Wejscie w życie: 17 kwietnia 2003

Ostatnia Zmiana: 10 sierpnia 2019

Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym

art. 1. więcej Art. 1. Ustawa reguluje zasady i tryb przeprowadzania referendum
ogólnokrajowego, o którym mowa w art. 125 i w art. 90 ust. 3 oraz w art. 235
ust. 6 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Obywatele polscy, w drodze głosowania, wyrażają swoją wolę co
do sposobu rozstrzygnięcia sprawy poddanej pod referendum.
2. Referendum polega na udzieleniu na urzędowej karcie do głosowania
pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na postawione pytanie albo pytania lub na
dokonaniu wyboru między zaproponowanymi wariantami rozwiązań.

art. 3. więcej Art. 3. 1. Prawo udziału w referendum ma obywatel polski, jeżeli najpóźniej
w dniu głosowania kończy 18 lat.
2. Nie mają prawa udziału w referendum osoby:
1) pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym;
2) pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
3) ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym.

art. 4. więcej Art. 4. 1. Referendum wyznacza się na dzień wolny od pracy.
2. Głosowanie w referendum może być przeprowadzone w ciągu jednego albo dwóch dni.
3. Jeżeli głosowanie w referendum przeprowadza się w ciągu dwóch dni,
termin głosowania określa się na dzień wolny od pracy oraz dzień go poprzedzający.

art. 5. więcej Art. 5. 1. Głosować można tylko osobiście.
2. Głosowanie odbywa się w lokalu obwodowej komisji do spraw referendum,
w ciągu jednego dnia lub dwu kolejnych dni.
3. Jeżeli głosowanie w referendum przeprowadza się w ciągu jednego dnia,
głosowanie odbywa się bez przerwy od godziny 600 do 2200.
4. Jeżeli głosowanie w referendum przeprowadza się w ciągu dwóch dni,
głosowanie odbywa się każdego z tych dni bez przerwy od godziny 600 do 2000,
a przerwa następuje od godziny 2000 pierwszego dnia do godziny 600 drugiego dnia.
5. Do trybu przeprowadzenia głosowania stosuje się odpowiednio przepisy
ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 684 i
1504 oraz z 2020 r. poz. 568).

art. 6. więcej Art. 6. 1. Głosowanie w referendum przeprowadza się:
1) w stałych obwodach głosowania, utworzonych na podstawie przepisów
ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy;
2) w obwodach głosowania utworzonych w szpitalach i w zakładach pomocy społecznej;
3) w obwodach głosowania utworzonych w zakładach karnych i aresztach
śledczych oraz w oddziałach zewnętrznych tych zakładów i aresztów;
4) w obwodach głosowania utworzonych dla obywateli polskich
przebywających za granicą;
5) w obwodach głosowania utworzonych dla obywateli polskich
przebywających na polskich statkach morskich.
2. Do obwodów głosowania w szpitalach i zakładach pomocy społecznej oraz
do obwodów w zakładach karnych i aresztach śledczych, a także do obwodów
w oddziałach zewnętrznych tych zakładów i aresztów stosuje się odpowiednio
przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.
3. Do obwodów głosowania dla obywateli polskich przebywających za
granicą oraz do obwodów głosowania dla wyborców przebywających na polskich
statkach morskich stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 stycznia
2011 r. – Kodeks wyborczy.
4. W uzasadnionych przypadkach mogą być dokonane zmiany obwodów
głosowania, w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.
5. Informację o numerach i granicach obwodów głosowania oraz siedzibach
obwodowych komisji do spraw referendum, o których mowa w ust. 1 i 2 oraz
w art. 7 ust. 2, podaje do wiadomości publicznej, przez rozplakatowanie, wójt lub
burmistrz (prezydent miasta) najpóźniej w 40 dniu przed dniem referendum.
6. Obowiązek, o którym mowa w ust. 5, w odniesieniu do obwodów
głosowania utworzonych za granicą ciąży na konsulach. Wykonanie tego
obowiązku powinno nastąpić najpóźniej w 21 dniu przed dniem referendum.
7. O utworzeniu obwodu głosowania na statku kapitan statku zawiadamia
osoby uprawnione do udziału w referendum.

art. 7. więcej Art. 7. 1. Można utworzyć obwody głosowania w domach studenckich lub
zespołach domów studenckich, prowadzonych przez szkoły wyższe lub inne
podmioty na podstawie umów zawartych ze szkołami wyższymi, jeżeli co najmniej
50 osób uprawnionych do udziału w referendum poinformuje na piśmie rektora
szkoły wyższej prowadzącej dom studencki, lub z którą inny podmiot zawarł
umowę o prowadzenie domu studenckiego, o zamiarze przebywania w domu
studenckim w dniu referendum.
2. Rada gminy, na wniosek wójta lub burmistrza (prezydenta miasta)
zgłoszony po porozumieniu z rektorem szkoły wyższej, tworzy obwody
głosowania, o których mowa w ust. 1, ustala ich numery, granice oraz siedziby
obwodowych komisji do spraw referendum. Utworzenie tych obwodów następuje
najpóźniej w 45 dniu przed dniem referendum.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Osoby, którym przysługuje prawo udziału w referendum, wpisuje
się do spisu osób uprawnionych do udziału w referendum.
2. Osoba, o której mowa w ust. 1, może być wpisana tylko do jednego spisu.

art. 9. więcej Art. 9. 1. Spis osób uprawnionych do udziału w referendum jest sporządzany
i aktualizowany przez gminę jako zadanie zlecone, z zastrzeżeniem ust. 2. Spis jest
sporządzany na podstawie stałego rejestru wyborców w gminie, prowadzonego na
zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.
2. Spis osób uprawnionych do udziału w referendum przebywających na
polskich statkach morskich oraz za granicą sporządzają odpowiednio kapitan statku
i właściwy terytorialnie konsul.
3. Dla osób kończących 18 lat w drugim dniu głosowania sporządza się
dodatkowy spis.
4. Spis osób uprawnionych do udziału w referendum w domach studenckich
sporządza się na podstawie wykazu osób, które będą w nich przebywać w dniu
referendum.
5. Wykazy osób, o których mowa w ust. 4, rektorzy szkół wyższych
przekazują do urzędu gminy najpóźniej w 10 dniu przed dniem referendum.
6. O dopisaniu lub wpisaniu do spisu osób uprawnionych do udziału
w referendum, osób, o których mowa w ust. 4, niezwłocznie zawiadamia się urząd
gminy właściwy ze względu na miejsce ich stałego zamieszkania lub ostatniego
zameldowania na pobyt stały.
7. Do spisów osób uprawnionych do udziału w referendum stosuje się
odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.
8. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po porozumieniu
z Państwową Komisją Wyborczą, określi, w drodze rozporządzenia, sposób
sporządzenia i udostępniania spisu osób uprawnionych do udziału w referendum,
ustalając wzór spisu, metody jego aktualizacji, wzór wniosku o udostępnienie
spisu, wzory wykazów osób przebywających w szpitalach, zakładach pomocy
społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych, a także w oddziałach
zewnętrznych tych zakładów i aresztów, oraz w domach studenckich, w których
utworzono obwody głosowania, wzór zawiadomienia o dopisaniu lub o wpisaniu
osoby uprawnionej do udziału w referendum do spisu w innym obwodzie
głosowania, wzór oraz sposób wydawania zaświadczenia o prawie do głosowania.
9. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, po porozumieniu
z Państwową Komisją Wyborczą, określi, w drodze rozporządzenia, sposób
sporządzania i aktualizacji spisu osób uprawnionych do udziału w referendum,
przebywających na polskich statkach morskich znajdujących się w podróży w dniu
referendum, a także sposób powiadamiania urzędów gmin o objętych spisem
osobach stale zamieszkałych w kraju i sposób wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania.
10. Minister właściwy do spraw zagranicznych, po porozumieniu
z Państwową Komisją Wyborczą, określi, w drodze rozporządzenia, sposób
sporządzania i aktualizacji spisu osób uprawnionych do udziału w referendum, przebywających za granicą i posiadających ważne polskie paszporty, a także sposób powiadamiania urzędów gmin o objętych spisem osobach stale
zamieszkałych w kraju i sposób wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania.

art. 10. więcej Art. 10. Referendum przeprowadzają:
1) Państwowa Komisja Wyborcza, powołana na podstawie przepisów ustawy
z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy;
2) komisarze wyborczy, powołani na podstawie przepisów ustawy z dnia
5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy;
3) obwodowe komisje do spraw referendum, zwane dalej „komisjami obwodowymi”.

art. 11. więcej Art. 11. 1. Państwowa Komisja Wyborcza zapewnia organizację oraz
przeprowadzenie referendum.
2. Do zadań Państwowej Komisji Wyborczej, w zakresie określonym w ust. 1,
należy w szczególności:
1) sprawowanie nadzoru nad przygotowaniem referendum oraz przestrzeganiem
przepisów regulujących zasady i tryb przeprowadzenia referendum;
2) wyjaśnianie sposobu głosowania w referendum;
3) rozpatrywanie skarg na działalność komisarzy wyborczych;
4) rozwiązanie komisji obwodowych po wykonaniu przez nie ustawowych zadań;
5) ustalenie regulaminu komisji obwodowych oraz wzoru ich pieczęci, a także
wzoru urzędowych formularzy oraz druków;
6) sporządzenie protokołu o wyniku referendum oraz sprawozdania z przebiegu referendum;
7) podanie do wiadomości publicznej oraz ogłoszenie w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej wyniku referendum.
3. Państwowa Komisja Wyborcza może określić, w drodze uchwały, warunki
oraz sposób wykorzystania techniki elektronicznej przy ustalaniu wyników
głosowania i wyniku referendum przez komisarzy wyborczych i komisje obwodowe oraz tryb przekazywania danych z protokołów za pośrednictwem sieci elektronicznego przekazywania danych.

art. 12. więcej Art. 12. Do zadań komisarza wyborczego na obszarze należącym do jego
właściwości terytorialnej należy w szczególności:
1) zapewnienie, we współdziałaniu z właściwymi organami samorządu
terytorialnego, prawidłowego przygotowania i przeprowadzenia referendum;
2) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów niniejszej ustawy przez
komisje obwodowe;
3) rozpatrywanie skarg na działalność komisji obwodowych;
4) dostarczanie komisjom obwodowym kart do głosowania w trybie określonym
przez Państwową Komisję Wyborczą;
5) ustalenie wyników głosowania i przekazanie ich do Państwowej Komisji Wyborczej.

