Wyrok SA we Wrocławiu z 29 maja 2014 r. w sprawie o rozwój.

UZASADNIENIE

Prokurator Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia – Stare Miasto oskarżył : S. S., D. B. (1), D. B. (2) i M. D. (1), o to że w dniu 4 maja 2012 r. w mieszkaniu przy ul. (...) we W. działając wspólnie i w porozumieniu wzięli udział w pobiciu M. S. w ten sposób, że używając niebezpiecznych narzędzi w postaci drewnianej ławy meblowej i fotela uderzyli go kilaka razy w głowę i inne części ciała oraz wielokrotnie uderzali go rękoma i kopali nogami po całym ciele oraz skakali po nim powodując u niego obrażenia ciała w postaci krwiaka okularowego lewostronnego, krwiaka policzka lewego, wieloodłamowego złamania kości nosa, złamania gałęzi żuchwy po stronie lewej, krwiaków podczepcowych w okolicy czołowej i ciemieniowej po stronie prawej, rany tłuczonej okolicy ciemieniowej lewej, ognisk stłuczenia tkanki mózgowej w lewym płacie skroniowym i okolicy namiotu móżdżku po stronie lewej, krwiaka przymózgowego w prawej okolicy ciemieniowej oraz lewej okolicy czołowej, mnogich złamań żeber po stronie lewej z odmą płucną i rozległą odmą podskórną oraz krwiakiem tkanek miękkich klatki piersiowej po stronie prawej, które to obrażenia naruszyły czynności narządu jego ciała na czas powyżej dni siedmiu i zagrażały jego życiu,

tj. o czyn z art. 159 k.k. i art. 158 § 1 k.k. art. 157 § 1 k.k. i art. 160 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2k.k.

Sprawa trafiła do rozpoznania przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu / k. 321, k. 361, k. 376, k. 402/ z uwagi na potrzebę rozważenia kwalifikacji prawnej z art. 13 §1 k.k. w zw. z art. 148 §1 k.k., czynu zarzucanego oskarżonym w akcie oskarżenia.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 31 stycznia 2014 r. w sprawie o sygn. akt III K 72/13 :

I uznał oskarżonych D. B. (2) i M. D. (1) za winnych tego, że w dniu 4 maja 2012 r. w mieszkaniu przy ul. (...) we W. działając wspólnie i w porozumieniu pobili M. S. w ten sposób, że uderzali go wielokrotnie rękoma i kopali nogami po całym ciele powodując u niego obrażenia ciała w postaci krwiaka okularowego lewostronnego, krwiaka policzka lewego, wieloodłamowego złamania kości nosa, złamania gałęzi żuchwy po stronie lewej, krwiaków podczepcowych w okolicy czołowej i ciemieniowej po stronie prawej, rany tłuczonej okolicy ciemieniowej lewej, ognisk stłuczenia tkanki mózgowej w lewym płacie skroniowym i w okolicy namiotu móżdżku po stronie lewej, krwiaka przymózgowego w prawej okolicy ciemieniowej oraz lewej okolicy czołowej, mnogich złamań żeber po stronie lewej z odmą płucną i rozległą odmą podskórną oraz krwiakiem tkanek miękkich klatki piersiowej po stronie prawej, a w konsekwencji doprowadzili do niewydolności oddechowej stanowiącej bezpośrednie realne zagrożenie życia, tj. popełnienia przestępstwa z art. 158 §1 i 2 k.k. i za to na podstawie art. 158 § 2 k.k. wymierzył im kary : D. B. (2) roku i 6( sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, a M. D. (1) 10 miesięcy pozbawienia wolności,

II uniewinnił oskarżonych S. S. i D. B. (1) od popełnienia zarzuconego im czynu,

III na podstawie art. 69 §1k.k. i art. 70 §1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonych kar pozbawienia wolności warunkowo zawiesił : oskarżonemu M. D. (1) na okres próby 3(trzech) lat, a oskarżonemu D. B. (2) na okres próby 4(czterech) lat,

IV na podstawie art. 46 §2k.k. orzekł od M. D. (1) i D. B. (2) na rzecz pokrzywdzonego M. S. nawiązki w kwotach po 5000( pięć tysięcy) zł od każdego z nich,

V na podstawie art. 63 §1k.k. zaliczył oskarżonym M. D. (1) i D. B. (2) okresy ich zatrzymań i tymczasowych aresztowań na poczet orzeczonych kar pozbawienia wolności : M. D. (1) w okresie od 5 maja 2012 r. do 8 maja 2012 r., a D. B. (2) w okresie od 5 maja 2012 r. do 16 maja 2012 r.,

VI zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. P., adw. O. G. i adw. J. S. po 1180,80 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonym : M. D. (1), S. S. i D. B. (1),

VII zasądził od oskarżonych D. B. (2) i M. D. (1) na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych na nich przypadających w tym wymierzył im opłaty : M. D. (1) w kwocie 180 zł, a D. B. (2) w kwocie 300 zł, natomiast koszty sądowe związane z udziałem w sprawie S. S. i D. B. (1) zaliczył na rachunek Skarbu Państwa.

