organu. Oznacza to, że kwestię odpowiedzialności karnej pozostałych oskarżonych, poza G. K., Sąd Okręgowy we Wrocławiu miał prawo i obowiązek rozstrzygnąć samodzielnie, co też uczynił analizując wszechstronnie wszelkie okoliczności sprawy i wykorzystując pełny materiał dowodowy.

Po dwudzieste, nie można w żadnym wypadku doszukiwać się także naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów w tym, że Sąd I instancji uznał za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonych: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R. co do zarzutów opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku. Jak wielokrotnie podkreślano w doktrynie i orzecznictwie, przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), stanowi wyraz rozważenia wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), jest wyczerpujące i logiczne - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.). Akcentuje to szereg orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych (por. wyrok SN z 3.09.1998r. sygn. V KKN 104/98 – Prokuratura i Prawo 1999, nr 2, poz. 6; a także wyrok S.A. w Łodzi z 20.03.2002r. sygn. II AKa 49/02 – Prokuratura i Prawo 2004, nr 6, poz. 29). Wszystkim tym wymogom Sąd Okręgowy we Wrocławiu sprostał, nie naruszając także przepisu art. 5 § 2 k.p.k. nakładającego obowiązek rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonych.

Mając powyższe na uwadze, należało utrzymać w mocy zaskarżony wyrok w odniesieniu do rozstrzygnięcia o uniewinnieniu oskarżonych: Z. G., Z. T. (1), S. P. (1) oraz K. R. od zarzutów opisanych w punktach: I, II, III oraz VI części wstępnej wyroku.

Co do apelacji obrońcy oskarżonego S. P. (1)

Nie zasługiwała na uwzględnienie apelacja obrońcy oskarżonego S. P. (1), adw. J. G. w tej części, gdy starał się on wykazać obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia (art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k.), mającą polegać na przekroczeniu granic swobodnej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, w szczególności zaś wyjaśnień oskarżonego S. P. (1), zeznań świadków: G. K. i F. W. oraz zgromadzonych w toku postępowania dowodów z dokumentów, co miało doprowadzić do dowolnego ustalenia, że wartość pomp do betonu, których zakup był współfinansowany w ramach umowy o dofinansowanie nr (...).(...) została zawyżona w stosunku do jej wartości rzeczywistej. Zdaniem obrońcy oskarżonego, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poddany analizie w sposób zgodny ze wskazaniami doświadczenia życiowego, nie uzasadniał takiej jego oceny oraz wynikających z niej ustaleń faktycznych.

Z taką oceną zgodzić się nie można, gdyż Sąd Okręgowy we Wrocławiu prawidłowo ocenił zebrany w tym zakresie materiał dowodowy ustalając, że w ramach realizacji dostaw urządzeń do projektowanej mobilnej betoniarni, oskarżony S. P. (1) wszedł w przestępcze porozumienie z G. K., wykorzystując także do pomocy główną księgową (...)u R. T., aby zawyżyć wysokość wydatków na dostarczane urządzenia i w ten sposób uzasadnić przyznanie wyższe wydatki z dotacji. Okoliczności te, Sąd I instancji wręcz drobiazgowo zrekonstruował, wskazując, jakie dowody przemawiały za taką oceną.

Na podstawie zeznań świadków: G. K. (k. 2498-2506, 5843v-5847), F. W. (k. 1429-1433), pism z dnia 22.06.2009r. (k. 1207-1213, 1232-1238), oferty nr (...)-00 (k. 1218-1221), umowy sprzedaży (k. 1214-1217, 1243-1246, 2366-2369, 2380-2383), faktur (...) wraz z tłumaczeniem (k. 1222-1229, 1248-1251, 1253), faktur wewnętrznych (...)u (k. 1230, 1252, 1271), faktury (...) (k. 1231), faktury Nr (...) (k. 1257), wtórników wysłanych zleceń płatniczych (k. 2373-2374, 2387-2388), dokumentacji bankowej (k. 2375-2379, 2389-2427), faktury nr (...) (k. 1267-1270), faktury VAT nr (...) (k. 1272), faktury VAT Nr (...) (k. 1274), pisma z dnia 20.08.2008r. (k. 1275-1276), faktury Nr (...) (k. 1277) i wydruku wiadomości elektronicznej (k. 3836-3837), a także zeznań i wyjaśnień R. T. (k. 4919v-4920, 4940v-4943, 5937v-5943) ustalono w sposób nie budzący wątpliwości okoliczności zawyżenia faktycznej wartości zamawianych urządzeń.