art. 13. więcej Art. 13. 1. Komisję obwodową powołuje wójt lub burmistrz (prezydent
miasta) spośród osób uprawnionych do udziału w referendum, stale zamieszkałych
na obszarze danej gminy, z zastrzeżeniem przepisów art. 14, najpóźniej w 21 dniu
przed dniem referendum.
2. W skład komisji obwodowej powołuje się:
1) od 4 do 8 osób, a jeżeli termin głosowania w referendum został wyznaczony
na dwa kolejne dni – od 6 do 10 osób, spośród kandydatów zgłoszonych przez
podmioty uprawnione, o których mowa w art. 48, albo upoważnione przez nie osoby;
2) jedną osobę wskazaną przez wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) w przypadku:
a) stałych obwodów głosowania – spośród pracowników samorządowych
gminy lub gminnych jednostek organizacyjnych,
b) obwodów w szpitalach i zakładach pomocy społecznej – spośród
pracowników tych szpitali lub zakładów,
c) obwodów w zakładach karnych i aresztach śledczych – spośród
pracowników tych zakładów lub aresztów,
d) obwodów w domach studenckich – spośród pracowników tych domów studenckich.
3. Podmiot określony w ust. 2 pkt 1 może zgłosić do każdej komisji
obwodowej tylko po jednym kandydacie, o którym mowa w ust. 1. Zgłoszenia
dokonuje się najpóźniej w 30 dniu przed dniem referendum, dołączając
zaświadczenie, o którym mowa w art. 48 ust. 3.
4. W przypadku zgłoszenia więcej niż 8 kandydatów lub – gdy termin
głosowania w referendum został wyznaczony na dwa kolejne dni – więcej niż 10,
skład osobowy komisji obwodowej ustala się w drodze publicznego losowania
przeprowadzonego przez wójta lub burmistrza (prezydenta miasta).
5. Jeżeli liczba kandydatów zgłoszonych w trybie, o którym mowa w ust. 3,
jest mniejsza niż 4 lub – gdy termin głosowania w referendum został wyznaczony
na dwa kolejne dni – mniejsza niż 6, uzupełnienia składu komisji obwodowej do jej
minimalnego składu, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, dokonuje wójt lub burmistrz
(prezydent miasta) spośród osób stale zamieszkałych na obszarze tej gminy.
6. Wskazanie do składu komisji obwodowej, o którym mowa w ust. 2 pkt 2
i ust. 5, następuje po uzyskaniu zgody osoby, której ma dotyczyć.
7. Pierwsze posiedzenie komisji obwodowej organizuje wójt lub burmistrz
(prezydent miasta).
8. Komisja obwodowa na pierwszym posiedzeniu wybiera spośród swego
składu osobowego przewodniczącego i jego zastępcę. Skład komisji obwodowej
podaje się do wiadomości publicznej w sposób zwyczajowo przyjęty.
9. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, na wniosek
Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, sposób
zgłaszania kandydatów do komisji obwodowych, wzór zgłoszenia oraz
szczegółowy tryb powoływania komisji obwodowych, w tym tryb
przeprowadzania losowania.

art. 14. więcej Art. 14. 1. Komisję obwodową dla obwodu głosowania na polskim statku
morskim oraz za granicą, w składzie od 5 do 7 osób, powołuje spośród osób
uprawnionych do udziału w referendum odpowiednio kapitan statku i właściwy
terytorialnie konsul. Tryb i termin powoływania tych komisji określa, w drodze
uchwały, Państwowa Komisja Wyborcza.
2. W skład komisji obwodowej, o której mowa w ust. 1, wchodzi jedna osoba
wskazana odpowiednio przez kapitana statku i konsula.

art. 15. więcej Art. 15. Do zadań komisji obwodowej należy w szczególności:
1) przeprowadzenie głosowania w obwodzie;
2) czuwanie nad przestrzeganiem przepisów niniejszej ustawy w miejscu
i w czasie głosowania;
3) ustalenie wyników głosowania w obwodzie i podanie ich do wiadomości publicznej;
4) przekazanie protokołu głosowania w obwodzie właściwemu komisarzowi wyborczemu.

art. 16. więcej Art. 16. 1. Do uprawnień członków komisji obwodowych stosuje się
odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy
dotyczące obwodowych komisji wyborczych.
2. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po porozumieniu
z Państwową Komisją Wyborczą, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość oraz
szczegółowe zasady, na podstawie których przysługują członkom komisji
obwodowych diety, zryczałtowane diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów,
a także tryb udzielania im dni wolnych od pracy.

art. 17. więcej Art. 17. Do działalności komisji obwodowych oraz do zmian w składzie
komisji stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.

art. 18. więcej Art. 18. 1. Organizacyjno-techniczne warunki wykonywania zadań
związanych z przeprowadzeniem referendum przez Państwową Komisję Wyborczą
i komisarzy wyborczych zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze, działające na
podstawie przepisów ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.
2. Obsługę i techniczno-materialne warunki pracy komisji obwodowej
zapewnia wójt lub burmistrz (prezydent miasta) jako zadanie zlecone gminie.
3. Obowiązki przewidziane w ust. 2 w odniesieniu do komisji obwodowych
powołanych w obwodach na polskich statkach morskich i za granicą wykonują
odpowiednio kapitan statku i właściwy terytorialnie konsul.

art. 19. więcej Art. 19. 1. Podmioty uprawnione, o których mowa w art. 48, albo
upoważnione przez nie osoby, mogą wyznaczyć po jednym mężu zaufania i jego
zastępcy do każdej komisji obwodowej w celu obserwacji przebiegu głosowania
i ustalenia wyników głosowania w obwodzie. Przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy dotyczące mężów zaufania stosuje się odpowiednio.
Do zastępcy męża zaufania stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące męża zaufania.
2. Przy czynnościach komisji może być obecny mąż zaufania albo jego zastępca.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do wyznaczenia mężów zaufania
w celu obserwacji ustalenia wyników głosowania i wyniku referendum przez
komisarzy wyborczych i Państwową Komisję Wyborczą.

art. 20. więcej Art. 20. 1. Na urzędowej karcie do głosowania umieszcza się:
1) oznaczenie rodzaju, podmiotu zarządzającego oraz daty referendum;
2) pytanie lub warianty rozwiązania sprawy poddanej pod referendum;
3) informację o sposobie głosowania.
2. Na karcie do głosowania można zamieścić wyjaśnienie dotyczące
przedmiotu referendum. Treść wyjaśnienia ustala podmiot zarządzający referendum.
3. Jeżeli referendum polega na udzieleniu odpowiedzi na postawione pytanie,
na karcie do głosowania zamieszcza się również wyrazy „Tak” i „Nie”, a gdy
referendum polega na dokonaniu wyboru pomiędzy zaproponowanymi wariantami
rozwiązania, przy każdym z wariantów umieszcza się po lewej stronie numer wariantu.
4. W przypadku poddania pod referendum więcej niż jednej sprawy, na karcie
do głosowania zamieszcza się kolejno wszystkie postawione pytania lub
zaproponowane warianty rozwiązania.
5. Karta do głosowania może być zadrukowana tylko po jednej stronie. Na
karcie do głosowania drukuje się odcisk pieczęci Państwowej Komisji Wyborczej
oraz oznacza się miejsce na odcisk pieczęci komisji obwodowej.
6. Wzór karty do głosowania, zasady drukowania kart i tryb przekazywania
ich komisjom obwodowym oraz wzory nakładek na karty do głosowania
sporządzone w alfabecie Braille’a ustala, w drodze uchwały, Państwowa Komisja Wyborcza.

art. 21. więcej Art. 21. 1. Głosujący udziela odpowiedzi na postawione pytanie, stawiając
znak „x” odpowiednio w kratce obok odpowiedzi pozytywnej „Tak” albo
odpowiedzi negatywnej „Nie”, lub dokonuje wyboru pomiędzy zaproponowanymi
wariantami rozwiązania, stawiając na karcie do głosowania znak „x” w kratce obok
numeru wariantu, za którym się opowiada.
2. Jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak „x” w obu kratkach obok
odpowiedzi na postawione pytanie lub nie postawiono znaku „x” w żadnej z kratek
obok odpowiedzi na pytanie, głos uważa się za nieważny.
3. Jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak „x” w kratkach
odpowiadającym dwóm lub więcej numerom wariantów rozwiązania albo nie
postawiono znaku „x” w żadnej z kratek odpowiadających numerowi wariantu,
głos uważa się za nieważny.
4. Dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych pytań lub wariantów
rozwiązania albo poczynienie innych dopisków poza kratką nie wpływa na ważność głosu.

art. 22. więcej Art. 22. 1. Niezwłocznie po zakończeniu głosowania komisja obwodowa
ustala liczbę niewykorzystanych kart do głosowania i umieszcza je
w zapieczętowanym pakiecie.
2. Komisja obwodowa ustala na podstawie spisu osób uprawnionych do
udziału w referendum liczbę osób uprawnionych do głosowania oraz liczbę osób,
którym wydano karty do głosowania.
3. Przewodniczący komisji obwodowej w obecności jej członków otwiera
urnę, po czym komisja liczy wyjęte z urny karty do głosowania.
4. Komisja obwodowa na podstawie liczby kart ważnych, wyjętych z urny,
ustala liczbę osób, które wzięły udział w referendum.
5. Kart do głosowania przedartych całkowicie nie bierze się pod uwagę przy
obliczeniach, o których mowa w ust. 4.
6. Jeżeli liczba kart do głosowania w urnie jest mniejsza lub większa od liczby
wydanych kart, komisja obwodowa podaje w protokole głosowania w obwodzie
przypuszczalną przyczynę tej niezgodności.

art. 23. więcej Art. 23. Nieważne są karty do głosowania inne niż urzędowo ustalone lub
nieopatrzone pieczęcią komisji obwodowej.

art. 24. więcej Art. 24. 1. Po obliczeniu liczby ważnych kart do głosowania komisja
obwodowa ustala wyniki głosowania w obwodzie, o których mowa w art. 25 ust. 2 pkt 5–7.
2. W razie poddania pod referendum więcej niż jednej sprawy, przedstawionej
w formie pytania lub wyboru wariantu rozwiązania, komisja obwodowa ustala
wyniki głosowania oddzielnie w odniesieniu dla każdego pytania lub wyboru
wariantu rozwiązania.