Powyższy wyrok na niekorzyść oskarżonych S. S. i D. B. (1) w całości, zaś w stosunku do oskarżonych M. D. (1) i D. B. (2) w części orzeczenia o karze zaskarżył prokurator Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia – Stare Miasto. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił :

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, w stosunku do oskarżonych S. S. i D. B. (1) mający wpływ na jego treść, a polegający na błędnym uznaniu, że dowody zgromadzone w postępowaniu karnym oraz ujawnione na rozprawie i ustalone na ich podstawie okoliczności faktyczne nie są wystarczające do przyjęcia, iż oskarżeni S. S. i D. B. (2) dopuścili się zarzucanego im czynu, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego w sprawie całego materiału dowodowego oraz właściwa ocena zeznań świadków, w tym M. W. i pokrzywdzonego M. S. prowadzą do wniosku przeciwnego,

- rażącą niewspółmierność kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania wymierzonych oskarżonym D. B. (2) i M. D. (1) wynikającą z niedostatecznego uwzględnienia okoliczności obciążających, a w szczególności stopnia zawinienia popełnionego przestępstwa, dominującej, szczególnie aktywnej roli tych oskarżonych w zarzucanym czynie, charakteru obrażeń jakich doznał pokrzywdzony wskutek pobicia/ art. 156 §1 pkt 2 k.k./, działania wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, bez żadnego powodu, społecznej szkodliwości zarzucanego im czyny, ich uprzedniej karalności, a nade wszystko celów zapobiegawczych i wychowawczych jakie ma kara osiągnąć w stosunku do sprawców, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa i w konsekwencji wymierzenia oskarżonym kar rażąco łagodnych.

Podnosząc powyższe zarzuty rzecznik oskarżenia publicznego wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny zważył :

Brak podstaw do podzielenia zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonych S. S. i D. B. (1). Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowej oceny zebranych dowodów. Ta ocena jest wszechstronna i odpowiada wymogom art. 7 k.p.k. Dał temu wyraz sąd pierwszej instancji w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Apelujący w sposób ogólny, bez argumentów kwestionuje dokonane ustalenia. Także tylko ze znanych sobie powodów obnaża niedostatki postępowania przygotowawczego podnosząc w uzasadnieniu apelacji „ W materiale dowodowym sprawy brak jest dowodu, który wskazywałby, że świadek M. W. w dniu zdarzenia była nietrzeźwa, a powołanie się na notatki służbowe policjantów, w których wskazywali na utrudniony kontakt, de facto dowodu takiego stanowić w sprawie nie mogą, a brak jest obiektywnego dowodu w postaci protokołu z użycia urządzenia pomiarowego w celu stwierdzenia stanu trzeźwości tego świadka”. Prowadzący postępowanie przygotowawcze znał treść notatek urzędowych policjantów. Nie wyciągnął z tych informacji wniosków. Nie zadał również sobie trudu aby ustalić dlaczego M. W. nie została przesłuchana bezpośrednio po zdarzeniu , a dopiero kilka godzin od tego zdarzenia, na co wskazują notatki policjantów.

Niezależnie od powyższego sąd odwoławczy zauważa, iż z zeznań pokrzywdzonej wynika, iż piła wódkę z oskarżonymi i pokrzywdzonym/ k. 8/. Potwierdza ten fakt oskarżony M. D. (1)/ k. 77/, a całości dopełniają zeznania M. K./ k. 478/.

Pomijając stan trzeźwości M. W. wskazać należy, iż brak możliwości rekonstrukcji przebiegu zdarzenia w oparciu o te zeznania z następujących powodów.

Zeznania tego świadka cechuje brak wewnętrznej spójności co do istotnych faktów. Świadek słuchana 4 maja 2012 / k. 8/ i 7 maja 2012/ k. 96/ podała, iż pokrzywdzony przyszedł do mieszkania z trzema mężczyznami. Składając zeznania w dniu 8 czerwca 2012 r./ k. 212/ świadek podała, że w mieszkaniu oprócz pokrzywdzonego było jeszcze co najmniej czterech mężczyzn.

Przede wszystkim zeznania M. W. zasługują na krytyczną ocenę w konfrontacji z pozostałymi dowodami. Tak z wyjaśnień oskarżonych jak i zeznań pokrzywdzonego wynika, że pokrzywdzony przyszedł z czterema mężczyznami. Pokrzywdzony podał również/ k. 451 i nast./, że M. W. mówiła mu , że bili go D. B. i M. D..