Na podstawie wymienionych dowodów, prawidłowo ustalono, że oskarżony S. P. (1) w okresie od maja do sierpnia 2009r., jako współwłaściciel firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., wspólnie i w porozumieniu z W. P. – współwłaścicielką firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, zawyżył wartość pompy do betonu typu (...), której zakup współfinansowany był w ramach Umowy o dofinansowanie nr (...).(...) z dnia 30 grudnia 2008 roku o kwotę nie mniejszą niż 206.000,00 złotych stanowiącą równowartość 50.000,00 Euro, to jest kwoty 290.000,00 Euro na kwotę 340.300,00 Euro, a następnie tak uzyskaną kwotę przeznaczył na pomniejszenie kosztów zakupu pompy do betonu typu (...), która zakupiona została poza dofinansowaniem ze środków unijnych przez spółkę (...)., S. P. s.j. z/s Ś. od firmy (...) w czerwcu 2010 roku, czym działał na szkodę Skarbu Państwa reprezentowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Prawidłowo zatem, uznano go za winnego przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. oraz art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Ponadto, tenże oskarżony S. P. (1) dopuścił się kolejnego przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. oraz art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., polegającego na tym, że w sierpniu 2009r., jako współwłaściciel firmy (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., ul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z W. P., R. T., G. K., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził Skarb Państwa reprezentowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 111.996,00 złotych poprzez wprowadzenie jej w błąd w ten sposób, że:

⚫

wszedł w porozumienie z G. K. – prezesem (...) SERWIS Sp. z o.o. z/s w O. celem zawyżenia kwoty zakupu pompy do betonu typu (...), której zakup współfinansowany był w ramach Umowy o dofinansowanie nr (...).(...) z dnia 30 grudnia 2008 roku o kwotę nie mniejszą niż 111.996,00 złotych, a uzyskane w ten sposób środki przeznaczył na bezpłatne dostawy części do pomp do betonu marki W.,

⚫

na etapie rozliczenia umowy o dofinansowanie nr (...).(...) z dnia 30 grudnia 2008 roku, posłużył się fakturą nr (...) z dnia 31 sierpnia 2009 roku potwierdzającą dokonanie transakcji polegającej na zakupie przez firmę (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś. od Spółki (...) Sp. z o. o. z/s w O. pompy do betonu typu (...), gdzie na fakturze widnieje zawyżona cena zakupu pompy do betonu w wysokości 1.581.852,91 złotych, czyli równowartość 287.700,00 Euro wraz z należnym podatkiem VAT liczonym w wysokości 22 %,

⚫

wykorzystując podległość służbową polecił R. T., sporządzić fikcyjny Aneks do umowy sprzedaży z dnia 18 maja 2009 roku zawartej pomiędzy (...) Fabryka (...), S. P. (1) s.j. z/s Ś., a (...) SERWIS Sp. z o.o. z/s w O., dotyczący bezpłatnych dostaw części do pomp do betonu marki W., gdzie następnie aneks ten wraz z G. K. podpisał i w ramach, którego do chwili obecnej uzyskał nienależne mu części do pomp do betonu w kwocie nie mniejszej niż 60.000,- złotych.