art. 25. więcej Art. 25. 1. Komisja obwodowa sporządza, w trzech egzemplarzach, protokół
głosowania w obwodzie.
2. W protokole głosowania w obwodzie wymienia się liczby:
1) osób uprawnionych do głosowania;
2) osób, którym wydano karty do głosowania;
3) kart nieważnych, o których mowa w art. 23;
4) kart ważnych (osób, które wzięły udział w głosowaniu);
5) głosów nieważnych, o których mowa w art. 21 ust. 2 lub 3;
6) głosów ważnych;
7) głosów ważnych – osobno: pozytywnych „Tak” oraz negatywnych „Nie”
oddanych w odpowiedzi na postawione pytanie lub za wyborem określonego
wariantu rozwiązania.
3. Przepis art. 24 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
4. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład komisji
obwodowej, obecne przy jego sporządzeniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.
5. Członkom komisji obwodowej przysługuje prawo wniesienia do protokołu
głosowania uwag z wymienieniem konkretnych zarzutów, z tym że nie zwalnia to
ich z obowiązku podpisania protokołu.
6. Mężom zaufania przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag,
z wymienieniem konkretnych zarzutów. Adnotację o wniesieniu uwag zamieszcza
się w protokole.
7. Po sporządzeniu protokołu komisja obwodowa podaje niezwłocznie do
wiadomości publicznej wyniki głosowania, przez wywieszenie protokołu w lokalu
komisji w miejscu łatwo dostępnym dla zainteresowanych.

art. 26. więcej Art. 26. 1. Przewodniczący komisji obwodowej niezwłocznie przesyła do
komisarza wyborczego, w zapieczętowanej kopercie, jeden egzemplarz protokołu
głosowania w obwodzie wraz z wyjaśnieniami komisji co do zgłoszonych
zarzutów, o których mowa w art. 25 ust. 5 i 6.
2. Wyniki głosowania i protokoły głosowania z obwodów utworzonych za
granicą są przekazywane komisarzowi wyborczemu właściwemu dla miasta
stołecznego Warszawy, a wyniki głosowania i protokoły głosowania z obwodów
utworzonych na polskich statkach morskich – komisarzowi wyborczemu
właściwemu dla siedziby armatora.
3. Tryb przekazywania wyników głosowania i protokołów, o których mowa
w ust. 1 i 2, ustala, w drodze uchwały, Państwowa Komisja Wyborcza.

art. 27. więcej Art. 27. Po dokonaniu czynności, o których mowa w art. 26 ust. 1 i 2,
przewodniczący komisji obwodowej niezwłocznie przekazuje w depozyt
odpowiednio wójtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta), konsulowi albo
kapitanowi statku dokumenty z przeprowadzonego referendum oraz pieczęć komisji.

art. 28. więcej Art. 28. 1. Niezwłocznie po otrzymaniu od komisji obwodowych protokołów
głosowania komisarz wyborczy dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia
wyników głosowania we wszystkich obwodach. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników głosowania komisarz wyborczy zarządza ponowne ich ustalenie przez komisję obwodową i powiadamia o tym Państwową Komisję Wyborczą.
2. Na podstawie protokołów głosowania w obwodach komisarz wyborczy
ustala wyniki głosowania na obszarze swojej właściwości i sporządza, w trzech
egzemplarzach, protokół głosowania. W protokole wymienia się łącznie dane,
o których mowa w art. 25 ust. 2. Przepisy art. 24 ust. 2 i art. 25 ust. 4 oraz 6
i 7 stosuje się odpowiednio.
3. Protokół, o którym mowa w ust. 2, komisarz wyborczy przesyła
niezwłocznie do Państwowej Komisji Wyborczej, w trybie określonym w drodze uchwały przez Państwową Komisję Wyborczą. Pozostałe dokumenty z przeprowadzonego referendum komisarz wyborczy przekazuje dyrektorowi
delegatury Krajowego Biura Wyborczego, właściwej dla siedziby komisarza wyborczego.

art. 29. więcej Art. 29. 1. Po otrzymaniu protokołów od komisarzy wyborczych Państwowa
Komisja Wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia przez nich
wyników głosowania.
2. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników głosowania,
o których mowa w ust. 1, Państwowa Komisja Wyborcza zarządza, w drodze
uchwały, ponowne ustalenie przez komisarza wyborczego tych wyników.
3. Państwowa Komisja Wyborcza:
1) ustala wyniki głosowania i wynik referendum;
2) sporządza protokół o wyniku referendum; przepisy art. 24 ust. 2 i art. 25 ust. 2
i 4 oraz 6 i 7 stosuje się odpowiednio;
3) przekazuje protokół o wyniku referendum wraz ze sprawozdaniem
z przebiegu referendum Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej,
Marszałkowi Sejmu, Marszałkowi Senatu, Prezesowi Rady Ministrów oraz
Sądowi Najwyższemu;
4) podaje niezwłocznie wynik referendum do wiadomości publicznej oraz
ogłasza, w formie obwieszczenia, w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 30. więcej Art. 30. Wzory protokołów, o których mowa w art. 25 ust. 1, art. 28 ust. 2
oraz art. 29 ust. 3 pkt 2, określa, w drodze uchwały, Państwowa Komisja Wyborcza.

art. 31. więcej Art. 31. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego, na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej, złożony po
porozumieniu z Naczelnym Dyrektorem Archiwów Państwowych, określi,
w drodze rozporządzenia, sposób przekazywania, przechowywania i udostępniania
dokumentów z przeprowadzonego referendum.

art. 32. więcej Art. 32. 1. Jeżeli termin przeprowadzenia referendum został wyznaczony na
dwa kolejne dni, ustalenie wyników głosowania przez komisję obwodową
następuje po zakończeniu głosowania w drugim dniu przeprowadzania referendum.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, komisja obwodowa po
zakończeniu głosowania w pierwszym dniu:
1) zapieczętowuje otwór urny;
2) ustala protokolarnie:
a) liczbę niewykorzystanych kart do głosowania,
b) liczbę osób uprawnionych do głosowania, czyli liczbę osób ujętych
w spisie osób uprawnionych do udziału w referendum,
c) liczbę kart wydanych – na podstawie podpisów osób w spisie osób
uprawnionych do udziału w referendum.
3. Po wykonaniu czynności, o których mowa w ust. 2, komisja obwodowa
umieszcza w opieczętowanych pakietach odrębnie karty niewykorzystane i spis
osób uprawnionych do udziału w referendum, które wraz z urną pozostają w lokalu komisji.
4. Po zakończeniu głosowania w pierwszym dniu przeprowadzania
referendum i wykonaniu czynności, o których mowa w ust. 2 i 3, przewodniczący
komisji zamyka lokal komisji i opieczętowuje wejście do lokalu pieczęcią komisji.
Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) zapewnia ochronę lokalu komisji w czasie
przerwy w głosowaniu.
4a. Dane, o których mowa w ust. 2 pkt 2, komisja obwodowa podaje
niezwłocznie do wiadomości publicznej, po wykonaniu czynności, o których mowa
w ust. 4, przez wywieszenie protokołu, w miejscu łatwo dostępnym dla
zainteresowanych, w budynku, w którym mieści się siedziba komisji; przepis
art. 25 ust. 4 stosuje się odpowiednio. Wzór protokołu ustala, w drodze uchwały,
Państwowa Komisja Wyborcza.
5. Przed rozpoczęciem głosowania w drugim dniu komisja obwodowa
stwierdza protokolarnie, czy pieczęcie na wejściu do lokalu komisji, a także na
pakietach z kartami do głosowania oraz ze spisem osób uprawnionych do
głosowania są nienaruszone.
6. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po porozumieniu
z Państwową Komisją Wyborczą, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe
wymagania w zakresie ochrony lokalu komisji w czasie przerwy w głosowaniu,
w tym również zasady udzielania przez Policję pomocy wójtom, burmistrzom
(prezydentom miast) w celu prawidłowej ochrony tych lokali.
7. Szczegółowy sposób wykonywania przez komisję obwodową czynności,
o których mowa w ust. 2–5, określa, w drodze uchwały, Państwowa Komisja
Wyborcza, zapewniając poszanowanie zasad przeprowadzania referendum oraz
ochronę urny, pakietów i dokumentów związanych z referendum.
8. Przepisy ust. 2–7 stosuje się do obwodów głosowania utworzonych na
polskim statku morskim i za granicą, z tym że:
1) obowiązek zapewnienia ochrony lokalu komisji, o którym mowa w ust. 4,
spoczywa odpowiednio na kapitanie statku i konsulu;
2) minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, po porozumieniu
z Państwową Komisją Wyborczą, określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe wymagania oraz obowiązki kapitana polskiego statku morskiego
w zakresie ochrony lokalu komisji w czasie przerwy w głosowaniu;
3) minister właściwy do spraw zagranicznych, po porozumieniu z Państwową
Komisją Wyborczą, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe
wymagania oraz obowiązki konsula w zakresie ochrony lokalu komisji
w czasie przerwy w głosowaniu.

art. 33. więcej Art. 33. 1. Przeciwko ważności referendum może być wniesiony protest ze
względu na zarzut dopuszczenia się przestępstwa przeciwko referendum lub
naruszenia przepisów niniejszej ustawy dotyczących głosowania, ustalenia
wyników głosowania lub wyniku referendum.
2. Jeżeli podstawę protestu stanowi zarzut popełnienia przestępstwa
przeciwko referendum lub naruszenia przez Państwową Komisję Wyborczą
przepisów niniejszej ustawy dotyczących ustalenia wyników głosowania lub
wyniku referendum, może go wnieść każda osoba uprawniona do udziału w referendum.
3. Protest przeciwko ważności referendum z powodu naruszenia przepisów
niniejszej ustawy dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania
w obwodzie lub przez komisarza wyborczego może wnieść osoba, której nazwisko
w dniu głosowania było umieszczone w spisie osób uprawnionych do udziału w referendum odpowiednio w tym obwodzie głosowania lub na obszarze objętym właściwością komisarza wyborczego.
4. Prawo wniesienia protestu przysługuje również przewodniczącemu komisji
obwodowej, podmiotowi uprawnionemu, o którym mowa w art. 48, lub
upoważnionej przez niego osobie.

art. 34. więcej Art. 34. 1. Protest wnosi się do Sądu Najwyższego na piśmie w terminie 7 dni
od dnia ogłoszenia wyniku referendum przez Państwową Komisję Wyborczą
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Do warunków i trybu wnoszenia protestu oraz sposobu jego rozpatrywania
i trybu podejmowania uchwały w tej sprawie przez Sąd Najwyższy stosuje się
odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.