Z zeznań pokrzywdzonego wynika, że biło go dwóch oskarżonych : D. B. (2) oraz M. D. (1). Apelujący odwołuje się do zeznań pokrzywdzonego z postępowania przygotowawczego. W toku postępowania przygotowawczego pokrzywdzony nie wskazał aby był bity przez S. S. oraz D. B. (1). A wręcz przeciwnie zeznał, iż z całą pewnością może powiedzie, że D. B. (1) go nie bił/ k. 63/. Tym samym niezrozumiałe jest stanowisko zawarte w apelacji, iż sąd z uwagi na stan zdrowia pokrzywdzonego oraz rozbieżności w jego zeznaniach powinien przesłuchać świadka z udziałem biegłego psychologa. Apelujący jest stroną w procesie. To na rzeczniku oskarżenia publicznego ciąży obowiązek udowodnienia stawianych zarzutów. Autor apelacji uczestniczył w rozprawach. Z treści protokołów rozpraw nie wynika aby apelujący składał wnioski dowodowe, a w szczególności widział potrzebę słuchania pokrzywdzonego z udziałem psychologa. Sąd Apelacyjny nie dostrzega takich rozbieżności w zeznaniach pokrzywdzonego na jakie powołuje się apelujący, a tym samym nie znajduje uzasadnienia dla słuchania pokrzywdzonego z udziałem biegłego psychologa. Pokrzywdzony konsekwentnie zaprzeczał udziałowi D. B. (1) w pobiciu. W odniesieniu do S. S. dowody zgromadzone w sprawie są jednoznaczne w wymowie. A analiza tych dowodów nie pozostawia jakichkolwiek wątpliwości, iż ten oskarżony nie uczestniczył w pobiciu pokrzywdzonego. Stąd też odwoływanie się przez apelującego do faktu, iż S. S. oraz D. B. (1) to znajomi pokrzywdzonego jest bez znaczenia. Brak bowiem podstaw do oceny, iż fakt znajomości pokrzywdzonego z tymi oskarżonymi rzutuje na wiarygodność zeznań pokrzywdzonego.

Wyjaśnienia oskarżonych oraz zeznania M. W. i M. S. to bezpośrednie osobowe źródła dowodowe. Poza tymi dowodami są zeznania świadków, którzy o zdarzeniu mieli wiedzę pośrednią ze słyszenia. Są to zeznania I. S./ k. 471v./, B. S./ k. 475v./ i M. J. (1)/ k. 477v./. Z zeznań wskazanych świadków wynika, że pokrzywdzonego pobili D. B. (2) i M. D. (1). O ile faktów zasłyszanych i podawanych przez I. S. i B. S. nie potwierdzili świadek M. K. oraz oskarżony S. S., na których powoływali się ci świadkowie, to zeznania M. J. (2) nie budzą żadnych wątpliwości, iż pokrzywdzonego pobili D. B. (2) oraz M. D. (1).

Zważyć również należy, iż zeznania M. W. nie znajdują także potwierdzenia w wyjaśnieniach oskarżonych. S. S. oraz D. B. (1) konsekwentnie negowali swój udział w pobiciu pokrzywdzonego. Z wyjaśnień M. D. (1) oraz D. B. (1) wynika, że S. S. poczuł się źle w czasie spotkania stąd też położono go spać w pokoju obok tego, w którym przebywali pozostali.

Wskazać należy również, iż sąd pierwszej instancji dokonał oceny dowodów z zachowaniem zasady bezpośredniości. Ta zasada nie mogła być zachowana w odniesieniu do zeznań M. W., bowiem świadek zmarła przed rozpoczęciem procesu. Ta okoliczność również nakazywała bardzo dużą ostrożność w nadaniu waloru wiarygodności zeznaniom tego świadka.

A zatem reasumując powyższe sąd odwoławczy ocenia, iż ustalenia sądu pierwszej instancji są prawidłowe. Brak dowodów, które pozwoliły by na ustalenia, iż S. S. oraz D. B. (1) uczestniczyli wspólnie z D. B. (2) oraz M. D. (1) w pobiciu M. S.. Takim dowodem nie są zeznania M. W., do których odwołuje się apelujący. Ten dowód zasługiwał na krytyczną ocenę z wyżej wskazanych powodów. Sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił te zeznania jak i pozostały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i w konsekwencji uniewinnił D. B. (1) i S. S. od zarzucanego im przestępstwa. Takie rozstrzygnięcie aprobuje Sąd Apelacyjny. Stąd też w oparciu o treść art. 437 §1 k.p.k. zaskarżony wyrok wobec D. B. (1) i S. S. należało utrzymać w mocy. Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego w odniesieniu do tych oskarżonych uzasadnia treść art. 636 §1k.p.k.