Wbrew zarzutom obrońcy oskarżonego S. P. (1), starającego się wykazać, ze strony działały w warunkach swobody kształtowania umów, a w firmie (...) nie obowiązywały ścisłe cenniki urządzeń, co pozwalało na ich indywidualne kształtowanie dla konkretnego klienta, oskarżyciel publiczny, a następnie Sąd I instancji zasadnie przyjął, że wartość wymienionych urządzeń była zmieniona (refakturowana) wyłącznie dlatego, aby zawyżyć wysokość faktycznych kosztów, dla potrzeb uzyskania środków z dotacji. Przemawiają za tym nie tylko wymienione dowody i okoliczności, lecz także zasady wiedzy i doświadczenia życiowego. Stąd oceny materiały dowodowego przeprowadzone przez Sad I instancji, pozostają pod ochroną zasady swobodnej oceny dowodów z at. 7 k.p.k.

Natomiast na częściowe uwzględnienie zasługiwała apelacja obrońcy oskarżonego S. P. (1), adw. J. G. w odniesieniu do podnoszonego zarzutu dotyczącego opisanych przestępstw przypisanych oskarżonemu S. P. (1) w punktach: IV i V części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku, gdyż obrońca zasadnie i przekonująco wykazał, iż w wyniku przestępczego zawyżenia wartości pomp do betonu typu (...) oraz (...) kwota partycypacji Skarbu Państwa reprezentowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w dokonywanym zakupie wynosiła 50 % jego wartości, w związku z czym zawarta w opisie przypisanych oskarżonemu czynów kwota rzeczywistego niekorzystnego rozporządzenia mieniem (a zarazem określająca wysokość rzeczywistej szkody, w powiazaniu z orzeczonym względem S. P. (1) obowiązkiem jej naprawienia na podstawie art. 72 § 2 k.k.) – która stanowić musiałaby różnicę między rzeczywistą wartością pomp a kwotą wykazaną na fakturze – musiała być o połowę niższa od ustalonej przez Sąd pierwszej instancji. Niekwestionowane w postępowaniu karnym było bowiem to, że instytucja udzielająca dotacji finansowała tylko połowę rzeczywistych kosztów poniesionych przez podmiot ubiegający się o dofinansowanie, a nie całość swoich wydatków.

Niewątpliwie, Sądowi I instancji pominął to, że wartość udziału instytucji pośredniczącej w zakupie obu pomp wynosiła jedynie 50 % ich wartości, co wynikało ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zaś tzw. wniosku beneficjenta o płatność w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Łatwo bowiem dostrzec, że już sam wniosek dotyczy refinansowania jedynie kwoty 1.351.360,17 złotych, co stanowi 50 wydatków kwalifikowanych netto (te bowiem wynosiły 2.702.720,35 zł). Taką też kwotę - odpowiadającą połowie wydatków - (...) przelała na rachunek (...) spółki (...). Potwierdza to również adresowana do (...)u "Informacja dla Beneficjenta o wynikach weryfikacji wniosku o płatność nr (...).(...)", gdzie w tabeli opisującej pompy do nanomieszarki w rubryce ,, dofinansowania dla kategorii" (poz. 12) wpisano wartość ,,50". Musiało to mieć odbicie w przyjęciu jaka była rzeczywista kwota niekorzystnego rozporządzenia mieniem Skarbu Państwa reprezentowanego przez instytucję pośredniczącą, obejmować może jedynie 50 % wspomnianej różnicy.

Prowadziło to do zmiany zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego S. P. (1) w ten sposób, że:

a) w odniesieniu do przestępstwa przypisanego oskarżonemu S. P. (1) w punkcie V części rozstrzygającej (opisanego w punkcie IV części wstępnej) wysokość wyłudzonego dofinasowania ustalono na kwotę nie mniejszą niż 103.000,- złotych i czyn ten kwalifikuje za art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., po zastosowaniu art. 4 § 1 k.k., zaś za podstawę wymiaru kary przyjmuje przepis art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.;

b) w odniesieniu do przestępstwa przypisanego oskarżonemu S. P. (1) w punkcie VI części rozstrzygającej (opisanego w punkcie V części wstępnej) wysokość wyłudzonego dofinasowania ustalono na kwotę nie mniejszą niż 55.998,- złotych;

c) wysokość obowiązku naprawienia szkody nałożonego na oskarżonego S. P. (1) w punkcie X części rozstrzygającej, na podstawie art. 72 § 2 k.k., na rzecz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości ustalono na kwotę 158.998,- (sto pięćdziesiąt osiem tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt osiem) złotych.