art. 35. więcej Art. 35. 1. Sąd Najwyższy rozstrzyga o ważności referendum, podejmując
w tej sprawie uchwałę nie później niż w 60 dniu od dnia ogłoszenia wyniku referendum.
2. W sprawie, o której mowa w § 1, Sąd Najwyższy orzeka w składzie całej mwłaściwej izby.
3. Uchwałę o ważności referendum przedstawia się niezwłocznie
Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marszałkowi Sejmu, Marszałkowi Senatu
i Prezesowi Rady Ministrów, a także Państwowej Komisji Wyborczej.
4. Uchwałę o ważności referendum ogłasza się w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 36. więcej Art. 36. 1. W razie podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały o unieważnieniu
głosowania w obwodzie lub w obwodach, jeżeli unieważnienie głosowania nie
wpływa na wynik referendum, Państwowa Komisja Wyborcza, w drodze uchwały,
koryguje wyniki głosowania. Przy ustalaniu wyniku referendum nie uwzględnia się
liczby osób uprawnionych do głosowania oraz wyników głosowania w tym
obwodzie lub w obwodach. Skorygowany wynik Państwowa Komisja Wyborcza
podaje niezwłocznie do wiadomości publicznej oraz ogłasza, w formie
obwieszczenia, w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Jeżeli unieważnienie głosowania w obwodzie lub w obwodach wpływa na
wynik referendum, Sąd Najwyższy w uchwale postanawia o przeprowadzeniu ponownego głosowania w tym obwodzie lub w obwodach albo wskazuje czynność, od której należy ponowić postępowanie.
3. Na podstawie uchwały Sądu Najwyższego, o której mowa w ust. 2,
Państwowa Komisja Wyborcza, w drodze uchwały, niezwłocznie zarządza
przeprowadzenie ponownego głosowania w obwodzie lub w obwodach na dzień
wolny od pracy przypadający w terminie 20 dni od dnia ogłoszenia uchwały Sądu
Najwyższego albo zarządza podjęcie wskazanych czynności, od których należy
ponowić postępowanie. Uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej podaje się do
wiadomości publicznej i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Ponowne głosowanie w obwodzie lub w obwodach przeprowadza się na
podstawie tych samych spisów osób uprawnionych do udziału w referendum
i przez te same komisje obwodowe, chyba że podstawą unieważnienia głosowania
były zarzuty odnoszące się do komisji lub do nieprawidłowości w spisie. W takim
przypadku powołuje się nowe komisje lub sporządza się nowe spisy.
5. Po ustaleniu wyników ponownego głosowania w obwodzie lub
w obwodach komisarz wyborczy koryguje wyniki głosowania na obszarze swojej
właściwości, a Państwowa Komisja Wyborcza, w drodze uchwały, ustala
skorygowane wyniki głosowania i wynik referendum. Uchwałę Państwowej
Komisji Wyborczej podaje się do wiadomości publicznej i ogłasza w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
6. O wynikach referendum, o których mowa w ust. 1 i 5, zawiadamia się
Prezydenta Rzeczypospolitej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, Prezesa Rady
Ministrów oraz Sąd Najwyższy.

art. 37. więcej Art. 37. Kampanią referendalną jest prezentowanie swojego stanowiska przez
obywateli, partie polityczne, stowarzyszenia, fundacje oraz inne podmioty
w sprawie poddanej pod referendum.

art. 38. więcej Art. 38. Kampania referendalna rozpoczyna się z dniem ogłoszenia
odpowiednio uchwały Sejmu, postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej lub
postanowienia Marszałka Sejmu o zarządzeniu referendum i ulega zakończeniu na
24 godziny przed dniem głosowania.

art. 39. więcej Art. 39. 1. Od zakończenia kampanii referendalnej aż do zakończenia
głosowania zabronione jest zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów
i manifestacji, wygłaszanie przemówień, rozdawanie ulotek, jak też prowadzenie
w inny sposób kampanii referendalnej.
2. Zabronione są wszelkie formy kampanii referendalnej w lokalu komisji
obwodowej oraz na terenie budynku, w którym ten lokal się znajduje.

art. 40. więcej Art. 40. 1. Zabronione jest prowadzenie kampanii referendalnej na terenie
zakładów pracy w sposób i w formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie.
2. Zabronione jest prowadzenie kampanii referendalnej na terenie:
1) urzędów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz sądów;
2) jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych
Ministrowi Obrony Narodowej oraz oddziałów obrony cywilnej;
3) skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
3. Zabronione jest organizowanie w ramach prowadzonej kampanii
referendalnej gier losowych i konkursów, w których wygranymi są nagrody
pieniężne lub przedmioty o wartości wyższej niż wartość przedmiotów
zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych.
4. Zabronione jest podawanie oraz dostarczanie napojów alkoholowych
w ramach prowadzonej kampanii referendalnej.

art. 41. więcej Art. 41. 1. Od zakończenia kampanii referendalnej aż do zakończenia
głosowania zabronione jest podawanie do wiadomości publicznej wyników badań
(sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań głosujących
w referendum i wyników referendum oraz sondaży przeprowadzonych w dniu głosowania.
2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy podawania do wiadomości
publicznej danych komisji obwodowych, o których mowa w art. 32 ust. 4a.

art. 42. więcej Art. 42. Wszelkie plakaty, hasła lub ulotki oraz inne materiały dotyczące
referendum, zawierające oznaczenie, od kogo pochodzą, podlegają ochronie prawnej.

art. 43. więcej Art. 43. 1. Na ścianach budynków, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach
energetycznych, telekomunikacyjnych i innych można umieszczać plakaty i hasła
dotyczące referendum po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy.
2. Zabronione jest umieszczanie plakatów i haseł dotyczących referendum na
zewnątrz i wewnątrz budynków administracji rządowej i samorządowej oraz
sądów, a także na terenie jednostek wojskowych i oddziałów obrony cywilnej oraz
skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
3. Rada gminy może zabronić umieszczania plakatów lub haseł dotyczących
referendum na niektórych budynkach publicznych, a także na określonych
częściach terenów publicznych z przyczyn związanych z ochroną zabytków bądź środowiska.
4. Przy ustawianiu własnych urządzeń ogłoszeniowych w celu prowadzenia
kampanii referendalnej należy stosować przepisy porządkowe. Przepis
art. 42 stosuje się odpowiednio.
5. Plakaty i hasła dotyczące referendum należy umieszczać w taki sposób, aby
można je było następnie usunąć bez powodowania szkód.
6. Policja oraz straż gminna są obowiązane usuwać na koszt podmiotu
biorącego udział w kampanii referendalnej plakaty i hasła dotyczące referendum,
których sposób umieszczenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo
bezpieczeństwu mienia bądź bezpieczeństwu w ruchu drogowym.
7. Plakaty i hasła dotyczące referendum oraz urządzenia ogłoszeniowe
ustawione w celu prowadzenia kampanii referendalnej właściwe podmioty biorące
udział w tej kampanii obowiązane są usunąć w terminie 30 dni od dnia referendum.
8. Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) postanawia o usunięciu plakatów
i haseł dotyczących referendum oraz urządzeń ogłoszeniowych umieszczonych
z naruszeniem przepisów ust. 1–5 lub nieusuniętych przez właściwe podmioty
biorące udział w kampanii referendalnej w terminie, o którym mowa w ust. 7.
Koszty ich usunięcia ponoszą zobowiązane podmioty.

art. 44. więcej Art. 44. 1. Jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu
prawa prasowego, materiały dotyczące referendum, a w szczególności plakaty,
ulotki, hasła i wypowiedzi lub inne formy prowadzonej kampanii referendalnej
zawierają informacje nieprawdziwe, każdy, czyjego prawa dotyczy wynik postępowania, o którym mowa w ust. 2, ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:
1) zakazu rozpowszechniania takich informacji;
2) przepadku materiałów zawierających takie informacje;
3) nakazania sprostowania takich informacji;
4) nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste;
5) nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone.
2. Sąd okręgowy rozpoznaje wniosek, o którym mowa w ust. 1, w ciągu
24 godzin w postępowaniu nieprocesowym. Sąd może rozpoznać sprawę
w przypadku usprawiedliwionej nieobecności wnioskodawcy lub uczestnika
postępowania, którzy o terminie rozprawy zostali prawidłowo powiadomieni.
Postanowienie kończące postępowanie w sprawie sąd niezwłocznie doręcza, wraz
z uzasadnieniem, osobie, która złożyła wniosek, o którym mowa w ust. 1,
i zobowiązanemu do wykonania zobowiązania sądu.
3. Na postanowienie sądu okręgowego przysługuje w ciągu 24 godzin
zażalenie do sądu apelacyjnego, który rozpoznaje je w ciągu 24 godzin. Od
postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna i podlega ono
natychmiastowemu wykonaniu.
4. Przedstawienie przez zobowiązanego do publikacji sprostowania,
odpowiedzi lub przeprosin następuje najpóźniej w ciągu 24 godzin od doręczenia
postanowienia, na koszt zobowiązanego. W orzeczeniu sąd wskazuje prasę, w
rozumieniu prawa prasowego, w której ma nastąpić publikacja. Publikacja
następuje niezwłocznie.
5. W razie odmowy lub niezamieszczenia sprostowania, odpowiedzi lub
przeprosin przez zobowiązanego w sposób określony w postanowieniu sądu, sąd na
wniosek osoby, która złożyła wniosek, o którym mowa w ust. 1, zarządza ich
publikację na koszt zobowiązanego, w trybie postępowania egzekucyjnego.

art. 45. więcej Art. 45. Wykonanie uprawnień wynikających z niniejszej ustawy nie
ogranicza możliwości dochodzenia przez osoby pokrzywdzone lub poszkodowane
uprawnień na podstawie innych ustaw.

art. 46. więcej Art. 46. Informacje, komunikaty, apele i hasła dotyczące referendum
ogłaszane w prasie drukowanej lub w telewizji bądź radiu na koszt podmiotów biorących udział w kampanii referendalnej muszą zawierać wskazanie, przez kogo są opłacane i od kogo pochodzą. Odpowiedzialnym za umieszczenie tego
wskazania przez podmiot biorący udział w kampanii referendalnej jest redaktor
w rozumieniu przepisów prawa prasowego.