Apelacja została wywiedziona także na niekorzyść oskarżonych D. B. (2) i M. D. (1). W uzasadnieniu pisemnej apelacji jej autor zarzucił „ Podzielając stanowisko Sądu w przedmiocie winy oskarżonych D. B. (2) i M. D. (1) oraz przyjętej kwalifikacji prawnej, należy stwierdzić, iż wydany wyrok dotyczący tych oskarżonych jest niesłuszny w części orzeczenia o karze”.

Rację ma apelujący podnosząc, iż sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowych ustaleń, które należało wziąć pod uwagę przy wymiarze kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec D. B. (2) i M. D. (1), jednakże nie wyciągnął prawidłowych ocen z tych okoliczności, co w konsekwencji skutkowało wymierzeniem kar rażąco łagodnych. Wskazać w tym miejscu wypada również na wnioski złożone przez prokuratora po zamknięciu przewodu sądowego, a dotyczące wymierzenia kar wskazanym oskarżonym/ k. 547/. Rzecznik oskarżenia publicznego wnioskował o wymierzenie wyższych kar pozbawienia wolności wskazując jednocześnie, iż jeżeli sąd uzna, że kary pozbawienia wolności należy zawiesić, to wnioskował o możliwie najdłuższy okres próby. Oczywistym jest, iż sąd nie jest związany wnioskami prokuratora w zakresie orzekanej kary. Jednakże analizując argumentację sądu pierwszej instancji przedstawioną w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a do tej argumentacji odwołuje się apelujący, Sąd Apelacyjny doszedł do wniosku, iż orzeczone kary należy podwyższyć. Za takim stanowiskiem przemawia ogrom cierpień zadanych pokrzywdzonemu, brak ze strony obu oskarżonych jakichkolwiek działań, które byłyby przynajmniej próbą rekompensaty tych cierpień oraz w odniesieniu do D. B. (2) jego uprzednia karalność w tym także za przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu. W ocenie Sądu Apelacyjnego, mając na uwadze ustalenia sądu pierwszej instancji, oskarżonym należało wymierzyć kary : D. B. (2) dwóch lat pozbawienia wolności, a M. D. (1) roku i czterech miesięcy pozbawienia wolności.

Trafnie Sąd Okręgowy dostrzegł pozytywną prognozę kryminologiczną w odniesieniu do oskarżonych : D. B. (2) i M. D. (1). Analizując pisemne uzasadnienie apelacji, a zwłaszcza wniosek prokuratora złożony na rozprawie w dniu 24 stycznia 2014 r., także prokurator dostrzega pozytywną prognozę kryminologiczną w odniesieniu do oskarżonych. Okres próby ma zweryfikować trafność postawionej prognozy kryminologicznej. Stopień pewności prognozy kryminologicznej decyduje o okresie próby. Okres próby jest krótszy gdy pewniejsza jest prognoza kryminologiczna. Sąd pierwszej instancji ustalił, iż D. B. (2) był w przeszłości karany na karę pozbawienia wolności, w tym za przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu. Korzystał z warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności. Te okoliczności zmniejszają pewność prognozy kryminologicznej w odniesieniu do tego oskarżonego. Stąd też w ocenie Sądu Apelacyjnego wobec D. B. (2) należało ustalić maksymalny okres próby. Inaczej należało ocenić pewność prognozy kryminologicznej w odniesieniu do M. D. (1). Nie był on dotychczas karany. Stąd też także w ocenie Sądu Apelacyjnego orzeczony trzyletni okres próby jest prawidłowy.

A zatem kierując się powyższym Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok wobec oskarżonych D. B. (2) i M. D. (1). Podstawę prawną rozstrzygnięcia w tym zakresie stanowi art. 437 §1k.p.k. Zgodnie z art. 63 §1 k.k. sąd odwoławczy był zobligowany do zaliczenia oskarżonym na poczet wymierzonych im kar pozbawienia wolności okres ich rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie. Obaj oskarżeni zostali zatrzymani 5 maja 2012 r. / k. 52 i k. 53/, a następnie tymczasowo aresztowani. D. B. (2) opuścił areszt 16 maja 2012 r./ k. 194/, a M. D. (1) 9 maja 2012 r./ k. 133/.

Orzeczenie o kosztach sądowych w tym o opłacie uzasadnia treść art. 636 §1k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k i art.632 pkt 2 k.p.k., art. 627 k.p.k oraz art. 618 §1pkt 1 i 11k.p.k. w zw. z §1ust. 1rozporzadzenia Ministra Sprawiedliwości z 18.06.2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym/ Dz. U. Nr 108, poz. 1026 ze zm./. Wysokość orzeczonych opłat uzasadnia art. 2 ust.1pkt 4 oraz art.10 ust. 1 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych – tekst jedn. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm./.

Orzeczenie o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu uzasadnia treść §14pkt 5 i §2ust 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu/ Dz. U. Nr 163,poz.1348 ze zm./.