Jednocześnie, zmieniono zaskarżony wyrok co do kary łącznej grzywny orzeczonej w stosunku do oskarżonego S. P. (1) w punkcie VII części rozstrzygającej, obniżając ją do 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, z ustaleniem wysokości stawki dziennej na 200 (dwieście) złotych. Powodem takiego rozstrzygnięcia było przyjęcie, że w odniesieniu do tego oskarżonego zarówno kara łączna pozbawienia wolności, jak i kara łączna grzywny, powinny zostać orzeczone według zasady absorpcji, a nie dwóch różnych zasad (absorpcji i asperacji). Nie było żadnego uzasadnienia dla zastosowania innych zasad wymiaru kary łącznej dla kar pozbawienia wolności i grzywny, a jeżeli zważyć na związek podmiotowo-przedmiotowy obu przestępstw, zastosowanie zasady absorpcji było w pełni uzasadnione.

Co do rozstrzygnięć o kosztach postępowania

Zaskarżony wyrok zmieniono także w stosunku do oskarżonych: Z. G. i Z. T. (1) w ten sposób, że w miejsce zawartych w punktach: XI i XII części rozstrzygającej orzeczeń o przyznaniu obrońcom z wyboru obu oskarżonych wynagrodzenia od Skarbu Państwa, na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonych: Z. G. i Z. T. (1) po 3.321,- (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden) złotych brutto, jako zwrot kosztów poniesionych przez obu oskarżonych tytułem ustanowienia obrońców w dotychczasowym postępowaniu do wydania wyroku przez Sąd I instancji. Orzeczenie to było zgodne z powołanym przepisem art. 632 pkt 2 k.p.k.

W pozostałej części zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonych: Z. G., Z. T. (1) i S. P. (1) utrzymano w mocy. Zaskarżony wyrok utrzymano także w mocy w stosunku do oskarżonej K. R. (art. 437 § 1 k.p.k.).

Na podstawie art. 635 k.p.k., art. 636 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 633 k.p.k. i art. 632 pkt 2 k.p.k. stwierdzono, że koszty postępowania związane z apelacją prokuratora wniesioną na niekorzyść wszystkich oskarżonych ponosi Skarb Państwa i zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonych: Z. G. i Z. T. (1) po 1.440,- (jednym tysiącu czterysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów poniesionych przez oskarżonych tytułem ustanowienia obrońców w postępowaniu odwoławczym. Wysokość wynagrodzenia adwokackiego, które ponieśli oskarżeni tytułem ustanowienia obrońców z wyboru w postępowaniu odwoławczych, ustalono na podstawie § 11 ust. 2 pkt 5, § 15, § 16 oraz § 17 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r. poz. 1800 z późniejszymi zmianami).

Jednocześnie, na podstawie art. 636 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k. oraz art. 616 § 2 k.p.k. zasądzono od oskarżonego S. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa 2.304,- (dwa tysiące trzysta cztery) złote tytułem przypadających na niego kosztów sądowych za postepowanie odwoławcze, na co składa się 4,- złote tytułem 1/5 zryczałtowanych wydatków Skarbu Państwa w tym postepowaniu oraz 2.300,- złotych opłaty za obie instancje. Wysokość ryczałtu za doręczenie wezwań i innych pism ustalono w oparciu o § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (tekst jednolity: Dz.U. z 2013r. poz. 663), zaś wysokość opłaty ustalono w oparciu o przepis art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983r. Nr 49, poz. 223 z późniejszymi zmianami). Przy wspomnianym orzeczeniu wzięto pod stan majątkowy, rodzinny i osobisty oskarżonego, uznając, że poniesienie kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze nie przekracza jego możliwości i może je ponieść bez uszczerbku dla siebie i rodziny.

SSA Barbara Krameris SSA Bogusław Tocicki SSA Piotr Kaczmarek