art. 47. więcej Art. 47. 1. Wydatki ponoszone przez podmioty biorące udział w kampanii
referendalnej pokrywane są z ich źródeł własnych i zgodnie z przepisami
określającymi ich działalność finansową.
2. Do finansowania kampanii referendalnej nie mają zastosowania przepisy
ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.

art. 48. więcej Art. 48. 1. Podmiotami uprawnionymi do udziału w kampanii referendalnej
w programach radiowych i telewizyjnych, o których mowa w art. 49–55, zwanymi
dalej „podmiotami uprawnionymi”, są:
1) partia polityczna, która w ostatnich przed referendum wyborach do Sejmu:
a) samodzielnie tworząc komitet wyborczy, otrzymała, w skali kraju, co
najmniej 3% ważnie oddanych głosów na jej okręgowe listy kandydatów na posłów,
b) wchodziła w skład koalicji wyborczej, której okręgowe listy kandydatów
na posłów otrzymały, w skali kraju, co najmniej 6% ważnie oddanych głosów;
2) klub poselski, klub senatorski oraz klub parlamentarny, które na rok przed
dniem ogłoszenia uchwały lub postanowienia o zarządzeniu referendum
zrzeszały odpowiednio posłów lub senatorów wybranych spośród
kandydatów zgłoszonych przez komitet wyborczy wyborców, a posłowie lub
senatorowie ci stanowili więcej niż połowę składu tych klubów;
3) stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, która spełnia następujące
warunki:
a) została zarejestrowana lub zgłoszona, zgodnie z obowiązującymi
przepisami, nie później niż na rok przed dniem ogłoszenia uchwały lub
postanowienia o zarządzeniu referendum,
b) obszar jej działania obejmuje całe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
c) prowadzi działalność związaną z przedmiotem referendum, a działalność
ta mieści się w zakresie jej celów statutowych;
4) fundacja, która spełnia warunki określone w pkt 3 lit. a i c;
5) pełnomocnik, o którym mowa w art. 63 ust. 3.
2. Podmioty, o których mowa w ust. 1, najpóźniej w 40 dniu przed dniem
referendum, zawiadamiają Państwową Komisję Wyborczą o zamiarze skorzystania
z uprawnienia określonego w ust. 1, załączając do zawiadomienia:
1) w przypadku partii politycznej – prawomocne postanowienie Sądu
Okręgowego w Warszawie o wpisaniu partii do ewidencji partii politycznych;
2) w przypadku klubu poselskiego, klubu senatorskiego oraz klubu
parlamentarnego, o których mowa w ust. 1 pkt 2 – dokument wskazujący
podmiot uprawniony do reprezentowania klubu oraz informację odpowiednio
Marszałka Sejmu lub Marszałka Senatu o utworzeniu klubu;
3) w przypadku stowarzyszenia lub innej organizacji społecznej oraz fundacji –
uwierzytelniony statut i zaświadczenie albo oświadczenie o wpisie do rejestru
w Krajowym Rejestrze Sądowym stowarzyszenia, organizacji lub fundacji
albo regulaminu działalności stowarzyszenia zwykłego, poświadczonego
przez właściwy organ nadzorujący;
4) w przypadku pełnomocnika, o którym mowa w ust. 1 pkt 5 – oświadczenie,
o którym mowa w art. 63 ust. 3.
2a. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 3, składa się pod rygorem
odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający
oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści:
„Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego
oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności
karnej za składanie fałszywych zeznań.
3. Państwowa Komisja Wyborcza na podstawie dokumentów, o których
mowa w ust. 2, wydaje podmiotom uprawnionym zaświadczenie o przysługiwaniu
tym podmiotom uprawnienia określonego w ust. 1.
4. Jeżeli zawiadomienie, o którym mowa w ust. 2, nie spełnia warunków
określonych w tym przepisie, Państwowa Komisja Wyborcza w terminie 3 dni od
dnia doręczenia zawiadomienia odmawia wydania zaświadczenia.
5. Postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie wydania
zaświadczenia doręcza się niezwłocznie, wraz z uzasadnieniem, podmiotowi, który
złożył zawiadomienie.
6. Podmiotowi, o którym mowa w ust. 5, służy prawo wniesienia do Sądu
Najwyższego skargi na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie
wydania zaświadczenia. Skargę wnosi się w terminie 3 dni od dnia doręczenia
wnioskodawcy postanowienia o odmowie wydania zaświadczenia.
7. Sąd Najwyższy rozpatruje skargę w postępowaniu nieprocesowym,
w składzie 3 sędziów, i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 5 dni. Od
orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny. Orzeczenie doręcza
się podmiotowi, o którym mowa w ust. 5, i Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli
Sąd Najwyższy uzna skargę za zasadną, Państwowa Komisja Wyborcza
niezwłocznie wydaje zaświadczenie, o którym mowa w ust. 3.

art. 49. więcej Art. 49. 1. Podmioty uprawnione mają prawo prowadzenia kampanii
referendalnej w programach radiowych i telewizyjnych nadawców publicznych,
zgodnie z przepisami ustawy, w formie audycji referendalnych.
2. Audycją referendalną jest część programu radiowego lub telewizyjnego,
niepochodząca od nadawcy, rozpowszechniana nieodpłatnie, stanowiąca odrębną
całość ze względu na treść lub formę, umożliwiająca wykorzystanie przez podmiot
uprawniony przysługującego mu czasu antenowego, o którym mowa w art. 50 lub
art. 51, przeznaczonego na prowadzenie kampanii referendalnej.
3. Nadawca publiczny jest obowiązany do dokonywania na własny koszt
rejestracji dostarczonej audycji referendalnej, przygotowanej przez podmiot
uprawniony, obejmującej przegranie na nośniki dostosowane do
rozpowszechniania, lub do udostępnienia studia wraz z realizatorem w celu
nagrania audycji referendalnej przez podmiot uprawniony.

art. 50. więcej Art. 50. 1. W terminie od 16 dnia przed dniem referendum do zakończenia
kampanii referendalnej Telewizja Polska Spółka Akcyjna oraz Polskie Radio
Spółka Akcyjna i spółki radiofonii regionalnej, zwane dalej „Telewizją Polską”
i „Polskim Radiem”, rozpowszechniają na własny koszt w programach
ogólnokrajowych i regionalnych audycje referendalne podmiotów uprawnionych.
2. Łączny czas rozpowszechniania audycji referendalnych wynosi:
1) w ogólnokrajowych programach – 15 godzin w Telewizji Polskiej, w tym do
3 godzin w TV Polonia, i 30 godzin w Polskim Radiu, w tym do 5 godzin
w programie przeznaczonym dla zagranicy;
2) w każdym regionalnym programie – 10 godzin w Telewizji Polskiej
i 15 godzin w Polskim Radiu.
3. Podmiot uprawniony ma prawo do rozpowszechniania audycji
referendalnych w programach ogólnokrajowych oraz regionalnych.
4. Czas przysługujący jednemu podmiotowi uprawnionemu nie może być
odstępowany innemu podmiotowi uprawnionemu.

art. 51. więcej Art. 51. 1. W przypadku referendum w sprawie wyrażenia zgody na
ratyfikację umowy międzynarodowej, w terminie od 21 dnia przed dniem
referendum do zakończenia kampanii referendalnej, Telewizja Polska oraz Polskie
Radio rozpowszechniają na własny koszt w programach ogólnokrajowych
i regionalnych audycje referendalne podmiotów uprawnionych.
2. Łączny czas rozpowszechniania audycji referendalnych wynosi:
1) w ogólnokrajowych programach – 25 godzin w Telewizji Polskiej, w tym do
5 godzin w TV Polonia, i 45 godzin w Polskim Radiu, w tym do 8 godzin
w programie przeznaczonym dla zagranicy;
2) w każdym regionalnym programie – 15 godzin w Telewizji Polskiej
i 20 godzin w Polskim Radiu.
3. Przepisy art. 50 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

art. 52. więcej Art. 52. 1. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji referendalnych
dzieli się równo między podmioty uprawnione na podstawie informacji
Państwowej Komisji Wyborczej o podmiotach uprawnionych.
2. Podziału czasu przeznaczonego na rozpowszechnianie audycji referendalnych:
1) w programach ogólnokrajowych – dokonują odpowiednio zarządy Telewizji
Polskiej i Polskiego Radia;
2) w programach regionalnych – dokonują właściwi dyrektorzy oddziałów
Telewizji Polskiej i prezesi zarządów spółek Polskiego Radia.
3. Na ustalenia dotyczące podziału czasu antenowego, o których mowa
w ust. 2, podmiotowi uprawnionemu przysługuje skarga do Państwowej Komisji
Wyborczej. Skargę wnosi się w terminie 2 dni od dnia doręczenia informacji
o dokonaniu ustalenia. Państwowa Komisja Wyborcza rozpatruje sprawę niezwłocznie i wydaje postanowienie. Od postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej nie przysługuje środek prawny.

art. 53. więcej Art. 53. 1. Kolejność rozpowszechniania w każdym dniu audycji
referendalnych ustalają kierujący redakcjami właściwych ogólnokrajowych
programów telewizyjnych, w tym TV Polonia, i programów regionalnych oraz
programów radiowych, w drodze losowania przeprowadzonego w obecności
przedstawicieli podmiotów uprawnionych najpóźniej w 18 dniu przed dniem
referendum, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. W przypadku referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację
umowy międzynarodowej losowanie, o którym mowa w ust. 1, przeprowadza się
najpóźniej w 23 dniu przed dniem referendum.

art. 54. więcej Art. 54. 1. Audycje referendalne podmiotu uprawnionego dostarczane są do
Telewizji Polskiej lub Polskiego Radia nie później niż na 24 godziny przed dniem
ich rozpowszechnienia.
2. Czas audycji referendalnych dostarczonych przez podmioty uprawnione nie
może przekraczać czasu ustalonego dla nich na podstawie przepisów, o których
mowa w art. 52.
3. W przypadku stwierdzenia przez Telewizję Polską lub Polskie Radio, że
dostarczone przez podmiot uprawniony materiały audycji referendalnych
przekraczają czas ustalony dla tych audycji, Telewizja Polska lub Polskie Radio
wzywają niezwłocznie podmiot uprawniony do skrócenia czasu audycji.
4. Jeżeli podmiot uprawniony nie zastosuje się w ciągu 8 godzin do wezwania,
o którym mowa w ust. 3, Telewizja Polska lub Polskie Radio przerywa
rozpowszechnianie audycji referendalnej w chwili, kiedy upłynął czas audycji
przysługujący podmiotowi uprawnionemu.

art. 55. więcej Art. 55. 1. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, po porozumieniu
z Państwową Komisją Wyborczą, określi, w drodze rozporządzenia, tryb
postępowania w sprawach podziału czasu rozpowszechniania audycji
referendalnych, sposób przygotowania i rozpowszechniania tych audycji, a także
sposób upowszechniania informacji o terminach rozpowszechniania audycji referendalnych.
2. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, po zasięgnięciu opinii zarządów
spółek, o których mowa w art. 50 ust. 1, oraz właściwej rady programowej, określi,
w drodze rozporządzenia:
1) czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji referendalnych w każdym
z programów ogólnokrajowych i regionalnych;
2) ramowy podział czasu rozpowszechniania audycji referendalnych
w programach ogólnokrajowych i regionalnych.

art. 56. więcej Art. 56. 1. Każdy podmiot biorący udział w kampanii referendalnej może od
dnia rozpoczęcia kampanii referendalnej odpłatnie rozpowszechniać ogłoszenia
referendalne w programach nadawców radiowych i telewizyjnych.
2. Ogłoszeniem referendalnym jest reklama w rozumieniu art. 4 pkt 6 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2020 r. poz. 805), przygotowana przez podmiot, o którym mowa w ust. 1, i przekazana do
rozpowszechniania w ramach prowadzonej kampanii referendalnej.
3. Wysokość opłat pobieranych za czas rozpowszechniania ogłoszeń
referendalnych musi być jednakowa dla wszystkich podmiotów oraz ustalana
według cennika obowiązującego w dniu ogłoszenia uchwały lub postanowienia
o zarządzeniu referendum.
4. Do ogłoszeń referendalnych stosuje się przepisy o działalności reklamowej
w programach radiofonii i telewizji, z tym że czasu przeznaczonego na
rozpowszechnianie ogłoszeń referendalnych nie wlicza się do ustalonego
odrębnymi przepisami dopuszczalnego wymiaru czasowego reklam.

art. 57. więcej Art. 57. 1. Nadawcy nie ponoszą odpowiedzialności za treść
rozpowszechnianych audycji referendalnych i ogłoszeń referendalnych.
2. Nadawcy nie mogą odmówić rozpowszechniania audycji referendalnych
i ogłoszeń referendalnych.

art. 58. więcej Art. 58. Nie jest kampanią referendalną przekazywanie przez organy władzy
państwowej, w tym przez organ zarządzający referendum, informacji mających na
celu przedstawianie i wyjaśnianie treści pytań lub zaproponowanych wariantów
rozwiązań oraz udzielanie odpowiedzi na pytania obywateli dotyczące referendum.

art. 59. więcej Art. 59. 1. Wydatki związane z organizacją przygotowań
i przeprowadzeniem referendum pokrywane są z budżetu państwa w części Rezerwy celowe.
2. Z budżetu państwa pokrywane są wydatki związane z:
1) zadaniami Państwowej Komisji Wyborczej oraz Krajowego Biura
Wyborczego przewidzianymi w ustawie;
2) zadaniami komisarzy wyborczych i komisji obwodowych oraz zapewnieniem
ich obsługi przez wyznaczone do tych celów organy i jednostki organizacyjne;
3) zadaniami organów administracji rządowej oraz podległych im urzędów
centralnych i jednostek organizacyjnych, a także innych organów państwowych;
4) zadaniami zleconymi do wykonania przez jednostki samorządu terytorialnego.
3. Środki finansowe na zadania zlecone wykonywane przez jednostki
samorządu terytorialnego są przekazywane w terminach umożliwiających ich wykonywanie.
4. Informację o wydatkach, o których mowa w ust. 2, Kierownik Krajowego
Biura Wyborczego podaje do wiadomości publicznej w terminie 5 miesięcy od dnia referendum.
5. Zasady planowania finansowego oraz realizacji wydatków, o których
mowa w ust. 2 i 3, a także sprawozdawczości finansowej określają przepisy
o finansach publicznych.
6. Dysponentem środków finansowych, o których mowa w ust. 1, jest Kierownik Krajowego Biura Wyborczego.

art. 60. więcej Art. 60. W sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa referendum ma
prawo zarządzić:
1) Sejm, uchwałą podjętą bezwzględną większością głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby posłów, lub
2) Prezydent Rzeczypospolitej, za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną
większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

art. 61. więcej Art. 61. 1. Sejm może postanowić o poddaniu pod referendum określonej
sprawy z własnej inicjatywy, a także na wniosek Senatu, Rady Ministrów lub
obywateli. W przypadku gdy Sejm, w drodze uchwały, nie uwzględni wniosku
o przeprowadzenie referendum, Marszałek Sejmu informuje o tym wnioskodawcę.
2. Wniosek o zarządzenie referendum powinien określać propozycje pytań lub
wariantów rozwiązania w sprawie poddanej pod referendum.

art. 62. więcej Art. 62. 1. Sejm w uchwale o zarządzeniu referendum ustala treść pytań lub
wariantów rozwiązania w sprawie poddanej pod referendum.
2. Szczegółowy tryb podejmowania przez Sejm uchwały o zarządzeniu
referendum, jak również rozpatrywania wniosków, o których mowa w art. 61
ust. 1, określa regulamin Sejmu.

art. 63. więcej Art. 63. 1. Sejm może postanowić o poddaniu określonej sprawy pod
referendum z inicjatywy obywateli, którzy dla swojego wniosku uzyskają poparcie
co najmniej 500 000 osób mających prawo udziału w referendum.
2. Referendum z inicjatywy obywateli nie może dotyczyć:
1) wydatków i dochodów, w szczególności podatków oraz innych danin
publicznych;
2) obronności państwa;
3) amnestii.
3. Zgłoszenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, dokonuje na piśmie
pełnomocnik. Pełnomocnikiem jest osoba wskazana w pisemnym oświadczeniu
pierwszych 15 osób z wykazu, o którym mowa w ust. 4.
4. Do zgłoszenia wniosku załącza się wykaz obywateli popierających
zgłoszenie, zawierający ich imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, numery
ewidencyjne PESEL, a także własnoręcznie złożone podpisy obywateli. Wzór
wykazu ustala, w drodze uchwały, Państwowa Komisja Wyborcza.
5. W przypadku uzasadnionych wątpliwości, co do prawidłowości złożenia
wymaganej liczby podpisów w sposób, o którym mowa w ust. 4, Marszałek Sejmu
zwraca się do Państwowej Komisji Wyborczej o stwierdzenie, czy jest złożona
wymagana liczba podpisów.
6. Jeżeli po przeprowadzeniu postępowania, o którym mowa w ust. 5, liczba
prawidłowo złożonych podpisów przez osoby popierające wniosek jest mniejsza
niż ustawowo wymagana, Marszałek Sejmu wyznacza termin 14 dni na
uzupełnienie brakującej liczby podpisów. Postanowienie w tej sprawie wraz
z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi.
7. W przypadku nieuzupełnienia podpisów w wyznaczonym terminie
Marszałek Sejmu odmawia przyjęcia wniosku. Postanowienie w tej sprawie wraz
z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi.
8. Postanowienie, o którym mowa w ust. 6 i 7, może być przez pełnomocnika
zaskarżone do Sądu Najwyższego w terminie 14 dni od dnia doręczenia. Sąd
Najwyższy rozpoznaje skargę w terminie 30 dni w postępowaniu nieprocesowym,
w składzie 3 sędziów. Od postanowienia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny.

art. 64. więcej Art. 64. 1. Prezydent Rzeczypospolitej przekazuje Senatowi projekt
postanowienia o zarządzeniu referendum, zawierający treść pytań lub wariantów
rozwiązania w sprawie poddanej pod referendum, a także termin jego przeprowadzenia.
2. Senat w terminie 14 dni od dnia przekazania projektu postanowienia
Prezydenta Rzeczypospolitej, o którym mowa w ust. 1, podejmuje uchwałę
w sprawie wyrażenia zgody na zarządzenie referendum.
3. Szczegółowy tryb wyrażania przez Senat zgody, o której mowa w ust. 2,
określa regulamin Senatu.

art. 65. więcej Art. 65. 1. Uchwała Sejmu lub postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej
o zarządzeniu referendum zawiera:
1) wskazanie podstawy prawnej zarządzenia referendum;
2) treść pytań lub wariantów rozwiązania w sprawie poddanej pod referendum;
3) termin przeprowadzenia referendum;
4) kalendarz czynności związanych z przeprowadzeniem referendum.
2. Jeżeli głosowanie w referendum przeprowadza się w ciągu dwóch dni,
uchwała Sejmu lub postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej, o których mowa
w ust. 1, określają również terminy przeprowadzenia głosowania.
3. Uchwałę Sejmu lub postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej, o których
mowa w ust. 1, ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Referendum przeprowadza się najpóźniej w 90 dniu od dnia ogłoszenia
uchwały lub postanowienia, o których mowa w ust. 1.

art. 66. więcej Art. 66. 1. Wynik referendum jest wiążący, jeżeli wzięła w nim udział więcej
niż połowa uprawnionych do głosowania.
2. Rozstrzygnięcie w referendum następuje, jeżeli:
1) w odpowiedzi na postawione pytanie oddano większość ważnych głosów
pozytywnych albo negatywnych;
2) na jeden z zaproponowanych wariantów rozwiązań w sprawie poddanej pod
referendum oddano najwięcej ważnych głosów.

art. 67. więcej Art. 67. Właściwe organy państwowe podejmują niezwłocznie czynności
w celu realizacji wiążącego wyniku referendum zgodnie z jego rozstrzygnięciem
przez wydanie aktów normatywnych bądź podjęcie innych decyzji, nie później
jednak niż w terminie 60 dni od dnia ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego
o ważności referendum w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 68. więcej Art. 68. Referendum, o którym mowa w art. 90 ust. 3 Konstytucji,
przeprowadza się w trybie i na zasadach określonych w ustawie, z uwzględnieniem
przepisów niniejszego rozdziału.

art. 69. więcej Art. 69. Prezes Rady Ministrów zawiadamia Marszałka Sejmu o podpisaniu
umowy, której ratyfikacja wymaga zgody wyrażonej w trybie art. 90 ust. 2–4 Konstytucji, przesyłając jednocześnie Sejmowi tekst tej umowy wraz z załącznikami.

art. 70. więcej Art. 70. 1. O wyborze trybu wyrażenia zgody na ratyfikację umowy
międzynarodowej w drodze referendum decyduje Sejm, uchwałą podjętą
bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej
liczby posłów.
2. O podjęciu uchwały, o której mowa w ust. 1, Marszałek Sejmu zawiadamia
Prezydenta Rzeczypospolitej, Marszałka Senatu i Prezesa Rady Ministrów.

Art. 70a. W przypadku nieuchwalenia, w trybie art. 90 ust. 2 Konstytucji,
ustawy wyrażającej zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, Sejm może
podjąć uchwałę o wyborze trybu wyrażenia zgody na ratyfikację takiej umowy.
Przepis art. 70 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

art. 71. więcej Art. 71. 1. Referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy
międzynarodowej może zarządzić Sejm lub Prezydent Rzeczypospolitej za zgodą
Senatu na zasadach i w trybie określonych w art. 60.
2. Uchwałę o zarządzeniu referendum Sejm podejmuje z własnej inicjatywy.
Do uchwały Sejmu o zarządzeniu referendum stosuje się odpowiednio przepis
art. 65 ust. 1. Szczegółowy tryb podjęcia uchwały określa regulamin Sejmu.
3. Do postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej o zarządzeniu referendum
przepis art. 64 i 65 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

art. 72. więcej Art. 72. Wzór karty do głosowania określa, w drodze uchwały, Państwowa
Komisja Wyborcza.

art. 73. więcej Art. 73. 1. Wynik referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację
umowy, o której mowa w art. 69, jest wiążący, jeżeli wzięła w nim udział więcej
niż połowa uprawnionych do głosowania.
2. Jeżeli wynik referendum jest wiążący, a większość głosów ważnych
oddano za odpowiedzią pozytywną, Prezydent Rzeczypospolitej uzyskuje zgodę na
ratyfikację umowy, o której mowa w ust. 1.

art. 74. więcej Art. 74. Jeżeli wynik referendum jest wiążący, a większość głosów ważnych
oddano za odpowiedzią negatywną, Prezydent Rzeczypospolitej nie uzyskuje
zgody na ratyfikację umowy, o której mowa w art. 69.

art. 75. więcej Art. 75. Jeżeli wynik referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację
umowy międzynarodowej jest niewiążący, Sejm może ponownie podjąć uchwałę
w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację tej umowy. Przepis art. 70
ust. 2 stosuje się odpowiednio.

art. 76. więcej Art. 76. Referendum, o którym mowa w art. 235 ust. 6 Konstytucji,
przeprowadza się w trybie i na zasadach określonych w ustawie, z wyłączeniem
przepisów rozdziału 9 i z uwzględnieniem przepisów niniejszego rozdziału.

art. 77. więcej Art. 77. 1. Z wnioskiem do Marszałka Sejmu o przeprowadzenie referendum,
o którym mowa w art. 235 ust. 6 Konstytucji, mogą wystąpić:
1) co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów;
2) Senat;
3) Prezydent Rzeczypospolitej.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, składa się w terminie 45 dni od dnia
uchwalenia przez Senat ustawy o zmianie Konstytucji.
3. Marszałek Sejmu niezwłocznie podejmuje postanowienie o zarządzeniu
referendum, o którym mowa w ust. 1. Do postanowienia przepisy art. 65 ust. 1–
3 stosuje się odpowiednio.
4. Marszałek Sejmu wyznacza datę przeprowadzenia referendum, o którym
mowa w ust. 1, na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 60 dni od dnia
złożenia wniosku.

art. 78. więcej Art. 78. 1. Pytanie w referendum rozpoczyna się od słów:
„Czy jesteś za przyjęciem zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 2 kwietnia 1997 r., dokonanej ustawą z dnia ... (tytuł ustawy)?”.
2. Wzór karty do głosowania określa, w drodze uchwały, Państwowa Komisja Wyborcza.

art. 79. więcej Art. 79. 1. Przyjęcie w referendum zmiany Konstytucji następuje wówczas,
gdy opowiedziała się za nią większość głosujących.
2. Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu
ustawę o zmianie Konstytucji niezwłocznie po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej uchwały Sądu Najwyższego o ważności referendum.
3. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje przyjętą w referendum ustawę
o zmianie Konstytucji w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia przez Marszałka
Sejmu tej ustawy do podpisu i zarządza jej niezwłoczne ogłoszenie w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 80. więcej Art. 80. Kto prowadzi kampanię referendalną:
1) w lokalu komisji obwodowej lub na terenie budynku, w którym ten lokal się znajduje,
2) na terenie zakładów pracy w sposób i w formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie,
3) na terenie urzędów administracji rządowej lub administracji samorządu
terytorialnego oraz sądów,
4) na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych
podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub oddziałów obrony cywilnej
bądź skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych
– podlega karze grzywny.

art. 81. więcej Art. 81. 1. Kto w związku z referendum:
1) umieszcza plakaty i hasła dotyczące referendum na ścianach budynków,
ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych,
telekomunikacyjnych i innych bez zgody właściciela lub zarządcy,
2) przy ustawianiu własnych urządzeń ogłoszeniowych w celu prowadzenia
kampanii referendalnej narusza obowiązujące przepisy porządkowe,
3) umieszcza plakaty i hasła dotyczące referendum w taki sposób, że nie można
ich usunąć bez powodowania szkód
– podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega:
1) osoba zobowiązana do usunięcia plakatów, haseł dotyczących referendum lub
urządzeń ogłoszeniowych ustawionych w celu prowadzenia kampanii
referendalnej, która w terminie 30 dni od dnia referendum nie usunie tych
plakatów, haseł lub urządzeń;
2) osoba będąca redaktorem w rozumieniu prawa prasowego, która dopuszcza
do niewykonania obowiązku umieszczenia w informacjach, komunikatach,
apelach i hasłach dotyczących referendum, ogłaszanych w prasie drukowanej
lub w telewizji bądź radiu na koszt podmiotów biorących udział w kampanii
referendalnej, wskazania, przez kogo są opłacane i od kogo pochodzą.

art. 82. więcej Art. 82. Kto w związku z referendum nie umieszcza w materiałach
dotyczących referendum oznaczenia, od kogo pochodzą
– podlega karze grzywny.

art. 83. więcej Art. 83. 1. Kto zbiera podpisy osób popierających zgłoszenie wniosku do
Sejmu w sprawie referendum z inicjatywy obywateli, stosując groźbę, podstęp lub
jakąkolwiek inną formę nacisków zmierzających do uzyskania podpisów
– podlega grzywnie od 1000 do 10 000 złotych.
2. Tej samej karze podlega, kto zbiera podpisy osób popierających wniosek,
o którym mowa w ust. 1, na terenie jednostek wojskowych lub innych jednostek
organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej albo oddziałów obrony
cywilnej lub skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do
spraw wewnętrznych.
3. Kto udziela wynagrodzenia pieniężnego w zamian za zbieranie lub złożenie
podpisu pod wnioskiem, o którym mowa w ust. 1
– podlega grzywnie od 10 000 do 50 000 złotych.

art. 84. więcej Art. 84. Kto w okresie od zakończenia kampanii referendalnej aż do
zakończenia głosowania zwołuje zgromadzenia, organizuje pochody lub
manifestacje, wygłasza przemówienia, rozdaje ulotki lub w jakikolwiek inny
sposób prowadzi kampanię referendalną
– podlega karze grzywny.

art. 85. więcej Art. 85. Kto w okresie od zakończenia kampanii referendalnej aż do
zakończenia głosowania podaje do wiadomości publicznej wyniki badań (sondaży)
opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań głosujących w referendum i przewidywanych wyników referendum lub wyniki sondaży przeprowadzanych w dniu głosowania
– podlega grzywnie od 500 000 do 1 000 000 złotych.

art. 86. więcej Art. 86. Kto w ramach prowadzonej kampanii referendalnej organizuje gry
losowe lub konkursy, w których wygranymi są nagrody pieniężne lub przedmioty
o wartości wyższej niż wartość przedmiotów zwyczajowo używanych w celach
reklamowych lub promocyjnych
– podlega grzywnie od 5000 do 50 000 złotych.

art. 87. więcej Art. 87. Kto podaje lub dostarcza w ramach prowadzonej kampanii
referendalnej napoje alkoholowe
– podlega grzywnie od 5000 do 50 000 złotych.

art. 88. więcej Art. 88. Do postępowania w sprawach, o których mowa w art. 80–82
i art. 84, stosuje się przepisy o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

art. 89. więcej Art. 89. Jeżeli właściwe organy gminy nie wykonują w terminie, w sposób
zgodny z prawem, zadań dotyczących utworzenia obwodów głosowania lub ich
zmiany, powołania lub zmian w składach komisji obwodowych, właściwy
komisarz wyborczy wzywa te organy do wykonania zadań w sposób zgodny
z prawem w wyznaczonym terminie, a w razie bezskutecznego upływu terminu
niezwłocznie wykonuje te zadania i powiadamia o tym Państwową Komisję Wyborczą.

art. 90. więcej Art. 90. 1. W przypadku przeprowadzenia referendum w tym samym dniu,
w którym odbywają się wybory do Sejmu i do Senatu lub wybory Prezydenta
Rzeczypospolitej:
1) głosowanie przeprowadza się w obwodach głosowania utworzonych dla
właściwych wyborów i na podstawie spisów wyborców sporządzonych dla
tych wyborów;
1a) zaświadczenia o prawie do głosowania wydaje się zgodnie z przepisami
dotyczącymi właściwych wyborów; zaświadczenie upoważnia do wzięcia udziału we wskazanym w nim głosowaniu w wyborach oraz w odbywającym się w tym samym terminie głosowaniu w referendum;
2) zadania komisarzy wyborczych i komisji obwodowych wykonują
odpowiednio okręgowe i obwodowe komisje wyborcze powołane do
przeprowadzenia właściwych wyborów;
3) do kampanii referendalnej stosuje się przepisy rozdziału 6.
1a. W przypadku przeprowadzenia referendum w tym samym dniu, w którym
odbywają się wybory do Parlamentu Europejskiego, przepisy ust. 1 stosuje się
odpowiednio, z tym, że:
1) głosowanie w referendum przeprowadza się w tych samych dniach, w których
odbywa się głosowanie w wyborach do Parlamentu Europejskiego;
2) w referendum mogą wziąć udział wyłącznie osoby ujęte w części A spisu wyborców;
3) zaświadczenia o prawie do głosowania wydane zgodnie z przepisami
dotyczącymi wyborów do Parlamentu Europejskiego upoważniają do wzięcia
udziału w referendum wyłącznie obywateli Rzeczypospolitej Polskiej;
dopisuje się ich do spisu wyborców w części A;
4) zadania komisarzy wyborczych wykonują rejonowe komisje wyborcze
powołane do przeprowadzenia wyborów do Parlamentu Europejskiego.
2. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, po zasięgnięciu opinii Państwowej
Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
i sposób łącznego prowadzenia kampanii referendalnej oraz kampanii wyborczej
w programach radiowych i telewizyjnych, uwzględniając w szczególności:
1) tryb postępowania w sprawach podziału czasu rozpowszechniania audycji
referendalnych i audycji wyborczych w programach Telewizji Polskiej i Polskiego Radia;
2) sposób przygotowania i rozpowszechniania audycji referendalnych i audycji wyborczych;
3) sposób upowszechniania informacji o terminach rozpowszechniania audycji
referendalnych i audycji wyborczych;
4) terminy wynikające z kalendarza czynności związanych z przeprowadzeniem
referendum oraz z kalendarza wyborczego.

art. 91. więcej Art. 91. 1. W przypadku zarządzenia na ten sam dzień więcej niż jednego
referendum ogólnokrajowego, głosowanie przeprowadzają te same komisje
obwodowe, na podstawie tych samych spisów osób uprawnionych do udziału w referendum.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, dla każdego referendum sporządza
się oddzielnie protokoły głosowania oraz protokoły o wyniku referendum.

art. 92. więcej Art. 92. 1. W sprawach nieuregulowanych niniejszą ustawą stosuje się
odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.
2. W przypadku przeprowadzenia referendum w tym samym dniu co wybory
Prezydenta Rzeczypospolitej, w sprawach nieuregulowanych niniejszą ustawą
stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.
3. W przypadku przeprowadzenia referendum w tym samym dniu co wybory
do Parlamentu Europejskiego, w sprawach nieuregulowanych niniejszą ustawą
stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.

art. 93. więcej Art. 93. W ustawie z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271) art. 32 otrzymuje brzmienie:
Art. 32. 1. Żołnierze pełniący zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz
pełniący służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywający ćwiczenia i przeszkolenie wojskowe, a także ratownicy odbywający zasadniczą służbę w obronie cywilnej
poza miejscem stałego zamieszkania są dopisywani, na swój
wniosek, do wybranego przez nich spisu wyborców, sporządzonego dla miejscowości, w której odbywają służbę. Wniosek składa się między 21 a 14 dniem przed dniem wyborów, chyba że
osoby, o których mowa w zdaniu pierwszym, przybyły do miejsca
ich aktualnego zakwaterowania po tym terminie. We wniosku podaje się nazwisko i imiona, imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL i adres zamieszkania wyborcy.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio wobec policjantów z jednostek skoszarowanych, funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu,
Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniących służbę w systemie skoszarowanym.
3. Dowódcy jednostek wojskowych, komendanci oddziałów obrony
cywilnej i dowódcy jednostek policyjnych oraz przełożeni funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej
Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej są obowiązani zapewnić
odpowiednio żołnierzom, ratownikom, policjantom i funkcjonariuszom wykonanie uprawnień wynikających z przepisu ust. 1.
4. Minister Obrony Narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz Minister Sprawiedliwości, każdy w zakresie
swojej właściwości, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą, określą sposób realizacji obowiązków, o których mowa w
ust. 3, uwzględniając konieczność zapewnienia wyborcom, o których mowa w ust. 1 i 2, wykonywania funkcji członków obwodowych komisji wyborczych i mężów zaufania.”.

art. 94. więcej Art. 94. W ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz.U. z 2001 r. Nr 79,
poz. 857 i Nr 154, poz. 1802 oraz z 2002 r. Nr 127, poz. 1089) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 35 ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„1. Partia polityczna tworzy stały Fundusz Wyborczy w celu finansowania
udziału partii politycznej w wyborach do Sejmu, do Senatu, w wyborach na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz w wyborach
do samorządu terytorialnego.
2. Wydatki partii politycznej na cel, o którym mowa w ust. 1, mogą być
dokonywane tylko za pośrednictwem Funduszu Wyborczego od dnia
rozpoczęcia kampanii wyborczej. W tym celu środki pieniężne przekazywane są na odrębny rachunek bankowy odpowiedniego komitetu wyborczego.”;
2) uchyla się art. 36b;
3) dodaje się art. 37a w brzmieniu:
Art. 37a. Wszelkie wezwania i informacje pisemne dostarczane przez partię
polityczną, mające na celu uzyskanie środków:
1) na wybory - muszą zawierać informacje o treści przepisów
art. 25, art. 36a, art. 49c pkt 3 oraz art. 49g pkt 2;
2) na referendum - muszą zawierać informacje o treści przepisów art. 25 i art. 49c pkt 3.”;
4) w art. 38a w ust. 2 pkt 5 otrzymuje brzmienie:
„5) gromadzenia lub dokonywania wydatków na kampanie wyborcze z pominięciem Funduszu Wyborczego,”;
5) w art. 49f pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) wydatkuje środki partii politycznej w celu finansowania kampanii wyborczych bez pośrednictwa Funduszu Wyborczego,”.

art. 95. więcej Art. 95. W ustawie z dnia 12 kwietnia 2001 r. - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 46, poz. 499, Nr 74, poz. 786 i Nr 154, poz. 1802 oraz z 2002 r. Nr 14, poz. 128, Nr 113, poz. 984, Nr
127, poz. 1089 i Nr 153, poz. 1271) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 21 otrzymuje brzmienie:
Art. 21. 1. Żołnierze pełniący zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz
pełniący służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywający ćwiczenia i przeszkolenie wojskowe, a także ratownicy odbywający zasadniczą służbę w obronie cywilnej
poza miejscem stałego zamieszkania są dopisywani, na swój
wniosek, do wybranego przez nich spisu wyborców, sporządzonego dla miejscowości, w której odbywają służbę. Wniosek składa się między 21 a 14 dniem przed dniem wyborów, chyba że
osoby, o których mowa w zdaniu pierwszym, przybyły do miejsca
ich aktualnego zakwaterowania po tym terminie. We wniosku podaje się dane wymienione w art. 11 ust. 4.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do policjantów z jednostek
skoszarowanych, funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży
Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej
pełniących służbę w systemie skoszarowanym.
3. Dowódcy jednostek wojskowych, komendanci oddziałów obrony
cywilnej i dowódcy jednostek policyjnych oraz przełożeni funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej
Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej są obowiązani zapewnić
żołnierzom, ratownikom, policjantom oraz funkcjonariuszom
możliwość wykonania uprawnień wynikających z przepisu ust. 1.
4. Minister Obrony Narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz Minister Sprawiedliwości, każdy w zakresie
swojej właściwości, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą, określą sposób realizacji obowiązków, o których mowa w
ust. 3, uwzględniając konieczność zapewnienia wyborcom, o których mowa w ust. 1 i 2, możliwości wykonywania funkcji członków obwodowych komisji wyborczych i mężów zaufania.”;
2) dodaje się art. 43a w brzmieniu:
Art. 43a. 1. Państwowa Komisja Wyborcza wykonuje czynności wynikające
ze sprawowanego nadzoru nad prowadzeniem i aktualizowaniem
rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców, a w szczególności:
1) kontroluje prawidłowość prowadzenia i aktualizowania rejestru wyborców oraz sporządzania spisów wyborców,
2) bada zgodność danych rejestru wyborców i spisów wyborców
z danymi ewidencji ludności i aktów stanu cywilnego w gminie,
3) występuje z urzędu do właściwych organów o wykreślenie z
rejestru wyborców lub spisu wyborców osób, które zostały wpisane do rejestru lub spisu z naruszeniem przepisów prawa,
4) gromadzi i podaje do publicznej wiadomości, nie rzadziej niż
raz na kwartał, informację o liczbie wyborców objętych rejestrem wyborców w gminach,
5) podaje do publicznej wiadomości, według gmin, informację o
liczbie wyborców wpisanych do spisów wyborców według
stanu na dzień ich sporządzenia dla danych wyborów.
2. Czynności, o których mowa w ust. 1, Państwowa Komisja Wyborcza wykonuje przy pomocy Krajowego Biura Wyborczego.
Szczegółowy sposób wykonywania tych czynności, w celu zapewnienia właściwego ich wykonania, określa regulamin Państwowej Komisji Wyborczej.
3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, na
wniosek Państwowej Komisji Wyborczej, w drodze rozporządzenia, obowiązki organów prowadzących sprawy ewidencji ludności
w zapewnieniu Państwowej Komisji Wyborczej wykonania jej
zadań związanych z nadzorem nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców,
w tym tryb udostępniania dokumentów oraz przekazywania informacji o liczbie mieszkańców ujętych w ewidencji ludności i
liczbie wyborców wpisanych do rejestru wyborców i spisów wyborców oraz zasady i formy współdziałania organów administracji
rządowej z Krajowym Biurem Wyborczym w tym zakresie.”.

art. 96. więcej Art. 96. W przypadku pierwszego referendum ogólnokrajowego
odbywającego się po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy skróceniu ulegają terminy:
1) na utworzenie obwodów głosowania, o których mowa w art. 6 ust. 2, a także
na dokonanie zmian obwodów głosowania lub siedzib obwodowych komisji
do spraw referendum – do 40 dnia przed dniem referendum;
2) o którym mowa w art. 6 ust. 5 – do 35 dnia przed dniem referendum;
3) o którym mowa w art. 7 ust. 2 – do 40 dnia przed dniem referendum;
4) o którym mowa w art. 13 ust. 1 – do 16 dnia przed dniem referendum;
5) o którym mowa w art. 13 ust. 3 – do 25 dnia przed dniem referendum;
6) o którym mowa w art. 48 ust. 6 – do 2 dni;
7) o którym mowa w art. 48 ust. 7 – do 3 dni.

art. 97. więcej Art. 97. Traci moc ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o referendum (Dz. U.
poz. 487, z 2000 r. poz. 488 oraz z 2002 r. poz. 984).

art. 98. więcej Art. 98. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Wyszukiwarka